Instytut Sztuki (Warschau) [Editor]; Państwowy Instytut Sztuki (bis 1959) [Editor]; Stowarzyszenie Historyków Sztuki [Editor]
Biuletyn Historii Sztuki
— 54.1992
Cite this page
Please cite this page by using the following URL/DOI:
https://doi.org/10.11588/diglit.48739#0432
DOI issue:
Nr. 4
DOI article:Artykuły
DOI article:Kobielus, Stanisław: Monstrancja jasnogórska ks. Augustyna Kordeckiego: program ikonograficzny i treści ideowe
DOI Page / Citation link:https://doi.org/10.11588/diglit.48739#0432
STANISŁAW KOBIELUS
II. 2. Monstrancja jasnogórska, inskrypcja na odwrocie stopy. Fot. Z. Sowiński
III. 2. L'ostensoir de Jasna Góra, inscription sur le revers du pied. Photo. Z. Sowiński
Eius[que] Castissimae Parenti MA RIAE/Solium hoc
Christi Specie Panis velati/ Ex Clenodys Fidelium
Diuae Claro Montanae Oblatis/ A/ Conuentu Clari
Montis Czestochouiensis Ord[inis] S[ancti] Pauli P[ri-
mi] E[remitae]/ Ordinatum et Dicatum A[nno] Salutis
1672/ Administrante Prouinciam A[dmodum] R[eve-
rendo] P[at]re AUGUSTINO KORDECKI/ R[everen-
do] P[atre] Stanislao Ligeza Priore et R[everendo]
P[atre] Romualdo Dymalski Sacrista/Fecit Wenceslaus
Grottkau S[erenissimae] R[egis] M[aiesta] tis Aulicus/
Ciuis Varsauiensis/ F[ecit] P[etrus] L[asota]4.
Pierwsze dwa wiersze tekstu mają charakter ogólnej
formuły dedykacyjnej. Natomiast werset następny na-
wiązuje już wprost do Chrystusa umieszczanego w
monstrancji pod postacią chleba w formie hostii. Kolej-
ne wiersze podają materiał, okoliczności oraz osoby,
które w sposób pośredni czy bezpośredni przyczyniły
się do powstania tak wspaniałego dzieła złotniczego. Na
pierwszym miejscu należy wymienić o. Augustyna Kor-
deckiego, obrońcę Jasnej Góry przed Szwedami w 1655
roku, trzykrotnego prowincjała paulinów polskich i
trzykrotnego przeora konwentu jasnogórskiego5. Z ko-
lei o. Stanisław Ligęza pełnił funkcję przeora po Augu-
stynie Kordeckim w latach 1671-16746. O. Romuald
Dymalski, był długoletnim zakrystianinem, urząd ten
sprawował ponad 30 lat. To on w 1655 roku z pole-
cenia Augustyna Kordeckiego poczynił starania w celu
spieniężenia pewnej ilości darów wotywnych na zaopa-
trzenie fortecy jasnogórskiej w broń i amunicję7. Na
plakietce z inskrypcją podpisany jest autor tekstu, o.
Piotr Lasota. Od niego także pochodzi, sporządzony w
1685 roku, opis monstrancji, w celu, jak sam podaje
Ażeby successorowie y inni nawiedzający mieysce świę-
te wiedzieli iakowych kamieni na to magnificentissimum
opus wyszło". Program ideowy dekoracji najprawdopo-
dobniej został podsunięty przez któregoś z paulinów,
54
II. 2. Monstrancja jasnogórska, inskrypcja na odwrocie stopy. Fot. Z. Sowiński
III. 2. L'ostensoir de Jasna Góra, inscription sur le revers du pied. Photo. Z. Sowiński
Eius[que] Castissimae Parenti MA RIAE/Solium hoc
Christi Specie Panis velati/ Ex Clenodys Fidelium
Diuae Claro Montanae Oblatis/ A/ Conuentu Clari
Montis Czestochouiensis Ord[inis] S[ancti] Pauli P[ri-
mi] E[remitae]/ Ordinatum et Dicatum A[nno] Salutis
1672/ Administrante Prouinciam A[dmodum] R[eve-
rendo] P[at]re AUGUSTINO KORDECKI/ R[everen-
do] P[atre] Stanislao Ligeza Priore et R[everendo]
P[atre] Romualdo Dymalski Sacrista/Fecit Wenceslaus
Grottkau S[erenissimae] R[egis] M[aiesta] tis Aulicus/
Ciuis Varsauiensis/ F[ecit] P[etrus] L[asota]4.
Pierwsze dwa wiersze tekstu mają charakter ogólnej
formuły dedykacyjnej. Natomiast werset następny na-
wiązuje już wprost do Chrystusa umieszczanego w
monstrancji pod postacią chleba w formie hostii. Kolej-
ne wiersze podają materiał, okoliczności oraz osoby,
które w sposób pośredni czy bezpośredni przyczyniły
się do powstania tak wspaniałego dzieła złotniczego. Na
pierwszym miejscu należy wymienić o. Augustyna Kor-
deckiego, obrońcę Jasnej Góry przed Szwedami w 1655
roku, trzykrotnego prowincjała paulinów polskich i
trzykrotnego przeora konwentu jasnogórskiego5. Z ko-
lei o. Stanisław Ligęza pełnił funkcję przeora po Augu-
stynie Kordeckim w latach 1671-16746. O. Romuald
Dymalski, był długoletnim zakrystianinem, urząd ten
sprawował ponad 30 lat. To on w 1655 roku z pole-
cenia Augustyna Kordeckiego poczynił starania w celu
spieniężenia pewnej ilości darów wotywnych na zaopa-
trzenie fortecy jasnogórskiej w broń i amunicję7. Na
plakietce z inskrypcją podpisany jest autor tekstu, o.
Piotr Lasota. Od niego także pochodzi, sporządzony w
1685 roku, opis monstrancji, w celu, jak sam podaje
Ażeby successorowie y inni nawiedzający mieysce świę-
te wiedzieli iakowych kamieni na to magnificentissimum
opus wyszło". Program ideowy dekoracji najprawdopo-
dobniej został podsunięty przez któregoś z paulinów,
54