110

Teresa Tylicka, Jacek Tylicki


3. Rysunek perspektywiczny dawnego zboru protestanckiego Trójcy Świętej na Nowym Rynku
w Toruniu z kolekcji J.J. Haselaua, APT, zb. kart., sygn. 444, teka 443. Fot. Teresa Tylicka

pastora staromiejskiej gminy ewangelickiej w Toruniu, gruntownie wykształconego huma-
nisty, bibliofila i kolekcjonera, związanego z grodem Kopernika od 1763 r. Oprócz pełnie-
nia obowiązków duszpasterskich w zborze na Starym Rynku (obecnie katolicki kościół
pw. Ducha Świętego), Haselau współpracował także z tygodnikiem „Thornische Wóchen-
tliche Nachrichten und Anzeigen nebst einem Anhange gelehrten Sachen", ukazującym
się od 1 stycznia 1760 r., a prowadzonym przez Samuela Lutra Gereta. Wokół czasopisma
skupiali się ówcześni lokalni intelektualiści, jak rektor Gimnazjum Akademickiego prof.
nieobsadzone; w 1782 r. Haselau został wiceseniorem w zborze. Ożenił się w 1766 r. z Marią Blandiną Elsner, najstarszą
córką Jana Jerzego Elsnera, miejscowego sędziego, erudyty i bibliofila. Mieli pięcioro dzieci, z których tylko dwoje
utrzymało się dłużej przy życiu. Poza zainteresowaniami bibliofilskimi i kolekcjonerskimi Haselau był kartografem-
amatorem - sporządził kilka kolorowych map Torunia i okolic; opracował także śpiewnik Neues Kirchengesangbuch,
wydany drukiem w 1791 r. przez toruńskiego drukarza Jana Adama Kimmela i napisał przedmowę do dzieła Andrzeja
Christlieba Dittmanna, składającego się z miedziorytów objaśniających Biblię, wydanego w 1767 r. Haselau zmarł
w 1791 r. w wieku 55 lat. Por. Georg Gottlieb DITTMANN, Beytrdge zur Geschichte der Stadt Thorn aus guten und
zuverldssigen Quellen gesammelt, Bd. I, Thorn 1789, s. 47 (reprint Hamburg 1970); Helena PISKORSKA, Zbiory
kartograficzne archiwum miasta Torunia, Toruń 1938, s. XIV; Monika BOCHAT, „Haselau Jan Jakub (1736-1791)",
[w:] TSB, t. 3, 2002, s. 90-91; Monika TOMKIEWICZ, „Johann Jacob Haselau (1736-1791). Pfarrer an des altstadti-
schen evangelischen Kirche in Thorn", Altpreussische Geschlechterkunde, 36:2006, s. 339-341.