DOI Heft:
Nr. 1
DOI Artikel:Miscellanea
DOI Artikel:Karczewski, Antoni J. M.: W sprawie regulacji placu Krasińskich w Warszawie
DOI Seite / Zitierlink:https://doi.org/10.11588/diglit.37718#0082
74
A. I. M. KARCZEWSKI
(3)
Ryc. 46. Z planu regulacji miasta
na pokładzieZaczkowskiego 1808.
Ryc. 47. Projekt placu przed Soborem
ok. 1836.
wzniesiono mianowicie główny korpus pałacu i jedną jego oficynę, w wyniku
czego niezabudowany dziedziniec razciągnął się na przestrzeni aż do ul. Długiej
i uzyskał charakter placu nieregularnego w narysie, a zawartego w przypadko-
wych granicach terenów przylegających do rezydencji Krasińskich. Nieregu-
larny, zamknięty dziedziniec istniał przez blisko sto lat (ryc. 42), jakkolwiek
w jego wnętrzu zachodziły pewne drobne zmiany w zakresie sytuowania, wzno-
szenia i przekształcania gospodarczych budynków x).
W roku 1765 rezydencja Krasińskich przeszła w posiadanie Skarbu Pań-
stwa i odtąd jest znana jako pałac Rzeczypospolitej. W związku ze zmianą prze-
znaczenia pałacu powstały rysunkowe projekty2) Merliniego, Kubickiego
i prawdopodobnie Fontany (ryc. 43), określające sposoby wykorzystania placu
i jego zabudowę oraz utrzymujące ideę zamkniętego dziedzińca pałacowego.
Żadnego z tych projektów nie urzeczywistniono, plac zaś pozostał nadal nie-
wykończony i czynił wrażenie ostrych a zarazem przykrych kontrastów między
wspaniałą architekturą pałacu Rzeczypospolitej i chaosem rozrzuconych, licznych
drewnianych domostw orać zabudowań gospodarczych 3).
W roku 1779 na sąsiadującej z pałacem posesji wzniesiono Teatr Naro-
dowy 4), a rząd wydzierżawił5) część placu na urządzenie podjazdu przed nową
-1) Plany Warszawy z XVIII w., a w szczególności z lat: 1732, 1737, 1743 ,1762, 1771.
2) O. SOSNOWSKI. Powstanie, układ i cechy charakterystyczne sieci ulicznej na obszarze
Wielkiej Warszawy. Studia do Dziejów sztuki w Polsce, II, tabl. XIV i XV, str. 40.
3) T. SAWICKI. Warszawa w obrazach Bernarda Belotta Canaletta, str. 33, tabl. X.
4) A. KRAUSHAR. Warszawa za Sejmu czteroletniego w obrazach Zygmunta Vogla,
str. 53, rys. 47.
5) A. KRAUSHAR. Dawne pałace warszawskie, s. 12—13.
A. I. M. KARCZEWSKI
(3)
Ryc. 46. Z planu regulacji miasta
na pokładzieZaczkowskiego 1808.
Ryc. 47. Projekt placu przed Soborem
ok. 1836.
wzniesiono mianowicie główny korpus pałacu i jedną jego oficynę, w wyniku
czego niezabudowany dziedziniec razciągnął się na przestrzeni aż do ul. Długiej
i uzyskał charakter placu nieregularnego w narysie, a zawartego w przypadko-
wych granicach terenów przylegających do rezydencji Krasińskich. Nieregu-
larny, zamknięty dziedziniec istniał przez blisko sto lat (ryc. 42), jakkolwiek
w jego wnętrzu zachodziły pewne drobne zmiany w zakresie sytuowania, wzno-
szenia i przekształcania gospodarczych budynków x).
W roku 1765 rezydencja Krasińskich przeszła w posiadanie Skarbu Pań-
stwa i odtąd jest znana jako pałac Rzeczypospolitej. W związku ze zmianą prze-
znaczenia pałacu powstały rysunkowe projekty2) Merliniego, Kubickiego
i prawdopodobnie Fontany (ryc. 43), określające sposoby wykorzystania placu
i jego zabudowę oraz utrzymujące ideę zamkniętego dziedzińca pałacowego.
Żadnego z tych projektów nie urzeczywistniono, plac zaś pozostał nadal nie-
wykończony i czynił wrażenie ostrych a zarazem przykrych kontrastów między
wspaniałą architekturą pałacu Rzeczypospolitej i chaosem rozrzuconych, licznych
drewnianych domostw orać zabudowań gospodarczych 3).
W roku 1779 na sąsiadującej z pałacem posesji wzniesiono Teatr Naro-
dowy 4), a rząd wydzierżawił5) część placu na urządzenie podjazdu przed nową
-1) Plany Warszawy z XVIII w., a w szczególności z lat: 1732, 1737, 1743 ,1762, 1771.
2) O. SOSNOWSKI. Powstanie, układ i cechy charakterystyczne sieci ulicznej na obszarze
Wielkiej Warszawy. Studia do Dziejów sztuki w Polsce, II, tabl. XIV i XV, str. 40.
3) T. SAWICKI. Warszawa w obrazach Bernarda Belotta Canaletta, str. 33, tabl. X.
4) A. KRAUSHAR. Warszawa za Sejmu czteroletniego w obrazach Zygmunta Vogla,
str. 53, rys. 47.
5) A. KRAUSHAR. Dawne pałace warszawskie, s. 12—13.