DOI issue:
Nr. 3
DOI article:Artykuły
DOI article:Polanowska, Jolanta: Mokotów (część górna) maison de plaisance à goût champêtre w tonacji malowniczej*
DOI Page / Citation link:https://doi.org/10.11588/diglit.71009#0507
Mokotów (część górna) - maison de plaisance a gout champetre
495
20. Fontainebleu, Ermitaż Markizy Pompadour,
Ange-Jacques Gabriel. Repr. wg
www.madamedepompadour. com/fra_pomp/galleria/
design
19. Fontainebleu, Ermitaż Markizy Pompadour,
Ange-Jacques Gabriel. Repr. wg
www.madamedepompadour. com/fra_pomp/galleria/
design
z alejkami i salonami107. Zbieżności z Mokotowem wykazuje też L 'Hermitage markizy de
Pompadour w Fontainebleau (1749?, Ange-Jacques Gabriel), zwłaszcza niewielki, ku-
biczny, skromnie dekorowany pałacyk, w typie casa di villa (jadalnia, salon, gabinet na
parterze i dwa apartamenciki poddasza dla markizy i jej córki; il. 19-20) z ozdobną ho-
dowlą drobiu i gołębi108. Wszystkie trzy cechował styl champetre, „ozdobnej wiejskości",
którego przejawem było też upodobanie do ptactwa domowego - w wersalskim Ermitażu,
podkreślał je fryz z ptasimi sylwetkami w Pavillon franęais, a w Mokotowie - ozdobne
pawilony gołębnika i woliery109. W zamyśle nadania rezydencji wiejskiej tonacji wspiera-
li zapewne księżnę Czartoryscy, sami zakładający wówczas Powązki, obie fundacje po-
wierzono ponadto temu samemu architektowi, Ephraimowi Schrógerowi.
W jego kręgu, a także księstwa Lubomirskich były znane rekonstrukcje antycznych
villi Pliniusza Młodszego, zarówno przez Jean-Franęois Felibiena des Avaux w jego
Plans... (1699)110, jak i przez drezdeńczyka Friedricha Augusta Krubsaciusa Wahr-
scheinlicher Entwurf von des jiingeren Plinius Landhause und Gartens Lawrens
genannt (1760)111. Sam Schróger wykonał inwentaryzację podrzymskiej Villi Albani
107 Ogród. Forma, Symbol, Marzenie, [katalog wystawy] Zamek Królewski w Warszawie, red. Małgorzata SZAFRAŃ-
SKA, Warszawa 1998, poz. 92 (Przemysław Wątroba), jako przerys planu Philippe'a de Marne z 1756 (?).
108 Por. Wend Graf KALNEIN, Michael LEVEY, Art and Architecture of the Eighteenth Century in France, Harmonds-
worth 1972, wg indeksu. Ermitaż zachowany; nie wiadomo, czy księżna go znała.
109 Być może identyczny z projektem Gab. Ryc. BUW, Inw. G.R. 2457: SULERZYSKA, SAWICKA, op. cit., poz. 952,
łączone z ogrodem M. Bacciarellego. Por. relacja ambasadora Wenecji Ferigo Foscari z 28 VI 1790: Luigi CINI, „Pas-
saggio un ambasciatore veneto alla corte di Stanislao Augusto Poniatowski (... Giugno 1790)", [w:] Venezia e la Polonia
nei secoli dal XVII al XIX, a cura di Luigi CENI, Venezia-Roma 1968, s. 162.
110 Książę miał wyd. Delices de maison de campagne appelee le Laurentin et la maison de Toscane, Amsterdam 1736:
Elżbieta SKIERKOWSKA, „Księgozbiór z dziedziny sztuki Stanisława Kostki Potockiego na tle polskich bibliotek
XVIII wieku", Rocznik Historii Sztuki, 13, 1981, s. 177. Por. Pierre de la RUFFINIERE DU PREY, The Villa of Pliny
from Antiquity to Posterity, Chicago-London 1994, s. 124-131.
111 Wyd. Leipzig 1760. Por. RUFFINIERE DU PREY, op. cit., s. 323.
495
20. Fontainebleu, Ermitaż Markizy Pompadour,
Ange-Jacques Gabriel. Repr. wg
www.madamedepompadour. com/fra_pomp/galleria/
design
19. Fontainebleu, Ermitaż Markizy Pompadour,
Ange-Jacques Gabriel. Repr. wg
www.madamedepompadour. com/fra_pomp/galleria/
design
z alejkami i salonami107. Zbieżności z Mokotowem wykazuje też L 'Hermitage markizy de
Pompadour w Fontainebleau (1749?, Ange-Jacques Gabriel), zwłaszcza niewielki, ku-
biczny, skromnie dekorowany pałacyk, w typie casa di villa (jadalnia, salon, gabinet na
parterze i dwa apartamenciki poddasza dla markizy i jej córki; il. 19-20) z ozdobną ho-
dowlą drobiu i gołębi108. Wszystkie trzy cechował styl champetre, „ozdobnej wiejskości",
którego przejawem było też upodobanie do ptactwa domowego - w wersalskim Ermitażu,
podkreślał je fryz z ptasimi sylwetkami w Pavillon franęais, a w Mokotowie - ozdobne
pawilony gołębnika i woliery109. W zamyśle nadania rezydencji wiejskiej tonacji wspiera-
li zapewne księżnę Czartoryscy, sami zakładający wówczas Powązki, obie fundacje po-
wierzono ponadto temu samemu architektowi, Ephraimowi Schrógerowi.
W jego kręgu, a także księstwa Lubomirskich były znane rekonstrukcje antycznych
villi Pliniusza Młodszego, zarówno przez Jean-Franęois Felibiena des Avaux w jego
Plans... (1699)110, jak i przez drezdeńczyka Friedricha Augusta Krubsaciusa Wahr-
scheinlicher Entwurf von des jiingeren Plinius Landhause und Gartens Lawrens
genannt (1760)111. Sam Schróger wykonał inwentaryzację podrzymskiej Villi Albani
107 Ogród. Forma, Symbol, Marzenie, [katalog wystawy] Zamek Królewski w Warszawie, red. Małgorzata SZAFRAŃ-
SKA, Warszawa 1998, poz. 92 (Przemysław Wątroba), jako przerys planu Philippe'a de Marne z 1756 (?).
108 Por. Wend Graf KALNEIN, Michael LEVEY, Art and Architecture of the Eighteenth Century in France, Harmonds-
worth 1972, wg indeksu. Ermitaż zachowany; nie wiadomo, czy księżna go znała.
109 Być może identyczny z projektem Gab. Ryc. BUW, Inw. G.R. 2457: SULERZYSKA, SAWICKA, op. cit., poz. 952,
łączone z ogrodem M. Bacciarellego. Por. relacja ambasadora Wenecji Ferigo Foscari z 28 VI 1790: Luigi CINI, „Pas-
saggio un ambasciatore veneto alla corte di Stanislao Augusto Poniatowski (... Giugno 1790)", [w:] Venezia e la Polonia
nei secoli dal XVII al XIX, a cura di Luigi CENI, Venezia-Roma 1968, s. 162.
110 Książę miał wyd. Delices de maison de campagne appelee le Laurentin et la maison de Toscane, Amsterdam 1736:
Elżbieta SKIERKOWSKA, „Księgozbiór z dziedziny sztuki Stanisława Kostki Potockiego na tle polskich bibliotek
XVIII wieku", Rocznik Historii Sztuki, 13, 1981, s. 177. Por. Pierre de la RUFFINIERE DU PREY, The Villa of Pliny
from Antiquity to Posterity, Chicago-London 1994, s. 124-131.
111 Wyd. Leipzig 1760. Por. RUFFINIERE DU PREY, op. cit., s. 323.