Instytut Sztuki (Warschau) [Hrsg.]; Państwowy Instytut Sztuki (bis 1959) [Hrsg.]; Stowarzyszenie Historyków Sztuki [Hrsg.]: Biuletyn Historii Sztuki (73.2011)

567

Mana STMńLzewsLa


ł ^ nia 13 kwietnia 201! r. zmarła w Warszawie
H dr Maria Skubiszewska, znakomita znaw-
czyni późnośredniowiecznego i wczesno-
nowożytnego malarstwa włoskiego, do niedawna
kurator Galerii Sztuki Obcej Muzeum Narodowego
w Warszawie.
Dr Skubiszewska urodziła się w rodzinie zie-
miańskiej w Suchodołach (powiat Krasnystaw) dnia
31 marca 1930 r.,jakojedno z pięciorga dzieci wła-
ściciela majątku Wojciecha Michalskiego i Róży
Ksawery Deskur ze Sancygniowa. Wyrzucona po
wojnie ze swojej małej ojczyzny, zamieszkała z ro-
dziną w 1945 r. w Krakowie, gdzie, po złożeniu egza-
minu dojrzałości w liceum SS. Urszulanek w roku
1948, studiowała - w latach 1948-1952 - historię
sztuki na Uniwersytecie Jagiellońskim, dzieląc ławę
szkolną z takimi późniejszymi luminarzami naszej
dyscypliny jak Klementyna Żurowska, Anna Różyc-
ka Bryzek, Tadeusz Chrzanowski, Andrzej Ciechano-
wiecki, Wojciech i Piotr Krakowscy. Wzorem
szczególnie ambitnych studentów zapisała się Maria
Michalska na seminarium ówczesnego nestora kra-
kowskiej historii sztuki, znawcy sztuki późnoantycz-
nej i starochrześcijańskiej oraz miłośnika malarstwa

weneckiego, wykształconego w Wiedniu, profeso-
ra Wojsława Mole. Pod jego kierunkiem powstała
jej praca magisterska pt. Cz/owieL w 77?<2/m-yAw'e we-
7?ecłń?? AK wiedzą obroniona w roku 1952. Zaintere-
sowanie włoskim malarstwem miało jej odtąd
towarzyszyć przez całe życie.
Do podtrzymania tego kierunku zainteresowań
przyczyniło się objęcie pracy w Państwowych Zbio-
rach Sztuki na Wawelu w 1952 r., gdzie trafiła do
Działu Malarstwa i Rzeźby pod skrzydła dr Anny
Bocheńskiej z zadaniem opracowywania kolekcji
malarstwa włoskiego, 77oL? ^e77g pochodzącej głów-
nie ze zbiorów hr. Leona Pinińskiego we Lwowie.
Obok opracowania florenckiego obrazu przedstawia-
jącego pielgrzymów u grobu św. Mikołaja (poz. 2),
w którym rozpoznała część predelli retabulum
z roku 1433, dzieła Bicciego di Lorenzo, owocem
tych studiów stały się liczne hasła w katalogach sze-
regu wystaw (poz. 20,21,24,25) oraz pełne opraco-
wanie katalogowe AńaLm.yOw w/o.sAm w z/Comcń
iwweALicń (1973; poz. 26).
W ramach pracy na Zamku Wawelskim Maria
Michalska włączona została przez profesora Jerze-
go Szabłowskiego do zespołu przygotowującego
tom Kata/ogr/ SzLAi poświęcony zabyt-
kom wzgórza wawelskiego, gdzie powierzono jej
zadanie zinwentaryzowania gotyckich kaplic, rzeź-
by gotyckiej oraz grobów królewskich w katedrze.
Zaowocowało to jej zainteresowaniem rzeźbą na-
grobną, a zwłaszcza nagrobkiem króla Kazimierza
Jagiellończyka. Ikonografia tego wybitnego dzieła
Wita Stosza, stała się przedmiotem jej pracy doktor-
skiej, napisanej pod kierunkiem profesora Lecha
Kalinowskiego i obronionej na Uniwersytecie Ja-
giellońskim w roku 1969. Opublikowana partiami
wiatach 1971, 1973 i 1978 (poz. 6, 7, 9) rozprawa ta
przyniosła m.in. szczegółowe rozpoznanie dwóch
ważnych wątków treściowych dzieła: eschatologicz-
nego, wyrażonego m.in. przy użyciu - niecodzien-
nego w ówczesnej sztuce - antycznego motywu
Matki Ziemi, rodzącej do innego, niematerialnego
życia, oraz drugiego, dotyczącego chrześcijańskiej
wiary w zbawienie, ukazanego przez artystę w sposób
nie mniej oryginalny, zwłaszcza w scenie decyzji