Zakład Architektury Polskiej i Historii Sztuki <Warschau> [Hrsg.]: Biuletyn Historii Sztuki i Kultury (9.1947)

(10)

Kształty Warszawy

157


Drugim targiem na prawym brzegu jest miejsce, które nazywamy
za rejestrami poborowymi XVI w. Targowem Wielkim, w odróżnieniu od
powstałego później Targówka32). Plany Pragi, jak wiadomo, przekształ-
conej gruntownie pracami fortyfikacyjnymi, umożliwiają jednak wy-
krycie i tu wielkiego wrzeciona dawnego placu targowego, osnutego po
obu stronach drogi połączonej ze szlaku nieporęckiego przez Grodzisk i tar-
chomińskiego przez Białołękę. Droga ta wpisana w zarys tarasu praskiego
skręcała ku wschodowi, aby dążyć do Kamienia i dalej, do innych starych
osad doliny wiślanej, jak Zerzeń czy Miedzeszyn.
Oczywiście targi powyższe nie musiały działać jednocześnie, nie
mniej- są, jak wskazuje cały materiał porównawczy, wczesne, XII-o
i XIII-o wieczne 33).
4. Targ świętojerski. Wspomnieliśmy o drożnej roli krawędzi le-
wobrzeżnego tarasu wyżynnego, zwłaszcza w obrębie obszaru warszaw-
skiego. Wchodziła nań z południa droga.z Grójca, najdawniejszego —
jak mniemamy — ośrodka politycznego na Mazowszu południowym, prze-
ciskając się wododziałem, pomiędzy źródłami Rnowy i dolnym biegiem

32) Polska XVI w. t. V, Mazowsze, s. 250: Targowe Maior i Minor (Targówek).
33) plany Pragi z przed budowy fortyfikacji (HENNEQUIN). Kamion ze starym
kościołem parafialnym mógł grać wobec Targowego rolę podobną do kościoła św. Je-
rzego na lewym brzegu, por. niżej, a także K. Maz. Lub. 69: Kamono prope Wislam
...necnon Thargowe prope Kamono situm.