DOI Page / Citation link:
https://doi.org/10.11588/diglit.3576#0006
Il.......■■—111.....
^ulip»^,,
V|
HHl^ìMiHH^iHHHlM^HlMlHB&l^HM
PRAEFATIO
UtìJiras flu-
diorum An-
jiquiratis. m/
Iberaliffìmorum, quae pircum antiqua fnoutimenta ver font ur, ab ineunte astate
ftudìorum admir adone atqus amore piptus & agitovi e a non modo fuaviffima (i)
j§ e fed & utìlìjjima , g^ piare s partes compietti probe perfpexi, quae pulchrarum
artium exempla praeclara demonfirpnt, atque commendent, ac pr aeterea, quae
Ouae nczeC-etn*'ttìmìn hiflorìdm » prifcofque ufus mirum in piodum illuftrent (2). Bine facile mihi perfuafi
farlo voyii-eum qui Antiquarii nomen, ac fair/am (ibi comparare ve Ut, fruftra contendere, nifi non
rantur in M 1 ' ' r ' * . ....
Antiqua«9. modo in periraAanclis antimis monumenta exeratatione filunmum valeat, foci £r iis artìbus,
UH
f
non
(i) Supervdeaneum e/Jet de voluptate ingenuo qtiovis
flamine d'ignei Ivqui, quae a ftudìis rei antiquariae pro-
ficifeitur. Id citmulati/Jìme praeftiterunt plures eruditi/fimi
viri, quos inter peleberrimus Caylus in fina praefatione ad
voi. V. Antiquìt. quatti nano franarum artium amatw fine
piagna dele&atione perleget.
(2) Quantum Jolidae utilitari! in relìquas fere omnes
d'tfcplir/as ex bis iifdem ftudìis facile derìvetur, idem
Caylus {loc. cit. & praefat. ad voi. 5.) fu/c per/equitur.
Contendìt enim neminem , qui fraec fiudìa minime colue-
rit, aut magnnm hìftoricum aut jatis eruditimi hominem
evafurum; quin & fieri vix poffe, ut maximos in pbilojo-
pbieis progrefus frabeat, Sane vetufta monumenta anti-
quorum mores, artes. ingenia, errores, ac falfa judìcìa,
vel praepidicatas opinione} clarìjfime nobis oftendunt, quae
omnia nojeere debeat, dunque no/ìris comparare, quicum-
que futurus e(l pbilojopbiae laude perfeBus. Hinc illud
Ciceronis {prò Domo /uà cap. 45.) Certe peritiores ve-
tuftas facit. Caeterum quidquid de Philofopbia fit fia-
tuendum, ut ftudìorum Antìquìtatìs demonffiretur utilìtas,
fatis erìf ad praeelaruvi opus fi fi convertere De Ufu &
Praeftantia Numifmatum a celeberrimo Spanbemio edi-
tum. Demonftrat enim bìc aullor, quantum ad Htftoriae,
ad Politicae , ad Qeograpbiae , ad Cbronologiae cognitio-
fiem, quin & ad animalium plantarumque notitiam , &
ad d'jciplinas quafdam , a quibus videretur vel maxime
aliena, rei nummariae feientia conferre poffit ac foleat,
Vnuin eftquod iis omnibus a Spanbemio graviffìme pronun-
ciati! addendum putem : quantum feilieet rei nnmijmati-
cae feiemia , quae ftudiis Antiquitatis continetur, ad no-
feenda pulcbrariim Artium , praecipue fculpttirae, magi;
minufive fe/icia tempora conferai. Sane fi nummos Confu-
ìares, ac deinde nummos Imperatomi» dilìgentius infipi-
ciamns, qua primum temperate Romae florere pulebrae
Art e fi qua adfmmam perfeclìonem pertingere, itemque
qua fenfìm langueficere, ac deinde in pejus omnino mere
vifae fiuerint, ac demum piane interierint facile comperi-
mus. Scilicet Imperatomi» fimulacra, anaglypba Arcus
Ti ti, anaglypba Arcuum Septimii Severi, itemque Arcus
Confiantìni, qui maximam partem ex anaglypbìs ad Traia-
num jpettantibus compofitus fiuit, ac demum anaglypba
Marci Aurelii, quam ar&o v'inculo res nummaria cum
fculptura con/ungatur, ipfis oculis intuentium quodammodo
paté faci unt. Ex nummis ipfis apparet Augufto regnante
pulebras artes Romae fioraiJfe vel maxime, ac fubjecutis
etiam viguijfe temporibus, donec aetate Commodi decli-
nare vifae funt, ac poftmodum Jub Septimio Severo majus
detrimenttim paffae, retraque Jublapjae nujquam Jplendo-
rem priftinum recuperare potuerunt. Neque enim hoc loca
nobis objici poffet effe in Mujeo Farnefiano antiqui/m Ca-
racallae caput tanta elegautia elaboratnm, ut artis ftatua-
riae miraculum jure vocari queat. Enimvero noftris stiam
temporibus pulchrae artes fere jacent : extitit tameu
Mengs, qui maximum pìthirae ornamentimi, ac decus
addidit. Itaque ex uno vel altero exemplo non poteft,
qtiod generalius dici tur, falfitatis arguì. Sic etiam ex
nummis Urbium, vel Magnae Graeciae, vel Siciliae, Re?
ginn Macedoniae, Regimi Ptolomaeorum, Regum Syriae,
Pergami ire. quae incrementa, vel decrementa in iis
regionibus pulchrae Artes habuerìnt , cognofiimus. Ex
nummis Partbornm Regum Sculpturam apud eos omnino
jacuiffe comperimus. Hoc ex'guum eft fpecìmen eorum,
quae dici poffem, ut feientiam rei nummariae praecipuum
documentum fuppeditare ad tempora, ac loca nofeenda,
quibus pulchrae Artes floruerìnt, ofienderemus. Hinc
illud etiam coìligitur Winkelmannum, qui pulchrarum
Artium hi fiori am confcribendam fufeeperat, multo felt-
rili!, quod fibi propofuerat, exequuturum fiiiffe, fi rei
nummariae feientiam impenfius colere voluijfet •
a»»;,,
"Une,
^ulip»^,,
V|
HHl^ìMiHH^iHHHlM^HlMlHB&l^HM
PRAEFATIO
UtìJiras flu-
diorum An-
jiquiratis. m/
Iberaliffìmorum, quae pircum antiqua fnoutimenta ver font ur, ab ineunte astate
ftudìorum admir adone atqus amore piptus & agitovi e a non modo fuaviffima (i)
j§ e fed & utìlìjjima , g^ piare s partes compietti probe perfpexi, quae pulchrarum
artium exempla praeclara demonfirpnt, atque commendent, ac pr aeterea, quae
Ouae nczeC-etn*'ttìmìn hiflorìdm » prifcofque ufus mirum in piodum illuftrent (2). Bine facile mihi perfuafi
farlo voyii-eum qui Antiquarii nomen, ac fair/am (ibi comparare ve Ut, fruftra contendere, nifi non
rantur in M 1 ' ' r ' * . ....
Antiqua«9. modo in periraAanclis antimis monumenta exeratatione filunmum valeat, foci £r iis artìbus,
UH
f
non
(i) Supervdeaneum e/Jet de voluptate ingenuo qtiovis
flamine d'ignei Ivqui, quae a ftudìis rei antiquariae pro-
ficifeitur. Id citmulati/Jìme praeftiterunt plures eruditi/fimi
viri, quos inter peleberrimus Caylus in fina praefatione ad
voi. V. Antiquìt. quatti nano franarum artium amatw fine
piagna dele&atione perleget.
(2) Quantum Jolidae utilitari! in relìquas fere omnes
d'tfcplir/as ex bis iifdem ftudìis facile derìvetur, idem
Caylus {loc. cit. & praefat. ad voi. 5.) fu/c per/equitur.
Contendìt enim neminem , qui fraec fiudìa minime colue-
rit, aut magnnm hìftoricum aut jatis eruditimi hominem
evafurum; quin & fieri vix poffe, ut maximos in pbilojo-
pbieis progrefus frabeat, Sane vetufta monumenta anti-
quorum mores, artes. ingenia, errores, ac falfa judìcìa,
vel praepidicatas opinione} clarìjfime nobis oftendunt, quae
omnia nojeere debeat, dunque no/ìris comparare, quicum-
que futurus e(l pbilojopbiae laude perfeBus. Hinc illud
Ciceronis {prò Domo /uà cap. 45.) Certe peritiores ve-
tuftas facit. Caeterum quidquid de Philofopbia fit fia-
tuendum, ut ftudìorum Antìquìtatìs demonffiretur utilìtas,
fatis erìf ad praeelaruvi opus fi fi convertere De Ufu &
Praeftantia Numifmatum a celeberrimo Spanbemio edi-
tum. Demonftrat enim bìc aullor, quantum ad Htftoriae,
ad Politicae , ad Qeograpbiae , ad Cbronologiae cognitio-
fiem, quin & ad animalium plantarumque notitiam , &
ad d'jciplinas quafdam , a quibus videretur vel maxime
aliena, rei nummariae feientia conferre poffit ac foleat,
Vnuin eftquod iis omnibus a Spanbemio graviffìme pronun-
ciati! addendum putem : quantum feilieet rei nnmijmati-
cae feiemia , quae ftudiis Antiquitatis continetur, ad no-
feenda pulcbrariim Artium , praecipue fculpttirae, magi;
minufive fe/icia tempora conferai. Sane fi nummos Confu-
ìares, ac deinde nummos Imperatomi» dilìgentius infipi-
ciamns, qua primum temperate Romae florere pulebrae
Art e fi qua adfmmam perfeclìonem pertingere, itemque
qua fenfìm langueficere, ac deinde in pejus omnino mere
vifae fiuerint, ac demum piane interierint facile comperi-
mus. Scilicet Imperatomi» fimulacra, anaglypba Arcus
Ti ti, anaglypba Arcuum Septimii Severi, itemque Arcus
Confiantìni, qui maximam partem ex anaglypbìs ad Traia-
num jpettantibus compofitus fiuit, ac demum anaglypba
Marci Aurelii, quam ar&o v'inculo res nummaria cum
fculptura con/ungatur, ipfis oculis intuentium quodammodo
paté faci unt. Ex nummis ipfis apparet Augufto regnante
pulebras artes Romae fioraiJfe vel maxime, ac fubjecutis
etiam viguijfe temporibus, donec aetate Commodi decli-
nare vifae funt, ac poftmodum Jub Septimio Severo majus
detrimenttim paffae, retraque Jublapjae nujquam Jplendo-
rem priftinum recuperare potuerunt. Neque enim hoc loca
nobis objici poffet effe in Mujeo Farnefiano antiqui/m Ca-
racallae caput tanta elegautia elaboratnm, ut artis ftatua-
riae miraculum jure vocari queat. Enimvero noftris stiam
temporibus pulchrae artes fere jacent : extitit tameu
Mengs, qui maximum pìthirae ornamentimi, ac decus
addidit. Itaque ex uno vel altero exemplo non poteft,
qtiod generalius dici tur, falfitatis arguì. Sic etiam ex
nummis Urbium, vel Magnae Graeciae, vel Siciliae, Re?
ginn Macedoniae, Regimi Ptolomaeorum, Regum Syriae,
Pergami ire. quae incrementa, vel decrementa in iis
regionibus pulchrae Artes habuerìnt , cognofiimus. Ex
nummis Partbornm Regum Sculpturam apud eos omnino
jacuiffe comperimus. Hoc ex'guum eft fpecìmen eorum,
quae dici poffem, ut feientiam rei nummariae praecipuum
documentum fuppeditare ad tempora, ac loca nofeenda,
quibus pulchrae Artes floruerìnt, ofienderemus. Hinc
illud etiam coìligitur Winkelmannum, qui pulchrarum
Artium hi fiori am confcribendam fufeeperat, multo felt-
rili!, quod fibi propofuerat, exequuturum fiiiffe, fi rei
nummariae feientiam impenfius colere voluijfet •
a»»;,,
"Une,