Instytut Sztuki (Warschau) [Hrsg.]; Państwowy Instytut Sztuki (bis 1959) [Hrsg.]; Stowarzyszenie Historyków Sztuki [Hrsg.]
Biuletyn Historii Sztuki
— 54.1992
Zitieren dieser Seite
Bitte zitieren Sie diese Seite, indem Sie folgende Adresse (URL)/folgende DOI benutzen:
https://doi.org/10.11588/diglit.48739#0520
DOI Heft:
Nr. 4
DOI Artikel:Kronika naukowa
DOI Artikel:Betlej, Andrzej; Quirini-Popławski, Rafał [Mitarb.]: Inwentaryzacja zabytków na terenie dawnej diecezji przemyskiej
DOI Seite / Zitierlink:https://doi.org/10.11588/diglit.48739#0520
KRONIKA
SSR, (t. 3 Kijów 1988) uwzględnia tylko niewielką część
zinwentaryzowanych obiektów.
Wyniki objazdu uświadomiły po raz kolejny potrzebę syste-
matycznej inwentaryzacji zabytków z terenów kresowych, a w
szczególności tych wszystkich miejsc gdzie istniały kościoły
rzymsko-katolickie. Wydaje się, że podawane przez Mieczysła-
wa Gębarowicza szacunkowe dane mówiące o zniszczeniu
blisko 70% materiału zabytkowego szybko ulegną rewizji.
Przedwojenne opracowania nie uwzględniały wielu cennych
dzieł sztuki, które przetrwały mimo wojny i wytworzonej po niej
nowej sytuacji politycznej. Ponadto część dzid ocalała ukryta
przez parafian. Można tu przytoczyć dwa bardzo ważne przykła-
dy spoza terenu objazdu: rzeźby Pinzla z Budzanowa oraz
znaczne fragmenty wyposażenia rzeźbiarskiego wykonanego
przez Antoniego Osińskiego w kościele bernardynów w
Zbarażu (alegoria i anioły w zwieńczeniach ołtarzy, ambona z
płaskorzeźbionymi kwaterami, pozostałości figur ołtarzo-
wych). Ważnym problemem jest opracowanie także dokumen-
tacji kaplic publicznych. Zamierzony profil inwentaryzacji nie
pozwolił na dotarcie do wszystkich miejscowości gdzie takie
kaplice istniały - wykonaliśmy opracowania zaledwie kilku.
Równie ważne i potrzebne są systematyczne badania
źródeł. Całkowicie nie znane dotychczas były bardzo bogate
materiały dotyczące tych terenów znajdujące się w Archi-
wum Diecezjalnym w Przemyślu. Bliższe zapoznanie z ar-
chiwami przemyskimi ujawnia, że także w tamtejszym
Archiwum Państwowym znajdują się księgi metrykalne z
wielu miejscowości znajdujących się obecnie poza naszymi
granicami: takich jak Hodowica, Nawaria czy Buczacz.
Koniecznością w chwili obecnej jest powołanie przez
władze kościelne urzędu Diecezjalnego Konserwatora Za-
bytków, który mógłby zabezpieczać zabytki przed ich dal-
szym niszczeniem i nadzorować ich konserwację.
Naglącą potrzebą jest wykonanie pomiarów kościołów naj-
bardziej zagrożonych zawaleniem (Bruchnal ob. Tiemowica,
Stara Sól); oczywiście idealnym wyjściem byłaby kompleksowa
restauracja - odnowa zarówno ich architektury jak i wnętrz.
Mając w planie dalsze opracowanie zgromadzonych ma-
teriałów zwracamy się o pomoc do wszystkich, którzy posia-
dają informacje dotyczące zinwentaryzowanych kościołów -
np.: dawne zdjęcia, lub wiedzą o faktach przewiezienia wy-
posażenia ruchomego przez repatriantów na obecne teryto-
rium Polski. Załączamy listę miejscowości w których
wykonano dokumentację.
Istniejące kościoły i kaplice zinwentaryzowane na tere-
nie Ukrainy w 1992 r.
DEKANAT DOBROMILSKI
Błozew Górna, paraf., 1858
Czyszki, paraf., 1928
Dobromil, paraf., po 1551
Dobromil, kap. pub. przy drodze do Chyrowa, XVIII w.
Nowe Miasto, paraf., ok. 1512
DEKANAT DROHOBYCKI
Borysław, paraf., 1903
Borysław, fil. w dziel. Mraźnica, 1934
Drohobycz, paraf., po 1424
II. 3. Bonów-Szutowa, Figura anioła ż ołtarza bocznego w.
kościele par., 1. poł. XVII w., krąg Antoniego Frączkiewicza
(?). Fot. T. Zaucha
III. 3. Bonów-Szutowa, Statuę d'un ange d'un autel lateral de
1'ancienne eglise paroissiale, premiere moitie du XVIIf siecle,
cercie d'Antoni Frączkiewicz (?). Photo T. Zaucha
Drohobycz, klaszt. Kapucynów, lata 30. XX w.
Gaje Wyżne, paraf., 1934
Neudorf, fil., w bud.
Lipowiec, paraf., 1922
Słońsko, kap. pub., 1855
Medenice, paraf., 1824
Krynica, fil., w bud.
Nowoszyce, paraf., kon. XVIII w.
Równe k. Medenic, paraf., 1846
Rychnice, paraf., 1910
DEKANAT JAWOROWSKI
Bruchnal, paraf., 1645
Przyłbice, kapl. cment.
Jaworów, paraf., 1621
Jaworów, kap. cment., 1898
142
SSR, (t. 3 Kijów 1988) uwzględnia tylko niewielką część
zinwentaryzowanych obiektów.
Wyniki objazdu uświadomiły po raz kolejny potrzebę syste-
matycznej inwentaryzacji zabytków z terenów kresowych, a w
szczególności tych wszystkich miejsc gdzie istniały kościoły
rzymsko-katolickie. Wydaje się, że podawane przez Mieczysła-
wa Gębarowicza szacunkowe dane mówiące o zniszczeniu
blisko 70% materiału zabytkowego szybko ulegną rewizji.
Przedwojenne opracowania nie uwzględniały wielu cennych
dzieł sztuki, które przetrwały mimo wojny i wytworzonej po niej
nowej sytuacji politycznej. Ponadto część dzid ocalała ukryta
przez parafian. Można tu przytoczyć dwa bardzo ważne przykła-
dy spoza terenu objazdu: rzeźby Pinzla z Budzanowa oraz
znaczne fragmenty wyposażenia rzeźbiarskiego wykonanego
przez Antoniego Osińskiego w kościele bernardynów w
Zbarażu (alegoria i anioły w zwieńczeniach ołtarzy, ambona z
płaskorzeźbionymi kwaterami, pozostałości figur ołtarzo-
wych). Ważnym problemem jest opracowanie także dokumen-
tacji kaplic publicznych. Zamierzony profil inwentaryzacji nie
pozwolił na dotarcie do wszystkich miejscowości gdzie takie
kaplice istniały - wykonaliśmy opracowania zaledwie kilku.
Równie ważne i potrzebne są systematyczne badania
źródeł. Całkowicie nie znane dotychczas były bardzo bogate
materiały dotyczące tych terenów znajdujące się w Archi-
wum Diecezjalnym w Przemyślu. Bliższe zapoznanie z ar-
chiwami przemyskimi ujawnia, że także w tamtejszym
Archiwum Państwowym znajdują się księgi metrykalne z
wielu miejscowości znajdujących się obecnie poza naszymi
granicami: takich jak Hodowica, Nawaria czy Buczacz.
Koniecznością w chwili obecnej jest powołanie przez
władze kościelne urzędu Diecezjalnego Konserwatora Za-
bytków, który mógłby zabezpieczać zabytki przed ich dal-
szym niszczeniem i nadzorować ich konserwację.
Naglącą potrzebą jest wykonanie pomiarów kościołów naj-
bardziej zagrożonych zawaleniem (Bruchnal ob. Tiemowica,
Stara Sól); oczywiście idealnym wyjściem byłaby kompleksowa
restauracja - odnowa zarówno ich architektury jak i wnętrz.
Mając w planie dalsze opracowanie zgromadzonych ma-
teriałów zwracamy się o pomoc do wszystkich, którzy posia-
dają informacje dotyczące zinwentaryzowanych kościołów -
np.: dawne zdjęcia, lub wiedzą o faktach przewiezienia wy-
posażenia ruchomego przez repatriantów na obecne teryto-
rium Polski. Załączamy listę miejscowości w których
wykonano dokumentację.
Istniejące kościoły i kaplice zinwentaryzowane na tere-
nie Ukrainy w 1992 r.
DEKANAT DOBROMILSKI
Błozew Górna, paraf., 1858
Czyszki, paraf., 1928
Dobromil, paraf., po 1551
Dobromil, kap. pub. przy drodze do Chyrowa, XVIII w.
Nowe Miasto, paraf., ok. 1512
DEKANAT DROHOBYCKI
Borysław, paraf., 1903
Borysław, fil. w dziel. Mraźnica, 1934
Drohobycz, paraf., po 1424
II. 3. Bonów-Szutowa, Figura anioła ż ołtarza bocznego w.
kościele par., 1. poł. XVII w., krąg Antoniego Frączkiewicza
(?). Fot. T. Zaucha
III. 3. Bonów-Szutowa, Statuę d'un ange d'un autel lateral de
1'ancienne eglise paroissiale, premiere moitie du XVIIf siecle,
cercie d'Antoni Frączkiewicz (?). Photo T. Zaucha
Drohobycz, klaszt. Kapucynów, lata 30. XX w.
Gaje Wyżne, paraf., 1934
Neudorf, fil., w bud.
Lipowiec, paraf., 1922
Słońsko, kap. pub., 1855
Medenice, paraf., 1824
Krynica, fil., w bud.
Nowoszyce, paraf., kon. XVIII w.
Równe k. Medenic, paraf., 1846
Rychnice, paraf., 1910
DEKANAT JAWOROWSKI
Bruchnal, paraf., 1645
Przyłbice, kapl. cment.
Jaworów, paraf., 1621
Jaworów, kap. cment., 1898
142