RECENZJE — WYSTAWY


II. 4. Marcello Bacciarelli, Portret Ignacego Massalskiego,
lata 80. XVIII wieku. Fot. M. Bronarski
III. 4. Marcello Bacciarelli, portrait d 'Ignacy Massalski,
les annees 80 du XVIlf siecle. Photo M. Bronarski

nieco uwagi, bo na wystawie zbiorów Fundacji im. Ciechano-
wieckich, pod nrem 54 figuruje jako dzieło E. L. Vigee-Le-
brun duży olejny portret Izabeli z Czartoryskich
Lubomirskiej. Różni się on w wielu szczegółach od oryginału,
przede wszystkim wprowadzeniem leżącego na postumencie
listu pisanego po polsku. Czyżbyśmy mieli do czynienia z tą
kopią Tokarskiego? Oryginałem francuskiej portrecistki ob-
raz ten być nie może.
Przejdźmy do dwóch portretów Massalskich, hetmana
Michała Józefa i jego syna biskupa Ignacego (nr-y 2 i 3).
Zakomponowane jako pendants, mające te same wymiary, są
niewątpliwie dziełem jednego artysty. Zgodnie z tradycją,
przypisane zostały Marcellemu Bacciarellemu i w pełni tę

atrybucję podzielam. O ich pochodzeniu katalog nie wspomi-
na. Wisiały one na zamku Beauvoir w Turenii (i miały być
sprzedane; zajmował się tym paryski antykwariusz płk. Tade-
usz Rudnicki) i należały ostatnio do hr. Guy de Courtin de
Neubourg, w którego żyłach płynęła krew Szczęsnego Potoc-
kiego (po którym miał dużo papierów i pamiątek), a którego
małżonką była Teresa Zamoyska. Otóż na zamku Beauvoir
było kilka portretów Massalskich, sądziłem więc, że musiały
pochodzić od Wincentego Potockiego, którego żona Helena
Massalska 1° v. de Ligne, odziedziczyła dzieła sztuki po
swym stryju biskupie. Zbiory Potockiego, a właściwie ich
resztki, wystawiono na licytację w Paryżu w 1820 r., ale w
katalogu aukcyjnym żadnych portretów rodzinnych nie było;

85