M E M O R I

A M

Biuletyn Historii Sztuki
R.LIV, 1992, Nr 3
PL ISSN 0006-3967

MAŁGORZATA PROCEK
1929-1991


Była długoletnim pracownikiem Muzeum w Gliwicach.
Przez wiele lat służyła swą wiedzą i doświadczeniem nie tylko
pracownikom Muzeum, ale wszystkim tym, którzy zajmowali
się historią Gliwic i Górnego Śląska.
Urodziła się w Chełmnie w woj. bydgoskim. Mając 5 lat wraz
z rodzicami przeniosła się na Górny Śląsk. Zamieszkała wówczas
w Łyskach koło Rybnika. Do szkoły średniej uczęszczała w Ryb-
niku. Po jej ukończeniu podjęła studia na wydziale humanistycz-
nym Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego. Później, od 1949 r.,
studiowała na U niewrsytecie Jagiellońskim w Krakowie. Studia z
zakresu historii sztuki ukończyła w 1952r.otrzymując dyplom I-go
stopnia. W latach 1952-1953 była studentką ASP wKrakowie. Po
ukończeniu studiów na Uniwersytecie Jagiellońskim, 1 sierpnia
1953 r. rozpoczęła pracę w Muzeum w Gliwicach na stanowisku
kierownika Działu Sztuki. Dział ten musiała tworzyć od podstaw.
Gromadzone od wielu lat zbiory uporządkowała, wpisała do

ksiąg inwentarzowych, opracowała na kartach katalogu nauko-
wego. Pod koniec 1953 r. zainiccjowała współpracę Muzeum w
Gliwicach z Gliwickimi Zakładami Urządzeń Technicznych.
Rezultatem współpracy było gromadzenie odlewów artystycz-
nych wykonanych przez te zakłady. Dzięki temu zbiory Muze-
um wzbogaciły się o miniatury pomników, medale i plakiety
pamiątkowe, galanterię oraz drobne wyroby. Zbiór ten dał
podstawę do utworzenia w bieżącym roku oddziału Muzeum.
Drugą dziedziną, jaką zajęła się Małgorzata Procek, było
zbieranie ceramiki artystycznej i szkła gospodarczego w opar-
ciu o współpracę z Hutami Szkła Gospodarczego w Ząbkowi-
cach i Zawierciu. Małgorzata Procek zorganizowała około
czterdziestu wystaw czasowych. Na uwagę zasługują też dwie
wystawy stałe: Śląskie rzemiosło artystyczne (1961) oraz Dzieje
zamku w Toszku i ziemi toszeckiej (1963) (część artystyczna
wystawy w oddziale Muzeum, Zamku w Toszku). Wyroby Huty
Gliwickiej były eksponowane w Przemyślu (1985), w Doncaster
(Wielka Brytania - 1984), a także wDessau (NRD - 1988).
Popularyzowała również wiedzę z zakresu historii sztuki, za-
bytków i historii Gliwic i Górnego Śląska. Wydała około 120
publikacji, artykułów, tekstówdo katalogówi składanek. Od 1964
r. prowadziła wykłady przy gliwickim muzeum w założonym tam
Uniwersytecie Kultury, a także wróżnych klubach „Ruchu", spół-
dzielców, Towarzystwie Przyjaciół Gliwic. W ciągu trzydziesto-
ośmioletniej kariery zawodowej działała w stowarzyszeniach
społeczno-kulturalnych, szkołach i innych organizacjach.
Po ukończeniu studiów nie zaprzestała poszerzania swej
wiedzy. Rozpoczęła zbieranie materiałów do pracy doktorskiej
na temat: Ratusze górnośląskie pochodzenia średniowiecznego.
Na podstawie tej rozprawy 7 października 1976 r. uzyskała tytuł
doktora nauk humanistycznych. W latach 1976-1977 podjęła
studia podyplomowe z zakresu muzealnictwa na Wydziale Filo-
zoficzno-Historycznym Uniwersytetu Jagiellońskiego. Ukoń-
czyła je 11 lutego 1977 r. z wynikiem bardzo dobrym.
Aktywnie działała w Stowarzyszeniu Historyków Sztuki - od-
działy w Krakowie i Katowicach. Zasiadała wRadzie Redakcyjnej
„Rocznika Muzeum w Gliwicach". Była członkiem zarządu To-
warzystwa PrzyjaciółGliwic. Odznaczona Odznaką 25-lecia G liwic
oraz Złotą Odznaką Zasłużonego w Rozwoju woj. katowickiego.
Stan jej zdrowia od pewnego czasu mógłniepokoić, choćnikomu
nie opowiadała o swoich problemach. Ciężka choroba wyrwała ją z
grona pracowników Muzeum. Śmierć jej była dla wszystkich dużym
zaskoczeniem. Została pochowana na cmentarzu wGliwicach.
Pozostanie wnaszej pamięcijako żarliwybadacz iopiekun dóbr
kultury. Jej wiedza i osiągnięcia naukowe będą służyć kolejnym
pokoleniom pracowników Muzeum i całemu środowisku nauko-
wemu Gliwic.
Jerzy Horwat

105