ANNA WOLODARSKI

dlera nową oprawę rękopisu (karta 107 nosi ślady daw-
nego złocenia brzegu, co sugeruje istnienie innej pier-
wotnej oprawy) i wpisał tytuł na karcie tytułowej.
Tessin, który był członkiem rady królewskiej i preze-
sem kancelarii, był również bibliofilem i kolekcjone-
rem sztuki na wielką skalę. Szczególnie interesował się
pracami dotyczącymi przedstawień parateatralnych. To
dzięki niemu i jego ojcu Nikodemowi Tessinowi jr.
(1654-1728), który rozbudził zainteresowania syna i
zapoczątkował kolekcję14, Biblioteka Królewska posia-
da dziś imponujący zbiór tego rodzaju publikacji.
Na karcie tytułowej znajduje się także sygnatura
biblioteki Karola Gustawa Tessina: x.l.A.n:14, którą
można znaleźć w katalogu zatytułowanym: Carl Gustaf
Tessin bibliotek i Stockholm, pa Lacko och frdn
Paris, 1 75415. Katalog z roku 1754 został sporządzony
w celu oszacowania wartości biblioteki Tessina. Tour-
nois... ma jedną z najwyższych wycen. Tessin odsunięty

od władzy, borykający się z trudnościami finansowymi,
zmuszony został do sprzedaży swoich zbiorów. Bib-
lioteka sprzedana została w 1756 r.16 następcy
tronu szwedzkiego Gustawowi, późniejszemu Gusta-
wowi III.
Gustaw III był bibliofilem i wielkim miłośnikiem
teatru i przedstawień parateatralnych . Przejął on dużą
część specjalnej kolekcji Tessina. Rękopis S 100, choć
nie zarejestrowany w żadnym z katalogów bibliotecz-
nych Gustawa III, przechowywany był prawdopodobnie
w bibliotece rezydencji królewskiej w Drottningholm,
skąd wedle notatki na karcie 128r został 12 czerwca
1876 r. przeniesiony i wpisany do zbiorów Biblioteki
Królewskiej. Stało się to za sprawą jej słynnego biblio-
tekarza G. E. Klemminga, który w katalogu nabytków
działu rękopisów18 pod dwunastym czerwca zanotował:
Tournois magnifique... Kolorowane rysunki odręczne;
Źle wykonane przedstawienia kostiumów (sic!).

Przypisy

1. Za pomoc w opisie herbu serdecznie dziękuję dr. Adamowi
Heymowskiemu.
2. Za pomoc w opisie i identyfikacji oprawy, jak również za inspiru-
jące uwagi dotyczące proweniencji rękopisu dziękuję dr. Stenowi G.
Lindbergowi.
3. Zbliżony do znaku wodnego nr 750: Lucca 1563 w C. M. BRI-
QUET, Les filigrans, Leipzig 1907.
4. Zbliżony do znaku wodnego nr 969: Lucca 1573-82, Fabriano
1569-76, Salerno 1576; ibidem.
5. Był mi jedynie dostępny egzemplarz F. DESERPZ, Omnium
fere gentium habitus et effigies, Antwerpiae 1572, s. 73, który jest
kopią Recueil..., 1562, vide Katalog der Lipperheideschen Kostum-
bibliothek, Berlin 1965, t. 1, Aa 5, AalO.
6. Nie jest oczywiście wykluczone, że rękopis został zagrabiony
wcześniej, podczas najazdów Gustawa II Adolfa, choć mało to
prawdopodobne zważywszy, że w tamtym okresie ofiarą grabieży
padły głównie biblioteki kościelne i klasztorne. Właścicielką ręko-
pisu mogłaby być także królowa Krystyna, nie udało się jednak go
odnaleźć w katalogach bibliotecznych tej monarchini.
7. O. WALDE, Storhetstidens litterara krigsbyten, t. 2 Upsala 1920,
s. 15; Cz. PILICHOWSKI, Straty bibliotek i archiwów pol-
skich podczas szwedzkiego „potopu" 1655-60, [w:] Polska w
okresie drugiej wojny północnej 1655-60, t. 2 Warszawa 1957, s. 459.
Nawet jeśli Waldemu nie udało się zidentyfikować żadnego rękopi-
su lub książki pochodzących z zamku na Wawelu, nie jest oczywiście
wykluczone, że takie znajdują się w Szwecji.

8. WALDE, o. c., s. 32 oraz PILICHOWSKI, o. c., s. 458.
9. WALDE, o. c., s. 8-9; PILICHOWSKI, o. c., s. 462.
10. Za pomoc w identyfikacji nazwiska Leyoncrona dziękuję dr P. S.
Ridderstadtowi.
ll.Svenskt biografiskt lexikon, t. 106, Stockholm 1977, s. 459 ff.
12. Ibidem, s. 459.
13. WALDE, o. c.,t. 2, s. 41 f.
14. W jaki sposób rękopis trafił do G. C. Tessina, czy został odziedzi-
czony po ojcu, czy zakupiony przez Karola Gustawa, nie udało mi się
wyjaśnić. Rękopis nie jest zarejestrowany w drukowanym katalogu
biblioteki Nic. Tessina Catalogue des livres, estampes et desseins...
du Cabinet des beaux arts et des sciences, appartenent au baron
Tessin..., Stockholm, 1712.
15. Kopia rękopisu cod. Lund. De la Gardle IX: 6, sygn. U 401,
t. 1.
16. Rok sprzedaży podaje za notatką K. G. Tessina w Akeroarkivet,
cod. Holm. L 82:2:88, s. 237. Dziękuję p. R. de Robelin za zwrócenie
mojej uwagi na notatkę dotyczącą sprzedaży biblioteki. C. M. CAR-
LANDER, Svenska bibliotek och exlibris, t. 2 Stockholm 1904, s. 324
podaje datę 1757.
17. Riddarlek och tornerspel. Sverige - Europa. Katalog sammanstalld
av Lena Rangstrom, Stockholm 1992, s. 221.
18. Handskrifts-Samlingens Accesioner, 1868. April - 1887. Novemb.
(Koncept-Anteckningar), cod. Holm. U 182:2. Ołówkiem dopisane:
ze zbiorów królewskich w Drottningholmie.

28