DOI Seite / Zitierlink:
https://doi.org/10.11588/diglit.12704#0142
■
C V s c o
A noui orbis pars,quae meridiem magis refpicit,quam Hifpani terram firmam appel
litant,BrefiliamPeruuiamq;comprchendit. HuiusMetropolis , &prxcipuaeftci-
uitasCufco,caamplitudine,fortitudinc,&magnificcntia, vt cum pulcherrimiscr-
iam vel Galliae, vel Hifpaniae vrbibus, inui&a arcis munitione, & hominum,potii-
fimumclarogenerenatorum frequentia, &a:dificiorum ferie &difpofitione, &fi-
tus amcenitate ,haud immeritb contcndere qucat .Nulla in eam multitudo plebeia
admittitur,fcdnobilium,procerum, &maximorum principum, inclyta&magni-
ficentiflimafedeseft,quipartim intra vrbismccnia,partim in villulisfuburbanis,
ruri magno numero degut.Inter quae quidcm praecipua funt palatia proccrum qua-
tuor,qui huius Reipub.clauum moderantur,quaefuperbilfime,fumptu prope immenfo, marmorcisquadra-
tifque lapidibus ftru£ta,atquedcpitta videntur. Plateae cum omnes lint re&ae, crucis formam plerifque in lo-
cisefficiunt,nullaautemeft,pcr quam nonamcenusdelabaturriuulus,canaliducl:us, vtrinq;lapidibus vcfti-
to.Formaciuitatisquadrangula,inlaterecollis,exilitcr, atquevenuftedeprimitur.Incliuofo&difficilimon
tisafcenfu admirandaepulchritudinisarxfpe&abilem, atqueamcenamhanc vrbemreddit, cuiusfiuepul-
chritudinem,fiueingentemaedifici j molemconlideres, perpauca-llmilesin vniuerfaEuropaillis funtvifae,
qui tcrras quam plurimas perluftrarunt. Habet ea in fummo montis vertice turrim, rotundo opertam tcfto,
exqualongMatequeprofpc£tuspanditur,aedibus paruishabitationideftinatisabundat,qua*omnes exlapide
viuo nitidilfimc funtxdificata-.Etenim tam accurata,&plane noua iunftura,videndi fenfum fallente,com-
pofitoshabentlapides,vtnoncolligatum,fedperpetuum,acfufumopusvidcatur. Quinquehominummf
lia,citradifficultatem,recipiunt.Illudarcislatusquodnullis tormentorum viribus verbcrari poteft, vnius
tantum muri ambitum habet:vbi vero facilioreft in collem afcenfus, triplici muro gradatim ea rationeam-
bitur,vt prioris faftigio fcqucntis ftmdamentum re^^
teriedofpacio,quodperpolitascontinuoordinedomuscontinct, caqueeftlatitudine, vtconiundim vehi-
cula tria citraoftenfionem libere commearequeant. Tam firma haec: mcenia cenfcntur, vt nec quaflari tor-
mentorum ftrepitu,necoccultisterraecuniculis,cumpetrofa-rupiinfiftant, poflinteuerti. Pcringcntesfunt,
acvalidiflimilapides,cx quibuseaconftant,quoruminufitata,immcnfa,acraramagnitudofacit,vthumana
induftria huc eos efle congcftos crcdi vix poflit.Eft in hac arcc armamctarium oppidanorum armis refertif-
limum.Deleaanturincola;rebusdepia:is.Abundantpanno,plumbi,ftanniq5fodinis,argenti vimmagnam,
auri perparum)\abent.
M E X I C O
EXICO,fiueTemixtita,inHifpanianouaMcxicanaProuinciaopuIenta&celebcrri
maciuitas,vliginofo&falfoinlacu mirabiliterconftituta, amplitudine Hifpalim,
aut Cordubam fuperat: via quae ad i lluftrem hanc vrbem deducit,ampla eft,& vifu iu
cunda.Viciquoqjomnes habent liios exitus,vtab vnoadaliu aquapcrmearepoflint.
Habent plurimas plateas, vbi aflidue lua habent fora, & commcrcia ad cmcndum &
vendcndum.Quarum vna eft duplo maior foro Salamanticae ciuitatis, vndiquepor-
ticibuscircumdata, vbiquotidie vltra fexagintamillia hominum vcndentium e-
mentiumq; cernuntur.Eft in ifta platea permagna domus, in modum iudicij.in qua
incidentesinforocontentionesdirimuntur.Suntetiamhicplurima; Mefchit£e,&I-
dolorum domus,quas religiofi incolunt.Eft inter Mefchitas vna fuprema,cuius vix credibilem magnificcn-
tiam Cortefius copioseexplicat.Idolafua,exfarina&humanofanguincconficiunt,quibusmultahominu
corda ex viuentium corporibus extrada,quotidie offerunt. Eft & hic magnifica Regia potentiflimi illius do-
mini Mutezuma,cui noui orbis adeo multae prouincix parebant,vt non efle alium in vniucrfo terrarum or-
be dominum eius fubditi crederet.Dc rara huius Mutezumae magnificentia, &de alijs cum harum ciuita
tii,tum orbis nuper inuenti hiftorijs,multafuppeditabunt illi,quosD. Abrahamus Orttelius,cele
berrimusille Geographus, in perilluftri Theatro fiio, folio2.nouior-
bis defcriptores allegat.
S8
rUNrVERSlTATS- >
KiUOTHEK I
HtlDELBERO /
\
C V s c o
A noui orbis pars,quae meridiem magis refpicit,quam Hifpani terram firmam appel
litant,BrefiliamPeruuiamq;comprchendit. HuiusMetropolis , &prxcipuaeftci-
uitasCufco,caamplitudine,fortitudinc,&magnificcntia, vt cum pulcherrimiscr-
iam vel Galliae, vel Hifpaniae vrbibus, inui&a arcis munitione, & hominum,potii-
fimumclarogenerenatorum frequentia, &a:dificiorum ferie &difpofitione, &fi-
tus amcenitate ,haud immeritb contcndere qucat .Nulla in eam multitudo plebeia
admittitur,fcdnobilium,procerum, &maximorum principum, inclyta&magni-
ficentiflimafedeseft,quipartim intra vrbismccnia,partim in villulisfuburbanis,
ruri magno numero degut.Inter quae quidcm praecipua funt palatia proccrum qua-
tuor,qui huius Reipub.clauum moderantur,quaefuperbilfime,fumptu prope immenfo, marmorcisquadra-
tifque lapidibus ftru£ta,atquedcpitta videntur. Plateae cum omnes lint re&ae, crucis formam plerifque in lo-
cisefficiunt,nullaautemeft,pcr quam nonamcenusdelabaturriuulus,canaliducl:us, vtrinq;lapidibus vcfti-
to.Formaciuitatisquadrangula,inlaterecollis,exilitcr, atquevenuftedeprimitur.Incliuofo&difficilimon
tisafcenfu admirandaepulchritudinisarxfpe&abilem, atqueamcenamhanc vrbemreddit, cuiusfiuepul-
chritudinem,fiueingentemaedifici j molemconlideres, perpauca-llmilesin vniuerfaEuropaillis funtvifae,
qui tcrras quam plurimas perluftrarunt. Habet ea in fummo montis vertice turrim, rotundo opertam tcfto,
exqualongMatequeprofpc£tuspanditur,aedibus paruishabitationideftinatisabundat,qua*omnes exlapide
viuo nitidilfimc funtxdificata-.Etenim tam accurata,&plane noua iunftura,videndi fenfum fallente,com-
pofitoshabentlapides,vtnoncolligatum,fedperpetuum,acfufumopusvidcatur. Quinquehominummf
lia,citradifficultatem,recipiunt.Illudarcislatusquodnullis tormentorum viribus verbcrari poteft, vnius
tantum muri ambitum habet:vbi vero facilioreft in collem afcenfus, triplici muro gradatim ea rationeam-
bitur,vt prioris faftigio fcqucntis ftmdamentum re^^
teriedofpacio,quodperpolitascontinuoordinedomuscontinct, caqueeftlatitudine, vtconiundim vehi-
cula tria citraoftenfionem libere commearequeant. Tam firma haec: mcenia cenfcntur, vt nec quaflari tor-
mentorum ftrepitu,necoccultisterraecuniculis,cumpetrofa-rupiinfiftant, poflinteuerti. Pcringcntesfunt,
acvalidiflimilapides,cx quibuseaconftant,quoruminufitata,immcnfa,acraramagnitudofacit,vthumana
induftria huc eos efle congcftos crcdi vix poflit.Eft in hac arcc armamctarium oppidanorum armis refertif-
limum.Deleaanturincola;rebusdepia:is.Abundantpanno,plumbi,ftanniq5fodinis,argenti vimmagnam,
auri perparum)\abent.
M E X I C O
EXICO,fiueTemixtita,inHifpanianouaMcxicanaProuinciaopuIenta&celebcrri
maciuitas,vliginofo&falfoinlacu mirabiliterconftituta, amplitudine Hifpalim,
aut Cordubam fuperat: via quae ad i lluftrem hanc vrbem deducit,ampla eft,& vifu iu
cunda.Viciquoqjomnes habent liios exitus,vtab vnoadaliu aquapcrmearepoflint.
Habent plurimas plateas, vbi aflidue lua habent fora, & commcrcia ad cmcndum &
vendcndum.Quarum vna eft duplo maior foro Salamanticae ciuitatis, vndiquepor-
ticibuscircumdata, vbiquotidie vltra fexagintamillia hominum vcndentium e-
mentiumq; cernuntur.Eft in ifta platea permagna domus, in modum iudicij.in qua
incidentesinforocontentionesdirimuntur.Suntetiamhicplurima; Mefchit£e,&I-
dolorum domus,quas religiofi incolunt.Eft inter Mefchitas vna fuprema,cuius vix credibilem magnificcn-
tiam Cortefius copioseexplicat.Idolafua,exfarina&humanofanguincconficiunt,quibusmultahominu
corda ex viuentium corporibus extrada,quotidie offerunt. Eft & hic magnifica Regia potentiflimi illius do-
mini Mutezuma,cui noui orbis adeo multae prouincix parebant,vt non efle alium in vniucrfo terrarum or-
be dominum eius fubditi crederet.Dc rara huius Mutezumae magnificentia, &de alijs cum harum ciuita
tii,tum orbis nuper inuenti hiftorijs,multafuppeditabunt illi,quosD. Abrahamus Orttelius,cele
berrimusille Geographus, in perilluftri Theatro fiio, folio2.nouior-
bis defcriptores allegat.
S8
rUNrVERSlTATS- >
KiUOTHEK I
HtlDELBERO /
\