DOI Heft:
Nr. 2
DOI Artikel:Sosnowski, Oskar: Użycie kamienia budowlanego w zależności od jego zasięgów geologicznych: Zasięg budowli zawierających granit
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.37719#0078
morskiej na Wołyniu, u samej ściany somieckiej, lecz uj epokach
ubiegłych z tych źródeł do celom budomlanych czerpany nie był,
natomiast na znacznej przestrzeni Polski mystępuje m postaci t. zm.
głazom narzutomych (eratycznych) lodoiucomego pochodzenia, leżą-
cych na pomierzchni ziemi, lub płytko mśród piaskom, żmiróm
i iłom, a mięć m marunkach dogodnych dla użytkomania.
Zakład Architektury Polskiej rozpoczął m roku bieżącym studja
nad postamionem zagadnieniem:
i° Dzięki uprzejmości prof. Stanisłama Małkomskiego otrzy-
mał dane o rozpomszechnieniu kamienia budomlanego oraz zasięg
głazom narzutomych medług ostatnich badań Państmomego Insty-
tutu Geologicznego. Wypunktomany na mapie zasięg myznacza gra-
nicę miększych skupień głazom narzutomych, pozmalających na jego
szerokie zastosomanie do celom budomlanych (nie pokryma się on
ze znaną z geografji linją najdalszego zasięgu lodomca skandynam-
skiego).
2° Na podstamie źródeł drukomanych, spramozdań mycieczko-
mych i danych z objazdu terenu przez p. G. Ciołka, specjalnie m tym
celu delegomanego słuchacza Wydziału Architektury, rozpoczął Za-
kład myznaczanie na mapie budomli kamiennych, zarómno z pia-
skotuca i mapienia, jak i z granitu całkomicie mzniesionych, lub
namet częściomo go użytkujących.
Chodziło o stmierdzenie, czy strefa budomli granitomych ma
myraźną granicę, jaki jest jej przebieg i czy jest on zależny od linji
zasięgu głazom narzutomych. Stąd zrozumiałe jest, że praca zarzą-
dzona została m pasie rómnoleżnikomym, biegnącym blisko od
mspomnianej linji, poniekąd obejmującym ją obustronnie. Rozpo-
częta od granicy śląskiej, dopromadzona została m roku bieżącym
po rzekę Wieprz, a mięć do punktu, gdzie pokłady piaskomcótu
i mapieni cofają się gmałtomnie ku południoiui.
Już z analizy tego odcinka studjomanego pasa mypromadzić
się dają pemne mnioski:
i° Piaskoiuiec lub mapień my stępują zmarto na południu, dają
sporadycznie odkrymki na północy. Granit narzutomy pokryma całą
połać północną. Na omamianym odcinku granice obu zasięgom
biegną blisko siebie, zasięgi stykają się ze sobą lub zachodzą mza-
jemnie na siebie, to znaczy, że m pemnych okolicach oba gatunki
kamienia mystępują mspółrzędnie.
2° Budomle m całości z granitu mzniesione m tym pasie gra-
nicznym są bardzo rzadkie; granit jest m nich użymany obok cegły
i innych rodzajom kamienia, obficiej m fundamentach; niekiedy
memnątrz muróm trafiają się pojedyńcze tylko głazy granitome.
68
ubiegłych z tych źródeł do celom budomlanych czerpany nie był,
natomiast na znacznej przestrzeni Polski mystępuje m postaci t. zm.
głazom narzutomych (eratycznych) lodoiucomego pochodzenia, leżą-
cych na pomierzchni ziemi, lub płytko mśród piaskom, żmiróm
i iłom, a mięć m marunkach dogodnych dla użytkomania.
Zakład Architektury Polskiej rozpoczął m roku bieżącym studja
nad postamionem zagadnieniem:
i° Dzięki uprzejmości prof. Stanisłama Małkomskiego otrzy-
mał dane o rozpomszechnieniu kamienia budomlanego oraz zasięg
głazom narzutomych medług ostatnich badań Państmomego Insty-
tutu Geologicznego. Wypunktomany na mapie zasięg myznacza gra-
nicę miększych skupień głazom narzutomych, pozmalających na jego
szerokie zastosomanie do celom budomlanych (nie pokryma się on
ze znaną z geografji linją najdalszego zasięgu lodomca skandynam-
skiego).
2° Na podstamie źródeł drukomanych, spramozdań mycieczko-
mych i danych z objazdu terenu przez p. G. Ciołka, specjalnie m tym
celu delegomanego słuchacza Wydziału Architektury, rozpoczął Za-
kład myznaczanie na mapie budomli kamiennych, zarómno z pia-
skotuca i mapienia, jak i z granitu całkomicie mzniesionych, lub
namet częściomo go użytkujących.
Chodziło o stmierdzenie, czy strefa budomli granitomych ma
myraźną granicę, jaki jest jej przebieg i czy jest on zależny od linji
zasięgu głazom narzutomych. Stąd zrozumiałe jest, że praca zarzą-
dzona została m pasie rómnoleżnikomym, biegnącym blisko od
mspomnianej linji, poniekąd obejmującym ją obustronnie. Rozpo-
częta od granicy śląskiej, dopromadzona została m roku bieżącym
po rzekę Wieprz, a mięć do punktu, gdzie pokłady piaskomcótu
i mapieni cofają się gmałtomnie ku południoiui.
Już z analizy tego odcinka studjomanego pasa mypromadzić
się dają pemne mnioski:
i° Piaskoiuiec lub mapień my stępują zmarto na południu, dają
sporadycznie odkrymki na północy. Granit narzutomy pokryma całą
połać północną. Na omamianym odcinku granice obu zasięgom
biegną blisko siebie, zasięgi stykają się ze sobą lub zachodzą mza-
jemnie na siebie, to znaczy, że m pemnych okolicach oba gatunki
kamienia mystępują mspółrzędnie.
2° Budomle m całości z granitu mzniesione m tym pasie gra-
nicznym są bardzo rzadkie; granit jest m nich użymany obok cegły
i innych rodzajom kamienia, obficiej m fundamentach; niekiedy
memnątrz muróm trafiają się pojedyńcze tylko głazy granitome.
68