Universitätsbibliothek HeidelbergUniversitätsbibliothek Heidelberg
Metadaten

Blümner, Hugo
Technologie und Terminologie der Gewerbe und Künste bei Griechen und Römern (Band 4) — Leipzig, 1886

DOI Seite / Zitierlink:
https://doi.org/10.11588/diglit.4952#0507

DWork-Logo
Überblick
Faksimile
0.5
1 cm
facsimile
Vollansicht
OCR-Volltext
— 484

Eine andere, natürliche, bald mehr gelbliche, bald mehr
rothe Farbe ist der Sandarach, cavbapdKn,1) sandaraca.2)
Dies Mineral kam, abgesehen von ferneren Produktionsorten3)
am besten von Paphlagonien, wo in der Nähe der Stadt
Pompejopolis ein cavbapaKOupyeiov war; es wurde dort
durch Anlage von Schachten gewonnen, doch war die Arbeit
wegen der giftigen Ausdünstungen (oder vielmehr, wenn der
alte Sandarach mit dem heutigen identisch ist, wegen der
Einathmung des feinen giftigen Staubes) eine sehr gefährliche
und man verwandte daher Sklaven und verurtheilte Ver-
brecher dafür. Ja Strabo berichtet sogar, dass die Arbeit
häufig ganz eingestellt wurde, weil trotz der Zahl von 200
beschäftigten Arbeitern Krankheit und Tod so viele Lücken
machten, dass der Betrieb nicht mehr lohnte.4) Es ist nicht

juöÄXov jueXavxepav Kai avBpaKWÖecTepav ttoioüci. Di ose. V, 112: yev-
verrcu Kai ev Tfj -rrpöe earepav 'Ißnpia, Tfjc a>xpac Kaiojuevr|c Kai jueraßaX-
Aoucnc eic jluätov. Vitr. VII, 11, 2 erwähnt ausserdem noch Ablöschung
mit Essig: usta vero, quae satis habet utilitatis in operibus tectoriis,
sie temperatur. glaeba suis boni coquitur ut sit in igni candens. ea autein
aceto extinguitur et efficitur purpureo colore. Plin. 1. 1. 38: fit (usta)
et Romae cremato sile marmoroso et restineto aceta; er rechnet aber
die auf diese Weise entstandene Farbe zum künstlichen Sandarach.

*) Aristot. 1. 1. Diosc. V, 121 (122); vgl. Herod. I, 98. Peripl.
mar. Erythr. c. 49 u. 56.

2) Festus p. 325 M.: sandaracam ait esse genus coloris, quod Graeci
sandycem appellant; cf. Paulus p. 324 M.

3) Nach Plin. XXXV, 39 auf einer Insel im persischen Meerbusen
(vgl. Isid. Orig. XIX, 17, 17).

4) Strab. XII p. 562: KdvxauGa 6' direbeixOr] ttöAic r\ TTojUTrmou'iroXtc'
ev öe Tfj TröAei TauTt] tö cavbapaKoupyeiov ou ttoäü amuGev TTijuuuä.icuuv....
tö oe cavöapaKoupyeiov öpoc koiXöv eeri ck Tf)c jueraXAeiac, üTreA.r]?a>0ÖTWv
aüTÖ tüüv epya^Ojuevujv 6tuüpu£i jueYaÄ.aic* eipYd£ovxo öe bnjuoaüuvai jueraÄ-
Ä.euxaic xpwuevoi T°ic aTro KaKoopyiac örfopa£ojuevoic dvöponröboic' Trpöc
ydp tuj eTrnrövuj tou epyou Kai 0avdct|uov Kai öOcoictov eivai töv depa qpaci
töv ev toic jueraXA-Oic öid tt\v ßapuxrjTa Tfjc tuüv ßuuXuDv öbjmfic, üjctc wkii-
uopa eivai xd cuu|uon:a Kai örj Kai eKÄeiirecGai cujußawei TroXXdKic Tf]v ue-
TaWeiav öid tö dXuciTeA.ec, TrXeiövujv juev rj 6kxkocujuv övtujv tijuv epya^o-
ju^vujv, cuvexujc öe vöcoic Kai qpGopouc öoaravujjuevuuv. Vgl. Yitr. VII, 7, 5:
sandaraca item pluribus locis (nascitur), sed optima Ponto proxime flu-
men Hypanim habet metallum. Id. VIII, 3, 11: is (fonticulus) cum in
eum (sc. Hypanim) influit, tunc tantam magnitudinem fiuminis facit

mit voller v
gewesen sei

ein durch1
Fundort 6o.
äiii wahrscb
(rother Sclr
Eauschroth
per Bemer
erze handeL
kommen du
si daher
toehs, 1
LLgebra

in Mennig z'

worden sein
in i
rjemge, w
gemacht kl

diente siel

über

wd, ideo

loiit ea aqua

'ITheop

Krau^va otov
«im Cf. ib.

dieta d

, meli
sque.

) John S
Gilbert S. 17

lli also für

p. 3251

el der 1

auf rothi

als Vei

) Vitr. T

l°i'e ad igDe

^ didlce
ae ^ metal]

rta est in i
 
Annotationen