RECENZJE — WYSTAWY

Przypisy

* Profesor Andre Chastel wychowawca kilku pokoleń his-
toryków sztuki, rekrutujących się z pięciu kontynentów, zmarł
w Paryżu 18 lipca 1990 roku. Jemu zadedykowali tę wspaniałą
wystawę wdzięczni uczniowie.
1. VOUET, Galeries Nationales du Grand Palais,
6.11.1990-11.02.1991, pod red. J. Thuillier, Paryż 1991, ss.
549 (dalej cyt. Vouet). Już po złożeniu do druku niniejszej
recenzji dr. Richard Harprath przesłał mi katalog wystawy
monachijskiej poświęconej nieznanym dotąd rysunkom
Simona Voueta i szkoły francuskiej (na 112 pozycji — 78 są
dziełem Voueta i jego szkoły), a pochodzących z osiemnas-
towiecznej kolekcji monachijskiej hr. Józefa Marii von der
Wahl obecnie w Staatsbibliothek w Monachium, Simon
Vouet. 100 neuentdeckte Zeichnungen aus den Bestanden de
Bayerischen Staatsbibliothek, 9 V-30 VI 1991, pod red. R.
Harprath, Monachium 1991 (Teksty: R. Harprath, Jacques
Thuillier, Barbara Brejon de Lavergnee, Helge Siefert,
Laurentius Koch). Panu dr. Harprathowi dziękuję za prze-
słanie mi katalogu wystawy.
2. Wszystkie ołtarze włoskie, za wyjątkiem dwóch (Obrzezanie
Chrystusa, Museo Capodimonte, Neapol oraz Apoteoza św.
Izydora, Gemaldegalerie, Drezno) pochodzą z kościołów.
3. A. FELIBIEN, Entretiens sur les vies et sur les ouvrages des
plus ecxellens peintres anciens et modernes. Septieme ent-
retien, Paris 1685; ed. 1690 t. 2, s. 189-191: qu'il ne pouvait
Vouet ordonner un tableau sans voir le naturel..:, J. v.
SANDRART, Teutsche Academie der edlen Bau-Bild-und
Mahlerey-Kunste, Nurnberg 1675, ed. Peltez 1925, s. 256:
Sein Vornehmen aber bestunde darinnen alles dem naturlichen
Leben nachzumachen, desswegen er viel halbe Bilder in
Lebensgrosse, Historien und ganze Bilder mit grossen Fleiss
vorgestellet, dergestalt... Topos ten — malowanie według
modela-natury — sformułowany został w takiej formie przez
historiografów Caravaggia a upowszechniony przez G. P.
BELLORIEGO, Le vite de'Pittori, Scultori e Architetti
moderni, Roma 1672, ed. E. Borea, Torino 1976, s. 211-212:
Michelangelo Merigi, il quale non riconobbe altro maestro che
il modello...
4. J. THUILLIER w: Vouet, s. 218 dopatrzył się wpływu
Honthorsta.
5. Personifikacje przedstawione przez Voueta w tych obrazach
zgodne są, jak zauważył prof. Thuillier, z zaleceniami
Iconologii Cesarego RIPY. Traktat ten, jak świadczą inwen-
tarze biblioteki Akademii św. Łukasza w Rzymie z 1624
i 1627 r. (a więc wykonane za prezesury Voueta), znajdował
się w dwóch różnych edycjach (1593 i 1603); uważany był za
podręcznik akademicki, por. K. NOEHLES, La Chiesa dei
SS. Luca e Martina nell'opera di Pietro da Cortona. Roma
1970, s. 336, no. 17 i s. 337, no. 20.
6. Vouet, s. 102.
7. Archivio di Stato, Roma (dalej ASR), 30 Not. Cap. Uff. 15,
vol. 102, c. 186.
8. Por. komentarz zawarty w Awisi 10, c. 294° (26 X 1624) i c.
299° (2 XI 1624).
9. Por. protokoły z posiedzeń akademickich, ASR, 30 Not.
Cap., uff. 15, vol. 102, c. 54; 75 (6 X 1624) oraz tamże, c. 184
(20 X 1624).

10. Biblioteca Apostolica Vaticana (dalej BAV), Barb. lat. 6345,
c. 129 (27 VIII 1611) i J. THUILLIER w: Vouet, s. 100
i 212-218.
11. O. POLLAK, Die Kunsttdtigkeit under Urban VIII, II, Wien,
1931, s. 230-234 — referuje historię tych zleceń.
12. Informacja o śmierci kardynała Pallotty podaje: Urb. Lat.,
1088, c. 296, pod datą 26 VIII 1620.
13. ASR, 30 Not. Cap., uff. 28, vol. 138, fol. 582° i fol. 577°
— inwentarz ten opubl. C. L. FROMMEL, Caravaggios
Fruchwerk und der Kardinal Francesco Maria del Monte, [w:]
Storia dell' Arte, 9/10, 1971, s. 36 i 32.
14. Archivio Secreto Vaticano, Arciconfraternita del Santissimo
Crocefisso di San Marcello, vol. F, XIX, 20 — 1627-1628;
publ. przez W. Ch. KIRWIN, Addendum to Cardinal
Francesco Maria del Monte's Inventory: the Date of sale of
the various notable Paintings, [w:] Storia dell' Arte, 9/10,
1971, s. 55: S. Maria Maddalena dell' Orietto... — obraz
został zakupiony prawdopodobnie przez Cassiano dal Po-
zzo, Por. D. L. SPARTI, The Dal Pozzo collection again: the
inventories of 1689 and 1695 and the Family archive „The
Burlington Magazine", CXXXII, 1990, s. 558, no. 297: Una
Magdalena mezzafigura al naturale tela d'Imperatore cornice
dorata si crede di Monsu Voet; i s. 558, no. 358: Una testa di
Donna di mano di Monsu ouet eon cornice dorata.
15. S. PRESSOUYRE w swej znakomitej monografii o Nicolas
Cordierze (Nicolas Cordier. Recherches sur la sculpture
d Rome autour de 1600, Roma 1984, I, s. 135) doszła do
wniosku, wbrew zgromadzonym przez nią dokumentom, że
kardynał Monte należał w Rzymie do stronnictwa prohisz-
pańskiego.
16. Paryż, Archives du Ministere des Affaires Etrangeres,
Correspondence politique, Rome, vol. 12, c. 73.
17. Lettres du cardinal d'0ssat, Paris 1624, s. 69.
18. Archivo di Stato, Firenze (dalej ASF) Carteggio Mediceo,
vol. 3776 (?) — 8 I 1592/93.
19. Por. pełną bibliografię: Z. WAŹBIŃSKI, ,,Meduza" Micha-
ła Anioła da Caravaggio: manifest siedemnastowiecznego
naturalizmu?, [w:] Sztuka i Natura, Sesja SHS, Katowice
1991, s. 127-148.
20. Źródłem (pośrednim) do wiedzy o artystach, którzy uczęsz-
czali do Pałacu Madama jest cytowany wyżej (przyp. 13)
inwentarz zbiorów kardynała Del Monte z 1627 r. Nazwisko
Voueta pojawia się tam dwukrotnie, Vignona — raz.
21. Peiresc wspomina o swej wizycie w Palazzo Madama z 1600
r. w liście do Denisa Guillemin z 2 maja 1633 r.; por. P.
TAMIZEY DE LARROQUE. Lettres de Peiresc, Paris
1890, V, s. 153, nr LXVII.
22. Por. list kardynała Del Monte z Rzymu do Cassiana
w Paryżu z dnia 30 VIII 1625 r. w którym dziękując
adresatowi za rekomendację Pietro Paolo Francese z kwa-
lifikacjami chemika (distillatore) informuje, że ów chemik
po latach pracy pragnie powrócić do Francji; poleca
go z kolei Dal Pozzo; Carteggio Puteano, vol. XVIII;
cyt. przez A. NICOLÓ i FR. SOLINAS, Cassiano dal
Pozzo: appunti per una cronologia di documenti e disegni
(1612-1630), [w:] Nouvelles de la Republique des lettres,
1987, II, s. 108.

82