PAOLO PAGANI

Przypisy

1. Artykuł niniejszy jest fragmentem dwóch wykładów o Paganini na
Morawach i w Krakowie, jakie autor wygłosił w Scuola del Perfe-
zionamento Instytutu Sztuki Lombardii i Uniwersytetu Sacro Cuore
w Mediolanie w maju 1991. Pragnę podziękować prof. dr Marii
Luizie Gatti-Perer oraz przyjaciołom Giorgio Mollisi i dr Daniele
Pescarmona za pomoc i zachętę. Wyniki w formie artykułu: Paolo
Pagani in Moravia e Polonia, „Arte Lombarda", vol. 98/99, 1991,
s. 103-117.
2. Kraków, Archiwum UJ, ms nr 318, S. PISKORSKI, „Rationes
perceptorum et expensarum pro fabbrica ecclesiae S. Annae Craco-
viensis", s. 353.
3. Zasadnicze dane życiorysowe ustaliła S. BURRI, Paolo Pagani,
„Saggi e memorie di storia delPArte", XIII, 1982, s. 50-52. Bibli-
ografia podstawowa: H. VOSS, Paolo Pagani - Versuch eine
Rekonstituierung, „Belvedere", VIII, 1929, n. 2, s. 48 nn.; E.
ARSLAN, Chiarimento a Paolo Pagani, „Archivio per 1'Alto
Adige", 1935, s. 245 nn.; M. BENIZI, Un quadro di Paolo
Pagani, „Arte", Nouva Serie VI, 1935, fasc. 3, s. 219-222; H.
VOSS, L 'Affresco di Castello Valsolda e altre opere inedite di
Paolo Pagani, „Rivista Archeologica dell'antica provincia e diocesi
di Como, Antichita ed Arte", XV, 1936, fasc. lll-113, s. 271-
290; O. KURZ, Un dessin de Paolo Pagani au Cabinet des
Dessins des Musćes de Poitiers, „Debutade II", Fascicule Special
du „Bulletin des Amis des Musees de Poitiers", 1955; N. IVA-
NOFF, II problema di Paolo Pagani, „Paragone", VIII, 1957,
n. 89, s. 52-55; P. GINI, Scoperte altre due tele del valsoldano
Paolo Pagani, „Rivista Archeologica dell'antica provincia e dio-
cesi di Como, Antichita ed Arte, 1959-1960, fasc. 141-142, s. 39-44;
C. L. RAGGHIANTI, Antichi disegni e stampe dell 'Accademia
Carrara di Bergamo, Bergamo 1963, s. 14; M. VECCHI, La pala
di San Liborio di Paolo Pagani ritrovata, „Arte Veneta", XXVI,
1972, s. 207-210; U. RUGGIERI, Proposte per Paolo Pagani, „Cri-
tica d'Arte",XLI, Nuova Serie, XXII, 1976, fasc. 148-149, s. 69-74.
4. Liczne katalogi aukcujne, a ostatnio U. RUGGIERI, Un nuovo
Pellegrini, „Arte (Documento). Rivista di Storia e Tutela dei Beni
Culturali", 3, 1989, s. 262-265, gdzie reprodukowano trzy nieznane
prace Paolo Pagani. Tamże literature.
5. D. PESCARMONA, Nota sul periodo milanese di attivita del
pittore Paolo Pagani e i suoi importanti rapporti eon 1'omonimo
marchese Cesare, „Arte Lombarda", vol. 98/99, 1991, s. 118-123.
Dr Daniele Pescarmona zechce przyjąć serdecznie podziękowanie za
udostępnienie maszynopisu.
6. Settecento Lombardo, Catalogo della Mostra, a cura di R. Bossa-
glia, V. Terrardi, Milano 1991, s. 89-92, tamże literatura.
7. Vide S. COPA, La Pittura del Settecento fra Lombardia veneta e
Lombardia austriaca: alcune linee di tendenza, [w:] Settecento Lom-
bardo, ..., s. 37.
8. S. BURRI, L 'Affresco di Castello Valsolda nella vicenda artistica
di Paolo Pagani, „Arte Veneta", XXXV, 1981, s. 113-125; taż,
Paolo Pagani, ..., s. 50.
9. M. KARPOWICZ, Baltasar Fontana 1661-1733. Un berniniano
ticinese in Moravia e Polonia, Lugano 1990, s. 183-184 - Kromieryż,
s. 166-167 - współpraca z Paganim.
10. Pierwszy atrybuował freski Paganiemu jednym zdaniem Ivo Krsek,
Malarstvi 2 poloviny 17 stoleti a pocatku stoleti 18 na Morave,
„Studie Muzea Kromeriżska", 1981, Kromeriż, 1981, s. 8-9;
tekst następnie przedrukowany: Dejiny Ćeskeho Vytvarneho
Umeni, II, Od pocatku Renesance do zaveru Baroka, cz. 1, Praha
1989, s. 361-62. Panu Profesorowi Ivo Krsekowi dziękuję za infor-
macje. Niezależnie piszący te słowa atrybuował freski Paganiemu w
1984 roku w czasie wizyty i fotografowania w Kromieryżu. M.
KARPOWICZ, Baltasar Fontana, ...
11. Podstawowa literatura do okresu morawskiego (wybór):

G. J. DLABAĆ, Allgemeines historisches Kunstler-Lexikon Jur
Bohmen undzum Teil auchfilr Mdhren, und Schlesien, II Band, Prag
1815, s. 423; G. WOLNY, Die Markgrafschaft Mdhren topograp-
hisch, statistisch und historisch geschildert, Bd IV - Hradischer
Kreis, Brunn 1838, s. 440, 454; A. PROKOP, Die Markgrafschaft
Mdhren in Kunstgeschichtliche Beziehung. Grundzuge einer Kun-
stgeschichte dieses Landes mit besonderer Berucksichtigung des
Baukunst, IV Bd, Wien 1904, p. 1050, 1295; A. BREITENBA-
CHER, Dejiny arcibiskupske obrażamy v Kromerizi, Archivni
studie, cz. I - Kromeriż 1925, p. 66, cz. II - Kromeriż 1927, p. 96;
L. PALENIĆEK, Vytvarne Umeni na Kromefiźsku a Zdounecku,
Kromerizi 1940, p. 65; P. TOMAN, Novy Slovnik Ćeskoslovenskych
Vytvarnych Umelcu, wyd. III, Praha 1947, t. II, p. 237.
12. U. THIEME, F. BECKER, Allgemeines Lexikon der bildenden
Kunstler, t. 26, Leipzig, 1932, s. 138.
13. V. RICHTER, I. KRSEK, M. STEHLIK, M. ZENEK, Mikulov,
Brno 1971, s. 161.
14. Nr inv. A 556,212x148 cm, I. KRSEK, Malarstvi, ..., nota 53.
15. H. VOSS, L 'Affresco di Castello, ..., s. 284.
16. R. HURT, Dejiny cisterciakeho kalstera na Velehrade, t. II, 1650-
1784, Olomuc, 1938, (Operum Academiae Velehradensis, tomus
XVIII), s. 129. Daty podawane we wcześniejszej literaturze są omył-
ką.
17. M. STEHLIK, Materiale k dejinam malafstvi 18 stoleti na Morave,
„Sbomik Praci Filozoficke Faculty Bmenskeho University", fasc.
16, 1972, s. 202.
18. D. PESCARMONA, o. c.
19. F. V. PERINKA, Dodatky k źivotopisum umelecou v Kromerizi,
pusobvśich, „Ćasopis Moravskeho Żemskeho Muzea", XVI, 1916,
s. 130.
20. M. KARPOWICZ, Baldasar Fontana, ..., s. 31; tenże, Baltazar
Fontana rzeźbiarz, „Rocznik Historii Sztuki", w druku.
21. Kraków, Archiwum UJ, S Piskorski, Expensa..., s. 121.
22. Metryki chrztów w Castello, (ojciec chrzestny), Vide: D. Pescar-
mona, o. c.
23. Albogasio Inferiore, Archiwum Parafialne, „Liber Baptizatorium
(sic!) ... da me Pietro Francesco Prata Parocho.., die 4 Septembria
1639..:: s. nlb.
24. Obraz ma monografię: M. KARPOWICZ, II Tesoro di Chiasso.
II Martirio di S. Vitale di Paolo Pagani, Chiasso 1991.
25. M. KARPOWICZ, Potępienie Herezji na sklepieniu zakrystii ko-
ścioła Mariackiego w Krakowie, [w:] Kultura polska a kultura euro-
pejska. Prace ofiarowane Januszowi Tazbirowi w sześćdziesiątą
rocznicę urodzin, Warszawa, 1987, s. 214-224.
26. H. POSSE, Dos Deckenfresco des Pietro da Cortona in Palazzo
Barberini und die Deckenmalerei in Rom, „Jahrbuch der Preusischen
Kunstsammlungen",XL, 1919, s. 93-118, 126-173.
27. W. VrTZTHUM, A Comment on the Iconography of Pietro da
Cortona 's Barberini Ceiling, „The Burlington Magazine", nr 703, t.
CIII, Oct. 1961, s. 427-433; Francesco Bracciolini-vide: Dizionario
Biografico degli Italiani, t. XIII, Roma, 1971, s. 634-636 (L. Rossi).
28. M. VECCHI, La pala di S. Liborio di Paolo Pagani ritrovata. „Arte
Veneta", XXVI, 1972, s. 207-210.
29. M. KARPOWICZ, Baltasar Fontana, s. 401, il. 161.
30. N. PEVSNER, Die Wandlung urn 1650 in der italienischen Malerei,
„Wiener Jahrbuch fur Kunstgeschichte", VIII, 1932, s. 69-92.
31. L. MONTALTO, Gli affresachi di Palazzo Pamphili in Valmonto-
ne, „Commentari", VI, 1955, nr 4, s. 267-302.
32. Tenże, Francesco Cozza nella libreria Pamphili a Piazza Navona,
„Commentari", VII, 1956, nr 1, s. 41-52; L. Trezzini, Francesco
Cozza (1605-1682), Roma 1861, s. 56, il. 36-39.
33. Termin „panorama" wprowadziła do nauki polskiej M. Witwińska,
rec. z: H. BAUER, „Der Himmel in Rokoko ", „Biuletyn Historii
Sztuki", XXXIII, 1971, nr 4, s. 399-401.

79