DOI Artikel:
Polaczek, Janusz: Kaliski i warszawski: o projektach pomnika Napoleona autorstwa Aignera
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.49518#0374
360
Janusz Polaczek
1. Chrystian Piotr Aigner, Projekt pomnika
Napoleona dla Kalisza, 1808,
zaginiony w 1944 r,
repr wg T. St. Jaroszewski, Chrystian Piotr
Aigner ...
Majora Legionu Skórzewskiego; W. Pułkownika szefa sztabu Kosseckiego; W. Podpuł-
kownika od artylerii Górskiego; W. Podinspektora Rewiów Wyszkowskiego”4. Działania
administracji Zajączek wsparł osobistym wkładem majątkowym, ofiarując grunt pod bu-
dowę monumentu oraz czyniąc na swych dobrach darowiznę na „utrzymanie przyzwoite-
go i wygodnego odwachfu] Inwalidów (...) na mieszkanie przeznaczonego”5.
Nie był to zresztąjedyny wyraz wdzięczności Zajączka wobec Napoleona, zwłaszcza,
że śmiało można było zaliczyć generała do pierwszych polskich donatariuszy Cesarza6 7.
Na frontonie swego pałacu w Opatówku - rezydencji pochodzącej właśnie z donacji - aby
upodobnić do cesarskich siedzib, ozdobiono ją podług „najświeższego ubrania i gustu”
w jedwabne obicia, marmury i spiże „robotą jeszcze drogość materiałów przechodzących”
- kazał generał z dumą wyryć i pokryć złotem inskrypcję Magni Napoleonis donuind.
Planowany pomnik przewyższać miał wszystko, co podówczas w Księstwie Warszaw-
skim na cześć Napoleona stworzono i zamierzano stworzyć. Po zebraniu deklaracji na sumę
ok. 84 000 złp. ze składek: 5, 6, 7 i 8-go Pułków Piechoty; 3 i 4-go Pułków Jazdy oraz
Batalionu Artylerii przy udziale „sztabu oficerów i administracji tworzących Legion II”,
wezwano „architekta Aignera, znanego z doskonałego talentu swego w budownictwie”
do nakreślenia „Planu Pomnika odpowiadającego Wielkości przedmiotu”8. Ten obejrzaw-
szy miejsce nań przeznaczone i „puściwszy cugle swemu geniuszowi”9 przedstawił projekt
4 Wedle cytowanego wyżej listu kadry oficerskiej Legii II do generała Zajączka, patrz: STEFAŃSKI, op. cit., s. 5.
5 AGAD, Archiwum Niemojewskich, 8, s. 127. Mieszkać tam miało dwóch inwalidów pełniących jednocześnie funkcję
strażników, zob.: Gazeta Poznańska 1808, nr 66 (z 11 sierpnia 1808 r.)
6 Stanisław KIRKOR, Polscy donatariusze Napoleona, Londyn 1974, s. 15.
7 Józef RACIBORSKI, „Opatówek”, Ziemia 1922, R. VII, nr 4, s. 118-126. Wszystkie prawie ozdoby opatowskiego
pałacu sprowadzone były z Paryża.
8 AGAD, Archiwum Niemojewskich, 8, s. 127.
9 Ibid. Trzon kolumny, wzorem antycznych rzymskich zabytków tego typu, miał być rzeźbiony w marmurze, a nie
odlany w metalu, jak w naśladującej je kolumnie, na placu Yendóme.
Janusz Polaczek
1. Chrystian Piotr Aigner, Projekt pomnika
Napoleona dla Kalisza, 1808,
zaginiony w 1944 r,
repr wg T. St. Jaroszewski, Chrystian Piotr
Aigner ...
Majora Legionu Skórzewskiego; W. Pułkownika szefa sztabu Kosseckiego; W. Podpuł-
kownika od artylerii Górskiego; W. Podinspektora Rewiów Wyszkowskiego”4. Działania
administracji Zajączek wsparł osobistym wkładem majątkowym, ofiarując grunt pod bu-
dowę monumentu oraz czyniąc na swych dobrach darowiznę na „utrzymanie przyzwoite-
go i wygodnego odwachfu] Inwalidów (...) na mieszkanie przeznaczonego”5.
Nie był to zresztąjedyny wyraz wdzięczności Zajączka wobec Napoleona, zwłaszcza,
że śmiało można było zaliczyć generała do pierwszych polskich donatariuszy Cesarza6 7.
Na frontonie swego pałacu w Opatówku - rezydencji pochodzącej właśnie z donacji - aby
upodobnić do cesarskich siedzib, ozdobiono ją podług „najświeższego ubrania i gustu”
w jedwabne obicia, marmury i spiże „robotą jeszcze drogość materiałów przechodzących”
- kazał generał z dumą wyryć i pokryć złotem inskrypcję Magni Napoleonis donuind.
Planowany pomnik przewyższać miał wszystko, co podówczas w Księstwie Warszaw-
skim na cześć Napoleona stworzono i zamierzano stworzyć. Po zebraniu deklaracji na sumę
ok. 84 000 złp. ze składek: 5, 6, 7 i 8-go Pułków Piechoty; 3 i 4-go Pułków Jazdy oraz
Batalionu Artylerii przy udziale „sztabu oficerów i administracji tworzących Legion II”,
wezwano „architekta Aignera, znanego z doskonałego talentu swego w budownictwie”
do nakreślenia „Planu Pomnika odpowiadającego Wielkości przedmiotu”8. Ten obejrzaw-
szy miejsce nań przeznaczone i „puściwszy cugle swemu geniuszowi”9 przedstawił projekt
4 Wedle cytowanego wyżej listu kadry oficerskiej Legii II do generała Zajączka, patrz: STEFAŃSKI, op. cit., s. 5.
5 AGAD, Archiwum Niemojewskich, 8, s. 127. Mieszkać tam miało dwóch inwalidów pełniących jednocześnie funkcję
strażników, zob.: Gazeta Poznańska 1808, nr 66 (z 11 sierpnia 1808 r.)
6 Stanisław KIRKOR, Polscy donatariusze Napoleona, Londyn 1974, s. 15.
7 Józef RACIBORSKI, „Opatówek”, Ziemia 1922, R. VII, nr 4, s. 118-126. Wszystkie prawie ozdoby opatowskiego
pałacu sprowadzone były z Paryża.
8 AGAD, Archiwum Niemojewskich, 8, s. 127.
9 Ibid. Trzon kolumny, wzorem antycznych rzymskich zabytków tego typu, miał być rzeźbiony w marmurze, a nie
odlany w metalu, jak w naśladującej je kolumnie, na placu Yendóme.