DOI Seite / Zitierlink:
https://doi.org/10.11588/diglit.15329#0400
19*
APPENDIX
AD ROMAM SUBTERRANEAM.
Hanc Sixtus Qtftntus Pont. Max. ealegc xquari folo
permifit, ut illiuspars nov.e adis ambitu includeretur.
Ad rejiituendam loci reltgionem reique mcmoriamMa-
phaus S. R. E. Presbyter Card. Earberinus, Signatura
jujliti*. Prxfecluihicvoluitextare monimentum ann.
fal. 1616.
Ha:c funt, quae in recenfito lapide prasnotata le-
gentibusoccurrunt, Scqua: nos, ut venerandse anti-
quicaticonfultum fit, retulimus, haud quid tamen
certihacfupcrreftatuere, &firmam, conftantem-
que fentenriam definire voluimus, quod & quam-
pluribus item locis fervatum eft, nobis enim anti-
quaeduntaxat reimonimenta, m medium proferre
(atisfuerit, rerum tamen rationes, altiori. fubinde
perfcrutandas mdagine, & feveriori expendendas,
librandafque trutina relinquere propofitum fuit,
nam cun£ta, qua; cccmeterialibus m paginis vel obi-
ter dicenda fe ofterunt difcutcre,elucidare, defini-
re, ac confirmare nobis, ccemeteria ex profeflb per-
currentibus, facultas neutiquam fuppetit. Verum
quoniam opportunehicfermo inciditquidinpras-
fens de pramemorato Cloacje loco, in qua martyris
Sebaftiani corpus quo dLucinae caditus patefa£tum
eft, delituit, quem videlicet juxta Circum extitiflc -
defcribitur; quid, inquam, afierendum,prohuncian-
dumque fit, pii ac prudentis, cui id remittimusl,e-
ftorisjudicium efto.
Verum fi quis interim facrae infiftens antiquitati,
locumhuncipfummet, quiinmartyrisejufdcm A-
£tis defignatur, eflc contendat,haud a re£to longius
tramite aberrareconvincitur; idenim, utantiqua
ferttraditio; (quod in rebus ad facram fpe£tantibus
antiquitatcm maximi momenti eft ) facra ibidcm in
ejus honorem exasdificata pia fidclium manu xdicu-
la valide confirmat , quae pcculiarcm fibi in Urbe
velobiter fermorecurreret.acdeUrbaniPaparVIIL j cultum promeruit. HarcautemfubSixtoV- Pont.
Um eadumtaxat, qu£ mira Deus
fapientia condidit, fuis veluti nu-
meris abfoluta , omnimoda perfe-
dtione gaudeant haud iifdem addi
quidquam, veldemiabhumaniin-
genii perfpicacitate poteft; quapro-
pter illud in rcm praefentem fapientisoraculum fatis
Etdef.cap. decantatum eft: Didtci (inquit) quodcuncia, quat fe-
j.w«m.i4. Clf perfevcrent inperpetuum, nonpojfumus eis
quidquam addere3 nec auferrc qu& fecitDcustut timere-
tur. Verumquoniam Deifeclufisoperibuscun£ta,
quae hominumfunt, feipfismutila, ac imperfe&a
cenfeantur, in iis aliquid ultra defiderari femper
contingit, ut quid perfe£tum , abfolutumque cfle
convincantur. Hocplancnoftnshifce elucubratio-
nibus,ac Subterranea:Roma:paginisaccidit,quibus
nonnulla, quarfuominus aptelocoedifleruifle vi-
debamur, hicadoperis calcemin ftudiofi gratiam
Le£toris dilucidafle, Sc additionum mftar fubtexerc
opportunum vifum eft.
Poft abfolutum igitur totius SubterraneaeRoma:
iter,nonnulla,quaeinterexcurrendumantiquaMar-
tyrum Ccemeteria, fcribendumque, velprsetermifi-
mus, vel certeminuscongrue, quam paceft, expli-
cuimus, ut noftro fatis muneri,ac Leftoris defiderio
fiat, congeftis ha£tenus, enarratifque fubjicimus.
Interim vero,amice Le£tor,illiusEuangelicimemor
Matth. cap. oraculi: ^uicunque te angariaverit millepajjusy vade
"*'num'4'' cumillo & alia duo j Haud inique feras, fi poft com-
pletum jam itineris penfum, ad pauca ifthasc ulte-
riusrevifehda, percurrendaque pedemjam feflum
defatigando revocamus.
Illud igiturinprimis, Sr confulto quidem pra>
mittimus^v,odlib. 4. cap. 37. pag. 335. hujus no-
ftrioperis, cum de inviaimmo m arty r c Sebaft
tiatio.
fel. recor. pietate, lateritiam quamdam martyrise-
jufdemtabulam, inPrifcillx Ccemeterio adinven-
nm. subte. tam recolentes, in harc plane verba fuggeiTimus:^/'
*tf*t«g & L°cum infufer inVrbe addoacam maximam,in quem
lll- -vcnerandumcorpus fubDiocletianoprojeffum, tjrinde
a Lucitta Matrona honorificefublatumfuerat^ in nobi-
ligcntilium fuorum facello intra Ecclefiam S. Andre*
(ut vulqo dicunt)de Vnlle^fingularipietate excoluit, ejr
hoc(peciofo titulo, adaugendum loci cultum illuHravtt.
Infcriptusigiturlapis, quiapudpramemoratamB.
Andreae,ut praefertur, Ecclefiam mBatberinae gentis
facello extat, Sc velut recolendus facra: antiquitatis
indexpanter,acmonimentumlegitur, martyris e-
jufdem corpus ibidemintra Cloacam Maximam ,
pia le&iflimse matrona: manu adinventum, exce-
ptumque fuifle legentibus indicare videturjquod ut
clarius innotefcat, titulumipfum hisplancconce-
Max. ut fupra enarratum eft, hac lege folo xquata
fuit, ut in novo, ac fplendido B. Andraeaz Apoftoli, fffSaSu'J
quod tuncab Alexandro CardinaliMontaltoS. R.
■L.tin.
num.
E. Vicecancellario, regiifumptusacmagnificentia \l
exftruebatur, rci memoria fubfifteret. Probe autem
jam novimus, nonnullos huic, quam pauloante re-
cenfuimus, fententia: haud inharrere, qui locum
hunc neutiquam ipfummet, qui in a£tis innuitur,
agnofcentes, aflerunt fubinde Cloacam, quae in a£tis
velut digito indicari videtur, antc Seprifolium, aut
Scptizonium, id cftjuxta D. GrcgoniEcclefiam,6c
Circumprope Maximum antiquistemporibusex-
titifle. Verum enim vero licet prolata in medium o-
pinio probabilibusrationibusfulciatur, haudpro-
babilioribus tamen,quam primo loco recenfita quo-
rumdam aflertio, cuifacra infupertraditio favet,
argumentis innititur. Q^iippe, utdifcrtcSeveranus Sevtrami
ptum, exaratumque notisibidem fubjecimus. | nofterin librofeptemprsecipuarum, urbisEcclefia- lKdceJefl"a
Sanctut Scbaflianus miles chrtBtforttfimus,fagit-
tisDiocletianiju(fuconfigiturt> virgisc&dttur, incloa-
cam dejicitur: inde a Lucina matrcna Romana, ejus in
fomnis monitueximitur &in CaliHiccemcterio condi-
tur;facti indicemplebs oltm yenerabunda adiculam ex-
cttavit} cujus his nuper altare majus cum apjtdefletit.
rum cdiflerit, etli martyr Sebaftianus cum fe per vi- Ecdefm s.
fum Lucinae Matronse videndumobtulit,eidem dc s^'f'1'
fuo corpore in Cloaca, quarjuxta Circumfitaerat,
adinveniendo enunciaverit, nullatenus tamen ver-
bum quo apte, exprefleque Cloacce locus depre-
hendi; ac dignofci poflet, perquirenti fubjecit, vide-
licet
APPENDIX
AD ROMAM SUBTERRANEAM.
Hanc Sixtus Qtftntus Pont. Max. ealegc xquari folo
permifit, ut illiuspars nov.e adis ambitu includeretur.
Ad rejiituendam loci reltgionem reique mcmoriamMa-
phaus S. R. E. Presbyter Card. Earberinus, Signatura
jujliti*. Prxfecluihicvoluitextare monimentum ann.
fal. 1616.
Ha:c funt, quae in recenfito lapide prasnotata le-
gentibusoccurrunt, Scqua: nos, ut venerandse anti-
quicaticonfultum fit, retulimus, haud quid tamen
certihacfupcrreftatuere, &firmam, conftantem-
que fentenriam definire voluimus, quod & quam-
pluribus item locis fervatum eft, nobis enim anti-
quaeduntaxat reimonimenta, m medium proferre
(atisfuerit, rerum tamen rationes, altiori. fubinde
perfcrutandas mdagine, & feveriori expendendas,
librandafque trutina relinquere propofitum fuit,
nam cun£ta, qua; cccmeterialibus m paginis vel obi-
ter dicenda fe ofterunt difcutcre,elucidare, defini-
re, ac confirmare nobis, ccemeteria ex profeflb per-
currentibus, facultas neutiquam fuppetit. Verum
quoniam opportunehicfermo inciditquidinpras-
fens de pramemorato Cloacje loco, in qua martyris
Sebaftiani corpus quo dLucinae caditus patefa£tum
eft, delituit, quem videlicet juxta Circum extitiflc -
defcribitur; quid, inquam, afierendum,prohuncian-
dumque fit, pii ac prudentis, cui id remittimusl,e-
ftorisjudicium efto.
Verum fi quis interim facrae infiftens antiquitati,
locumhuncipfummet, quiinmartyrisejufdcm A-
£tis defignatur, eflc contendat,haud a re£to longius
tramite aberrareconvincitur; idenim, utantiqua
ferttraditio; (quod in rebus ad facram fpe£tantibus
antiquitatcm maximi momenti eft ) facra ibidcm in
ejus honorem exasdificata pia fidclium manu xdicu-
la valide confirmat , quae pcculiarcm fibi in Urbe
velobiter fermorecurreret.acdeUrbaniPaparVIIL j cultum promeruit. HarcautemfubSixtoV- Pont.
Um eadumtaxat, qu£ mira Deus
fapientia condidit, fuis veluti nu-
meris abfoluta , omnimoda perfe-
dtione gaudeant haud iifdem addi
quidquam, veldemiabhumaniin-
genii perfpicacitate poteft; quapro-
pter illud in rcm praefentem fapientisoraculum fatis
Etdef.cap. decantatum eft: Didtci (inquit) quodcuncia, quat fe-
j.w«m.i4. Clf perfevcrent inperpetuum, nonpojfumus eis
quidquam addere3 nec auferrc qu& fecitDcustut timere-
tur. Verumquoniam Deifeclufisoperibuscun£ta,
quae hominumfunt, feipfismutila, ac imperfe&a
cenfeantur, in iis aliquid ultra defiderari femper
contingit, ut quid perfe£tum , abfolutumque cfle
convincantur. Hocplancnoftnshifce elucubratio-
nibus,ac Subterranea:Roma:paginisaccidit,quibus
nonnulla, quarfuominus aptelocoedifleruifle vi-
debamur, hicadoperis calcemin ftudiofi gratiam
Le£toris dilucidafle, Sc additionum mftar fubtexerc
opportunum vifum eft.
Poft abfolutum igitur totius SubterraneaeRoma:
iter,nonnulla,quaeinterexcurrendumantiquaMar-
tyrum Ccemeteria, fcribendumque, velprsetermifi-
mus, vel certeminuscongrue, quam paceft, expli-
cuimus, ut noftro fatis muneri,ac Leftoris defiderio
fiat, congeftis ha£tenus, enarratifque fubjicimus.
Interim vero,amice Le£tor,illiusEuangelicimemor
Matth. cap. oraculi: ^uicunque te angariaverit millepajjusy vade
"*'num'4'' cumillo & alia duo j Haud inique feras, fi poft com-
pletum jam itineris penfum, ad pauca ifthasc ulte-
riusrevifehda, percurrendaque pedemjam feflum
defatigando revocamus.
Illud igiturinprimis, Sr confulto quidem pra>
mittimus^v,odlib. 4. cap. 37. pag. 335. hujus no-
ftrioperis, cum de inviaimmo m arty r c Sebaft
tiatio.
fel. recor. pietate, lateritiam quamdam martyrise-
jufdemtabulam, inPrifcillx Ccemeterio adinven-
nm. subte. tam recolentes, in harc plane verba fuggeiTimus:^/'
*tf*t«g & L°cum infufer inVrbe addoacam maximam,in quem
lll- -vcnerandumcorpus fubDiocletianoprojeffum, tjrinde
a Lucitta Matrona honorificefublatumfuerat^ in nobi-
ligcntilium fuorum facello intra Ecclefiam S. Andre*
(ut vulqo dicunt)de Vnlle^fingularipietate excoluit, ejr
hoc(peciofo titulo, adaugendum loci cultum illuHravtt.
Infcriptusigiturlapis, quiapudpramemoratamB.
Andreae,ut praefertur, Ecclefiam mBatberinae gentis
facello extat, Sc velut recolendus facra: antiquitatis
indexpanter,acmonimentumlegitur, martyris e-
jufdem corpus ibidemintra Cloacam Maximam ,
pia le&iflimse matrona: manu adinventum, exce-
ptumque fuifle legentibus indicare videturjquod ut
clarius innotefcat, titulumipfum hisplancconce-
Max. ut fupra enarratum eft, hac lege folo xquata
fuit, ut in novo, ac fplendido B. Andraeaz Apoftoli, fffSaSu'J
quod tuncab Alexandro CardinaliMontaltoS. R.
■L.tin.
num.
E. Vicecancellario, regiifumptusacmagnificentia \l
exftruebatur, rci memoria fubfifteret. Probe autem
jam novimus, nonnullos huic, quam pauloante re-
cenfuimus, fententia: haud inharrere, qui locum
hunc neutiquam ipfummet, qui in a£tis innuitur,
agnofcentes, aflerunt fubinde Cloacam, quae in a£tis
velut digito indicari videtur, antc Seprifolium, aut
Scptizonium, id cftjuxta D. GrcgoniEcclefiam,6c
Circumprope Maximum antiquistemporibusex-
titifle. Verum enim vero licet prolata in medium o-
pinio probabilibusrationibusfulciatur, haudpro-
babilioribus tamen,quam primo loco recenfita quo-
rumdam aflertio, cuifacra infupertraditio favet,
argumentis innititur. Q^iippe, utdifcrtcSeveranus Sevtrami
ptum, exaratumque notisibidem fubjecimus. | nofterin librofeptemprsecipuarum, urbisEcclefia- lKdceJefl"a
Sanctut Scbaflianus miles chrtBtforttfimus,fagit-
tisDiocletianiju(fuconfigiturt> virgisc&dttur, incloa-
cam dejicitur: inde a Lucina matrcna Romana, ejus in
fomnis monitueximitur &in CaliHiccemcterio condi-
tur;facti indicemplebs oltm yenerabunda adiculam ex-
cttavit} cujus his nuper altare majus cum apjtdefletit.
rum cdiflerit, etli martyr Sebaftianus cum fe per vi- Ecdefm s.
fum Lucinae Matronse videndumobtulit,eidem dc s^'f'1'
fuo corpore in Cloaca, quarjuxta Circumfitaerat,
adinveniendo enunciaverit, nullatenus tamen ver-
bum quo apte, exprefleque Cloacce locus depre-
hendi; ac dignofci poflet, perquirenti fubjecit, vide-
licet