MONSTRANCJA JASNOGÓRSKA

być może przez samego Augustyna Kordeckiego9, a
wspomniana wyżej ogromna ilość drogocennego ma-
teriału została świadomie uporządkowana przez złotni-
ka.
Łacińskie słowo solium, które występuje w inskry-
pcji dedykacyjnej oznacza tron królewski10. Według
popularnego egzegety jezuickiego z przełomu XVI i
XVII wieku Korneliusza a Lapide (zm. 1637) Solium,
primo, significat divinam majestatem et celsitudinem;
secundo, regiam ejus dignitatem; tertio, perennitatem et
aeternam ejus quietem, quam nulla perturbatio inquie-
tarepotest; quarto, iudiciariampotestatem; quinto, glo-
riam triumphantis". W przypadku jasnogórskiej
monstrancji, ideę królewskiego tronu dodatkowo pod-
kreśla złoto, z którego została ona wykonana, i którego
sam blask był już swoistą teofanią12.
Mniej więcej od 2 połowy XVII wieku barokowe
monstrancje miały na celu ukazywać Oblicze Boga



II. 4. Monstrancja jasnogórska, zwieńczenie. Fot. Z. Sowiński
III. 4. L'ostensoir de Jasna Góra, le couronnement. Photo. Z.
Sowiński

ukryte pod postaciami chleba w słonecznej glorii
(il. 3). Sięgnięcie do formy promienistego słońca nie
było dziełem przypadku. Promienie słoneczne były
uważane za znak epifanii14, za symbol świetlistej ema-
nacji skupiającej się wokół jakiegoś ważnego cen-
trum15. Promienista gloria koncentrowała więc w sobie
wielowarstwową symbolikę koła i słońca. Chrystus Eu-
charystyczny złożony w promienistej glorii utożsamia-
ny był z Chrystusem ze sceny Przemienienia, którego
oblicze ... rozjaśniało jak słońce Mt 17, 2 oraz z Chry-
stusem z Apokalipsy, którego twarz była jak słońce
świecące w swej mocy Ap 1,1616 Trudno jednoznacznie
stwierdzić, jak dalece owalne reservacula wkompono-
wane w koliste, promieniste glorie barokowych mon-
strancji były analogiami do wizji Ezechiela 1, 16, który
oglądał istoty o wyglądzie jakby rota in medio rotae.

II. 3. Monstrancja jasnogórska, gloria. Fot. Z. Sowiński Werset ten był już od czasów patrystycznych wielokrot-
III. 3. L'ostensoir de Jasna Góra, la gloire. Photo. Z. Sowiński nie komentowany przez egzegetów jako symbol zgod-

55