Dobry artysta i zły marszand, albo odwrotnie

779


2. Artur Lejwa. Fot. Galerie Chalette Records

inżynier, trafił do Stanów w 1941 r. Nieco później dołączyła do niego córka, Gitla-Matla
Szalet, w Stanach znana pod nazwiskiem Madeleine Chalette (il. 1). W 1947 r. wyszła za
mąż za polskiego biochemika Artura Lejwę (il. 2)4. To razem z nim w 1953 r. Leon Szalet
otworzył galerię na Manhattanie, którą od 1958 r. Lejwa prowadził z żoną5. Dodać należy, że
Galerie Chalette nie była na amerykańskim rynku poślednim przedsiębiorstwem, ale jedną
z bardziej liczących się nowojorskich galerii. Sprzedawała prace uznanych artystów, m.in.
Marca Chagalla, Pabla Picassa, George'a Braque'a czy Jeana Arpa, a także wschodzących
gwiazd, jak Victor Vasarely i Julio Gonzalez. Z polskich artystów poza Lebensteinem
należy wymienić Wojciecha Fangora, Henryka Stażewskiego, Stefana Gierowskiego,
Bronisława Kieszkowskiego, Jonasza Sterna. Kupowali w galerii ważni i zamożni ko-
lekcjonerzy, jak bracia Rockefeller czy Joseph Hirshhorn. Jeśli oceniać poziom życia

Art Collector, Dealer and Donor", The New York Times, 1996, 12 VI; Leon SZALET, Experiment „E". Report from an

Extermination Laboratory, New York 1946.

4 MILISZKIEWICZ, op. cit., s. 25-31.

5 Formalnie Madeleine nie była zatrudniona w galerii, a mąż nie opłacał jej nawet ubezpieczenia zdrowotnego. Doku-
menty galerii pokazująjednak, że współprowadziła ona z małżonkiem biznes. Po śmierci Lejwy Madeleine pracowała
w Nowym Jorku jako rzeczoznawca; por. Galerie Chalette records, 17.7, Memorandum to file, 3.04.1968.