DOI Seite / Zitierlink:
https://doi.org/10.11588/diglit.12705#0065
HYPR A-
IVITASHyptana,inocciduoFlartdriarumtraftuconftituta:hSeptentrione 160.circiterftadijs diftahtem ha-
bet Oceanum Germanicum.A meridie vero ftadijs^. flUmenLifanr.quorum vfu &opportuna c6moditatc va-
xxxaconcurrentibus mercatoribus exercenturnundinationes,omnibusq; ad communem viclum commpdis &
neceflarijs abundefuppediratis fmitur. Obgentis autem Fiandrica- prioribusfeculis, autriiditatem,autfcriptc-
rum penuriam, tumquodha?c loca prafertim maritima, olim inculta fuifle credantut: partim quod antea,
quam Flandrimiranda induftria cttm mari pugnantesobices, clauftraqUefeu cataraftasOceano obiecerunt, le-
gemque ipfi imponentes, fuislittoribus concluferunt,o,mnia late ;eftu marino, certis horis perfundebantur: par-
tim quod olim diuerforum examina populorum vtputa, Hunnorum, Vandalorum, Gothorum, Nordmahho-
rum, Danorum, Cymbrorum, Saxonum, Alanorum, aliorum ex alta Septentrione, alijs alijsq; temporib. fubin-
deerumpentia,hjec,aliaqueFIandriarumloca,primo impetui&excurfuiobnoxia, barbarica quadam crudcli-
tareinfolitudinemredeperiit.Atquehincficliimefi:, vtdehuiustaminfighis&prxclarseciuitatisantiquitateautipfiusconditorcom-
iiiaobfcurbrafinrdiffici^
Canonicorum Regularium D. Auguftini ordinis,hoc in Iocofuilfe inftitutum, atque qfiain modo vocamus HypramohmHypretumno-
minatum. Cuius rei hdem ficitqujedam DecretalisGeorgij Paps, non.tit. Dealienationeludicij, c. exparte.Deindehoc, certo coiiftar.
Ferrandum Flandrorum Comif em Francoru m armis Duaco & Infulis, alijsque vrbibus profligatu, & ad lnteriora Flandria; compulfum,
Hypram velutccmmodambellifedemfibidelegiffe, eamq;ampliffimisfoffis,firmiffimisq;propugnacuhsadGallorumimpetum hoc
locofrangendum fiftendnmq;,muniuifie,quaferuata,Flandriamfibiferuatam periuadebat. Ems enim late patenthmitesaciurifdnftio.
Multis autem etiam fi vltra ^o.ftadia circulum Uon extenderisunnumerabilib. pagiji,vicisq; circumfpefta concludituruu quibus tanta po
pulorumferuct vis ac copia,vtab eo,qui non victerit res,credinonpcffit.Multi enim & varij m hispagtfunt,qui zooo. 3coo.8c4000.izplura
hominuquosvocamusComitantescontinentjtantaqjplebismultitudine.fplendoremUmeroq; asdificiorum, veram vrbisficicmhabe-
ant,vt hisornamentis.multas muro vallatas vrbeis,easquealioquifamataslongefuperent. Qmfete omnesJanificioautagricultursdi-
ligentemimpenduntcuram &operam:tantseq;adeo funtdi]igentix,vtabijseaturinterra:vi(cera:quibusq;luosftercorent, innouent&
emendentcampos,magnofudorecretaceamquandam effodiunt terram, quamPlinius innaturalisHiftoriajlibroMargamfuotempore
ab indigenis vocitatam( auod nomenetiam hodie retinuit, atq;in Belgis27. Margarum genera, quibus colonifuospaftinabant feracic-
resque cogcbant effe agros) lib. fj. cap. 8. la tiffime defcribit.Quareomnis comprimis ageroptimi ferax eft tritici,hordei,prieterea auehe;,
faba^pifi,vici^linidupuli>api,braffi^^^
Imirapiqjfeminecopiofumexprimunt oleum,pu]lisgallinaceis,caponibusq;,quia^^^
qu is robore & animo prjeftantib.belloq; grauis armaturx equkibus vtffiffimis,inuitfiffimisq; :equabusverolaboritortiterferendoapti{:
fimis, gregibusq; magnarum ouiumfcetura multiplici,Regiofcecundiffima.boum vaccarumq;nutrixopftma: preffi cafei; nmei laftis,'
pinguil&butvriabutidantiffima^vfquea
feCi j, Hannoni j,Cam eracenates hinc fua efculen ta comp arent. Deniq; vt finem his fafciam,ager efttorren tibus & rmulislamis,innumeris
diues&amcenuspafcuis, nemoribusq;, cxduis.arbuftis dumisque fuauiffimis,altisarborrb.varr]sq;pomorumgenenbus, magna cura
& opereconfitus.Vina vero tumFrancica, tumGermaniea,tumHifpanica,nouo deniq; orbe nata,fluuiorumrexmagnusq;paterabunde
fubminiflrat Oceanus,vt in hac regione nihil eorumdefiderarepcffis,quibus tantopere & mentd ]audat,& inccelum vfqueextollitfuam
Virgilius Italiam,vtnon iniuriaMaronioccinerepoffimus: IaudibusItaliae iam certetFlandna diues. Quopadioautem nauigiohuco-
mnia ccmmodeaffjrantur,reftatVtdicamus . TorrensquidamHypranomine, quiloconomendediffe putatur, pannotingendo ad-
modum vtilis,mediam pmerlabitur vrbem:is cumfit exiguus,mira tamen induftria cataracTiis vanjs lnteriedtis, faftus eft magno labore
fumtuque nauigabilis, nechse catarafta: aliarummorenauibus tranfitum patefadtura: aperiuntur,fed claufiemanentperpetuo atque de-
cliuoin longum deduclo, quaaqux decurrunttergo,ergatis,cochleis,orbibus,machinisque tradlonjs totxnaues merciblis oneratfe, exi-
guo minus quam centum halecum cUpas, feu vafacontinentes, magiia vi, in fuperiorem attrahunturalueum, autmlnferioremprscipi-
tesaguntur,nauigijsnihil indeincommodipatientibus,Flandricaingeniahacinremirentur,&ftupeant menio cum VegetioEudides
&Archimedes. Quodfificcaincidensxftasnauigationem deftituat, plenaluna magnimarisaperiunturcatara<ft£,xftusque mahnus
breui fpaciototumperi?o. aut roco. ftadiaalueumfoffilcmcomplet^clauftriso^ea-quoreisconclufisinterceptus &Hyprenfibusferuire
iuiTus Oceanustorrentemdenu6nauigabi!emefficit,q^
auari mercatoris auri facra fameslHypra itaqUe tertium Flaiidria: membrum folo felix &fcecunda,mercimomjs diues, opere & natura Ic-
ci, ciuiumq; virtuteciuitas eft munitiffima,quodhincliquet,quodanno*?8*. Anglis vrbemcontmua triumfere menfium obfidioneprc-
mentib. & varijs infultibus fortiter vrgentib. re infefta inglorij tandem difceflerint. Ciuibus propria fua fuburbia, qua: erant amphiTima,
incendio confumentibus, nehofti auxiiio&folatio effent, fuamq;Hypram, ftrenue fortiffimeq; defendennbus, aloanneOultre, bellico
equeftrisordinisviro,tunctemporisBurggrauiofeuCaftelIano,populiq; Capitaneo,adbenefortiterq;protocis&anspugnandum,ani
matis. AdminiftraturautemHyprenfiumRefp.morealiorumoppidorumFlandriaJ,perpriuilegia,vffi
habettrinos,Pra:toremfummum acPrjetorem portanum,& Scultetum aBurggrauio eonftitutum. Conftat &horum Senatus ex Aduo-
cato&Scabinis(quosvocant)tredecim,ijq;admoremaliarumciuitatumcreanturannui. ItemBurggrauiumfeuCaftellanUmhabet&
Municipalem domumquamCaftellaniam rtominant, qujeprimaeftfeptem aliarum FIandri£eoccidu?e. Huius lurifdidho lateparet.do-
mum habet egregia ampliffimamq;, foro coniunctam,in qua caufat forenfes, iudiciaq, populanum Caftellanix fubieftorum traftantur
decidunturq,. Ciuitas verd domum habet ciuicam foro expofitam,ftruaura & admirabili longitudine amphtudineq;,&turnquadraal-
tiffima infignem,quamindigense Hallas vccant,in qua( diftu incredibile) nullajaranearumtelxpenfiles,nearaneusquidem vllusfit vi-
fusvnquam. Quidamnatiuxtrabiumproprietati idtribuunt:quiautemremPhyficemagispenitiusq;rimantur; totamhanc hgnorum
trabiumq;moIemexDaniaNordvvegiaq;mariinieftam,falfoq;innantemOceanoHyprasperm^^^
corruptioniputrediniq; faftam elfe nullo modo obnoxiam difputant. In hac eadem bis perannii celcbres & magnajfiunt nundinaticfcies,
prsfertiminlanificio,cUiusvtcajteripeneomnesFlandrifemperfuitftudiofiffima,quxnonmododomeft^ verumetiam abHifpa-
nis Anglis, & Scotis, Oceanb mariaduefta vtitur lana, quam in varios pannosconflatam, &miroartificio ahjs atq; ahjs, qm defiderari
poffintfcoloribus infeftam,tin<ftam4;,in omnes orbisprouincias peregrini efferunt & diftrahunt mercatores.Populi autem rehgiofapie-
tas ex xdium facrarum fplendore& magnificentia, magnarum tUrrium mole ornatarum, ac procul confpicuarum,colligi poteit. Sex ha-
bet parcecias;multa hominum frequentia celebres. Item quatuor^^monafteria,quatuor mendicantium orainib. con(ecrata,prajterahamul
tatum virorum, tum virginum, tum paUperum ccenobia & xenodochia. Interquaj omniafacile longoque mteruallo pnmas tenet tem-
plummonafteriumqueD.MartinoAuguftinoquefacrum.Namquevthic&huius domusdiuitias,templiq;magnitudinemoperelapi-
deo,teftudineq;concameratapulchritudinem taccamus^hochabetpeculiare,quddfede EpifcopahexMorinorumruinahucdeductam
adinuiaiffimiRegisHifpaniarum, FlandriarumqueComitisPhilippifecundipreces, perfummUmPontificemllumquanum, Anno
)<6z fuerit decorata.PrimusexcommendationeRegiaMartinusRythouius,obfuampervtramque Germaniampra:dicatamlongelate-
due piam eruditionem, eruditamque pietatein, EpifcopusinftitUtus eft,qui ardentidefideno, indefeifoquelabote,vtbonumEpifcc-
pum atquepaftorem decer, magna cufn fuorum gratia, beneuolentia &pace, deuia reducere, collapfa erigire, luxata confohdarcpingu!»
cuftodire, ftantia confirmare, bene & fcdiciterinccepit. indies fceiiciter pergat, & in aedificationem fuorum, & laudem Dei, cuius omms
honos&gloria, optime fceliciffimequeperficiat.
UNrVEKtlXAlS-
«!BUOTHSK
"1 22
IVITASHyptana,inocciduoFlartdriarumtraftuconftituta:hSeptentrione 160.circiterftadijs diftahtem ha-
bet Oceanum Germanicum.A meridie vero ftadijs^. flUmenLifanr.quorum vfu &opportuna c6moditatc va-
xxxaconcurrentibus mercatoribus exercenturnundinationes,omnibusq; ad communem viclum commpdis &
neceflarijs abundefuppediratis fmitur. Obgentis autem Fiandrica- prioribusfeculis, autriiditatem,autfcriptc-
rum penuriam, tumquodha?c loca prafertim maritima, olim inculta fuifle credantut: partim quod antea,
quam Flandrimiranda induftria cttm mari pugnantesobices, clauftraqUefeu cataraftasOceano obiecerunt, le-
gemque ipfi imponentes, fuislittoribus concluferunt,o,mnia late ;eftu marino, certis horis perfundebantur: par-
tim quod olim diuerforum examina populorum vtputa, Hunnorum, Vandalorum, Gothorum, Nordmahho-
rum, Danorum, Cymbrorum, Saxonum, Alanorum, aliorum ex alta Septentrione, alijs alijsq; temporib. fubin-
deerumpentia,hjec,aliaqueFIandriarumloca,primo impetui&excurfuiobnoxia, barbarica quadam crudcli-
tareinfolitudinemredeperiit.Atquehincficliimefi:, vtdehuiustaminfighis&prxclarseciuitatisantiquitateautipfiusconditorcom-
iiiaobfcurbrafinrdiffici^
Canonicorum Regularium D. Auguftini ordinis,hoc in Iocofuilfe inftitutum, atque qfiain modo vocamus HypramohmHypretumno-
minatum. Cuius rei hdem ficitqujedam DecretalisGeorgij Paps, non.tit. Dealienationeludicij, c. exparte.Deindehoc, certo coiiftar.
Ferrandum Flandrorum Comif em Francoru m armis Duaco & Infulis, alijsque vrbibus profligatu, & ad lnteriora Flandria; compulfum,
Hypram velutccmmodambellifedemfibidelegiffe, eamq;ampliffimisfoffis,firmiffimisq;propugnacuhsadGallorumimpetum hoc
locofrangendum fiftendnmq;,muniuifie,quaferuata,Flandriamfibiferuatam periuadebat. Ems enim late patenthmitesaciurifdnftio.
Multis autem etiam fi vltra ^o.ftadia circulum Uon extenderisunnumerabilib. pagiji,vicisq; circumfpefta concludituruu quibus tanta po
pulorumferuct vis ac copia,vtab eo,qui non victerit res,credinonpcffit.Multi enim & varij m hispagtfunt,qui zooo. 3coo.8c4000.izplura
hominuquosvocamusComitantescontinentjtantaqjplebismultitudine.fplendoremUmeroq; asdificiorum, veram vrbisficicmhabe-
ant,vt hisornamentis.multas muro vallatas vrbeis,easquealioquifamataslongefuperent. Qmfete omnesJanificioautagricultursdi-
ligentemimpenduntcuram &operam:tantseq;adeo funtdi]igentix,vtabijseaturinterra:vi(cera:quibusq;luosftercorent, innouent&
emendentcampos,magnofudorecretaceamquandam effodiunt terram, quamPlinius innaturalisHiftoriajlibroMargamfuotempore
ab indigenis vocitatam( auod nomenetiam hodie retinuit, atq;in Belgis27. Margarum genera, quibus colonifuospaftinabant feracic-
resque cogcbant effe agros) lib. fj. cap. 8. la tiffime defcribit.Quareomnis comprimis ageroptimi ferax eft tritici,hordei,prieterea auehe;,
faba^pifi,vici^linidupuli>api,braffi^^^
Imirapiqjfeminecopiofumexprimunt oleum,pu]lisgallinaceis,caponibusq;,quia^^^
qu is robore & animo prjeftantib.belloq; grauis armaturx equkibus vtffiffimis,inuitfiffimisq; :equabusverolaboritortiterferendoapti{:
fimis, gregibusq; magnarum ouiumfcetura multiplici,Regiofcecundiffima.boum vaccarumq;nutrixopftma: preffi cafei; nmei laftis,'
pinguil&butvriabutidantiffima^vfquea
feCi j, Hannoni j,Cam eracenates hinc fua efculen ta comp arent. Deniq; vt finem his fafciam,ager efttorren tibus & rmulislamis,innumeris
diues&amcenuspafcuis, nemoribusq;, cxduis.arbuftis dumisque fuauiffimis,altisarborrb.varr]sq;pomorumgenenbus, magna cura
& opereconfitus.Vina vero tumFrancica, tumGermaniea,tumHifpanica,nouo deniq; orbe nata,fluuiorumrexmagnusq;paterabunde
fubminiflrat Oceanus,vt in hac regione nihil eorumdefiderarepcffis,quibus tantopere & mentd ]audat,& inccelum vfqueextollitfuam
Virgilius Italiam,vtnon iniuriaMaronioccinerepoffimus: IaudibusItaliae iam certetFlandna diues. Quopadioautem nauigiohuco-
mnia ccmmodeaffjrantur,reftatVtdicamus . TorrensquidamHypranomine, quiloconomendediffe putatur, pannotingendo ad-
modum vtilis,mediam pmerlabitur vrbem:is cumfit exiguus,mira tamen induftria cataracTiis vanjs lnteriedtis, faftus eft magno labore
fumtuque nauigabilis, nechse catarafta: aliarummorenauibus tranfitum patefadtura: aperiuntur,fed claufiemanentperpetuo atque de-
cliuoin longum deduclo, quaaqux decurrunttergo,ergatis,cochleis,orbibus,machinisque tradlonjs totxnaues merciblis oneratfe, exi-
guo minus quam centum halecum cUpas, feu vafacontinentes, magiia vi, in fuperiorem attrahunturalueum, autmlnferioremprscipi-
tesaguntur,nauigijsnihil indeincommodipatientibus,Flandricaingeniahacinremirentur,&ftupeant menio cum VegetioEudides
&Archimedes. Quodfificcaincidensxftasnauigationem deftituat, plenaluna magnimarisaperiunturcatara<ft£,xftusque mahnus
breui fpaciototumperi?o. aut roco. ftadiaalueumfoffilcmcomplet^clauftriso^ea-quoreisconclufisinterceptus &Hyprenfibusferuire
iuiTus Oceanustorrentemdenu6nauigabi!emefficit,q^
auari mercatoris auri facra fameslHypra itaqUe tertium Flaiidria: membrum folo felix &fcecunda,mercimomjs diues, opere & natura Ic-
ci, ciuiumq; virtuteciuitas eft munitiffima,quodhincliquet,quodanno*?8*. Anglis vrbemcontmua triumfere menfium obfidioneprc-
mentib. & varijs infultibus fortiter vrgentib. re infefta inglorij tandem difceflerint. Ciuibus propria fua fuburbia, qua: erant amphiTima,
incendio confumentibus, nehofti auxiiio&folatio effent, fuamq;Hypram, ftrenue fortiffimeq; defendennbus, aloanneOultre, bellico
equeftrisordinisviro,tunctemporisBurggrauiofeuCaftelIano,populiq; Capitaneo,adbenefortiterq;protocis&anspugnandum,ani
matis. AdminiftraturautemHyprenfiumRefp.morealiorumoppidorumFlandriaJ,perpriuilegia,vffi
habettrinos,Pra:toremfummum acPrjetorem portanum,& Scultetum aBurggrauio eonftitutum. Conftat &horum Senatus ex Aduo-
cato&Scabinis(quosvocant)tredecim,ijq;admoremaliarumciuitatumcreanturannui. ItemBurggrauiumfeuCaftellanUmhabet&
Municipalem domumquamCaftellaniam rtominant, qujeprimaeftfeptem aliarum FIandri£eoccidu?e. Huius lurifdidho lateparet.do-
mum habet egregia ampliffimamq;, foro coniunctam,in qua caufat forenfes, iudiciaq, populanum Caftellanix fubieftorum traftantur
decidunturq,. Ciuitas verd domum habet ciuicam foro expofitam,ftruaura & admirabili longitudine amphtudineq;,&turnquadraal-
tiffima infignem,quamindigense Hallas vccant,in qua( diftu incredibile) nullajaranearumtelxpenfiles,nearaneusquidem vllusfit vi-
fusvnquam. Quidamnatiuxtrabiumproprietati idtribuunt:quiautemremPhyficemagispenitiusq;rimantur; totamhanc hgnorum
trabiumq;moIemexDaniaNordvvegiaq;mariinieftam,falfoq;innantemOceanoHyprasperm^^^
corruptioniputrediniq; faftam elfe nullo modo obnoxiam difputant. In hac eadem bis perannii celcbres & magnajfiunt nundinaticfcies,
prsfertiminlanificio,cUiusvtcajteripeneomnesFlandrifemperfuitftudiofiffima,quxnonmododomeft^ verumetiam abHifpa-
nis Anglis, & Scotis, Oceanb mariaduefta vtitur lana, quam in varios pannosconflatam, &miroartificio ahjs atq; ahjs, qm defiderari
poffintfcoloribus infeftam,tin<ftam4;,in omnes orbisprouincias peregrini efferunt & diftrahunt mercatores.Populi autem rehgiofapie-
tas ex xdium facrarum fplendore& magnificentia, magnarum tUrrium mole ornatarum, ac procul confpicuarum,colligi poteit. Sex ha-
bet parcecias;multa hominum frequentia celebres. Item quatuor^^monafteria,quatuor mendicantium orainib. con(ecrata,prajterahamul
tatum virorum, tum virginum, tum paUperum ccenobia & xenodochia. Interquaj omniafacile longoque mteruallo pnmas tenet tem-
plummonafteriumqueD.MartinoAuguftinoquefacrum.Namquevthic&huius domusdiuitias,templiq;magnitudinemoperelapi-
deo,teftudineq;concameratapulchritudinem taccamus^hochabetpeculiare,quddfede EpifcopahexMorinorumruinahucdeductam
adinuiaiffimiRegisHifpaniarum, FlandriarumqueComitisPhilippifecundipreces, perfummUmPontificemllumquanum, Anno
)<6z fuerit decorata.PrimusexcommendationeRegiaMartinusRythouius,obfuampervtramque Germaniampra:dicatamlongelate-
due piam eruditionem, eruditamque pietatein, EpifcopusinftitUtus eft,qui ardentidefideno, indefeifoquelabote,vtbonumEpifcc-
pum atquepaftorem decer, magna cufn fuorum gratia, beneuolentia &pace, deuia reducere, collapfa erigire, luxata confohdarcpingu!»
cuftodire, ftantia confirmare, bene & fcdiciterinccepit. indies fceiiciter pergat, & in aedificationem fuorum, & laudem Dei, cuius omms
honos&gloria, optime fceliciffimequeperficiat.
UNrVEKtlXAlS-
«!BUOTHSK
"1 22