DOI Seite / Zitierlink:
https://doi.org/10.11588/diglit.12705#0087
B O N N A-
ONN A.celebrcStantiquumGermanixoppidum.Ptolemxolib- C&o<u/iec,Dan»ianoaGoesI.ufitano.inOlifipohisdtfcriptione Bonaiitineratio Antoni-
ni,BonnatColonien.&ahorumChronicis, Vcrona: Nauclero, Vocon!a(quariqua rcperiantur nonnulli, qui Voconia pro Vetusbonacowupte lcfei exifti.
ment.vtquemadiaocluvnica in Italia Bononia,& vnain Afiica.ob lxtam rci frumcntarixatq; annonxcopiam cft Bona : ]ta & vnica cadmi dc caufa fit in
Germania,vetusBOnna)Pdntico Verunno.lib j.dercbus B«tannicis,Brienn6na,dicitur.Qjao etiam auftorc Brieno qtri reda£tisin feruittmm GaIliSiK.bma.
uisatq,Gcrm.inisfubaai»,in Germania Bricnnona denommefiiocondidit.quae nuhc corrupte Vcrona dicitur,vbi replo in fbro diucultuseft. Koclocipri
mxlegioniscaftra,Romani.Tacito aflcrente.habucrunt,quib Baraui.qni primx cohortis, cui Aquila fignum,Band0phtori,& Auguftoiu dcftnforcs,ad te-
j>«ra vfq; Vitcllij fuerunt ab eo autem profligati cx Italia in Batauiam rcdcundo)ittxta Bonncnfe hoc oppidum.plurimu damni intulerunr;F!accb"Ordebnnio Lc»onisprc
teclo-Siniftrum Rhcnilatus.iiiter Confluences & Coloniam Agrippinam fitii plano ac peramceno illuftrat, iucundiflima agri vbertatc gaiidet,qui non modbomnc fiiime-
tig.-nus,fed & Optiina vina maxima exfe vBertate fundit.Iuxta funtcollcspraeftaotiffimisfruaibus, nonrantumad ncccflitatem, fcd Sc ;\d delicias pcroportunis vndique
conferti qui 5c vehatoribiis Optatosprxbcnt receflus.Feraciflimis ctiam excoliturhoitis atq; pbmarijs,qui dulciflima riuulbrum ac fontium aqua,non linc gratomuimurc
irri^.intur.Tanta vicini agri amoeiiitas& clegantia.cu olim.tu noftra quoq; xtatc.pcrmultos nobilitate prxflantes viros, atque adeb,ArchiantiflitesC Olonicnfcs,crcdo,in.
uitauit, vt donicfticani m co figcrent fcdem. De qua quidem aeris.fohquefochcitatc jhuiufccmodi in antiquo faxo carmcii,inucni.
Bonna folumfixlzxjekbru hcmjndyta tellw, Exulibitf requies,afilum mitefuifii
Tlorida martyrio,terra facrata Deo. Semper,externi terepererejuam.
Ex Bonrienfi; rrbis oppofito, Gcnofiam fuifle,au£tor cft Flojus-ab eodcm quoq; membrix proditum cft,a Drufo.vtramq;Rhcni ripam , Iiic pontecbninnflarh fcdiam
neq; Genofix ncq; pontisaliquxfupcrfuntrcliquix. AdRheni leuamafcendeiitlo,oppiduni Autonacum fiue Autoniacuni: quod Aminianus, qui Iulij Cxfarisftipcndia
meruit,AntennaCum nuncupat venuftefefeoffcrt,vulgb Andernacum fiuc Andernach i cuiusplanum.ad Rhcni margincmfitum , fcrtiliffittla montium iuga thcatri in-
ft.ar,cingunt; TeIomo& Valcntiniani Inipcracoris tumulo,Cclcbrc,vbi num etiam mitiora hteraruiriftudia florerc incipiunt.primo cius fchoix Rt£lorc Hieronymo Ecrclic-
rnio Iuri(confuitiffitnd,Si omni fcientiarum nitore apprime ornato.Scd ad oppidum Bonnenfe reuei timunQuod opporruno, ad dcfcnfioncm muro & foUeis,aqtia ap pro.
bc inftruclis aConrado AichiantiftiteColonicniiannci:4o.cin£lumxdificijscommodis, &ainpliiTimoCanonicoruin Collcgioveneiandifcjue.S.Maityrum,exThcbeorii
Legionc corponbus decOratur.De qHoi um paflione & cxaltatione,hxc in Bonnenfium Archiuis leguntur.Anno Dorttinicx incarnationis CC.X.C.I.SacraThcborum Lc-
gio cui S.Mauritius Dux prxfuit,de qua &Tiifus,Palmatius cum eorum focijs, in ipfaTrcuerica vrbe:Pius,6alhus Florentius Sc Mahifiuscum eoruhi focijs in Vcrona.qua
nunc Bonna dicitur,Gcreon in Colonia.Vittor inXan£tis,prxfu!gent,facromartyrio coronati. Anno Domini jjjiS. Hclcna Rtgma, Bonnani vcnicns.fjndtos Dei martvres
Caflium,Florcntium.Malufium cum eoruiiifocijscxquifiuit,rcperit, rcpertoscj; cxaltauitfc tranftulit.Subcoruin honorcSc nomiheGoilcgiatainhanc Bonnenfcm Ecfcle-
fiamconftruxit,muncreSc priuilcgjs dotauitimperialibus.AchuicquidcmColIegiatoCanonicorumfodalitio , plurimumfplcndorisaclucisconfi.it, ciufdcm D. ITxpofT-
tus, R. D.Gafparus examphfliim Groppciorum familia,Rotxauditor,Sc nunc Apoftolicus nuntius cum pbtcftate Lrgati dc latercad nniltoj GcinianiccPrincipcs, V Vilt-
phaliae, luliac CliuixSc Mbntcnfium 1'ronincias, aS D. N Grcgorio P.P. XIII- deftinatus Eidcm Canoniccnum Collrgio hocctiam tcmporc dccon ornamcntoq; funt.pr*-
ftan.Scinduftr. viri, D. Gcrhaidus AlccTorius.Scholaftica dignitatccl,uus:Et R. D.Thilmannus Brcdcnbachius,Thco!ogica.profeftiOnecxiiniiis, multis cditis hbris.ad-
modumcelcbris.Qucm Pius.cius nominis V-fummusEcclclixPontifcx,ob integritatem vitxfumniairi.doftrinanicj;fingularcm,.ad CanOnicatum Anucrpicnfcm cucxit.
roi uinfatisainphun pulchtis xdificijs atq;tabernis clarum.fontcm admirabiliaquaruin copia fcatuiientcm.prr occultos teirxmcatus dedu£fum oftentat.rrxftantulinia
infnpcr ReiChnftianxpub.!i!mina,Bonna tulit Acprimumquidcm,reuerentia virtutequcclaniTimum virum D. Ioan Kcmpis,'utisV.Doflorcm,quemfpc£fata.variobuc
Virtutum nitorcil)uftrisprobitas,ad Ecclefix MctropolitanxColonicufis Canonicatum, atqucadco ,ad primariumD. Officialis, hoc cft furnmam R Colonienfis ludicis
dignitatem,eucxit.Cui quidem muneri,iam in vigefiinum primum annum maxima cumlaude, tum xquitate prxeft; Eumcjue Magiltratum priiniim fubllluft.Braunfvvi-
ccnfium DuceR.D.Gcorgio.fnmmxColonien. Ecclcfix Prxpofito. TuniR.Illuft.Principc ac D. Domiuo Adolpho, Si Anton lofrarnbus cx penlluftri Sihavvenburgica fa-
tHiliaifoanne Gcbhardo Mansfcldio:Friderico dc Vvcda ; 8c iain hoc tempore D. Salcntino Ifcnburgico Colonicn.tcclcf.gubcrnacula foelicitcr modcrantib.adminifhauit.
NuncctianiRe£foratusMagnificentia,vti in omnibus Acadcmijs,ita Sc in hacColonicnfi Vniuerlitatcfumma dignitatc prxfulget. Altcr.intcr complures quosnunc rc.
ccnfcri locianguftia vetat a Damiano Goc EquitcLufitanOjin cnarratioheOlifiponiscomnicmoratur , Hcnricu»,qui Co bcllo.quo01ifipo,Annofalutis ii47-ab Alfonfo
Rcge obfidebatur.Rchgioniicaufa cum multisex varijsEuropxpartibus.interfuit,quicxcuidcntifIimisiniraculorumaigunicntis,locofar.£torum habitifunt. Intcr ouos
quidctn Henricusfuit.natione Gcrmanus.Bonx natus Oppidumcftad ripam Rhcni.non procula Colonia Agrippina conrHttitUm, cuius Hcniici nuritis Dcus multa Sc
prxdara tniracula dignatuscftfacere.vt Hifpanix tcftanturannales. LrimumRcligionisChriftianx catechiftam,D Matcinum,S.Pcrri difcipulum.Bonnaagnouit.Is aTrc-
uiris.ad Vbiosdefcendcns.aras 6c phana Metcnrij ci hocin traftu colcbatur,do£trina fana cucrtit.Cuius prxcipuum dclubiu Si Idolii pnfno a Bona !apidc,nuridicvcrfus
inMcrcurij Barg i.hocefT,Godesburgk,iiiagna vcncrationchabcbatur. Nobis.n. Gcimanis Mcrcurijdies.Godcfdag.EtjBurgu.in locoru Si vrbiu appcllationib.Burs tbnat.
NOVESIVM.
NOVESIV M,alij Noucfum. Marlianus NufTIam, PtoIomxusNOOuaifff (U appcllitat. Ciuins cft VbioiuRhcnana, Ammiano MarccIlino.Tacito.AntoninoPio,
alijfqucmcmorabilis,quatuor milliaribus ab AgrippinenfiColonia diftans.quam Marlianusin luliaccnfi ducaru,)>tolrma:i vub cnarratoi Colonicn. diaccfis cffc
fcribir.Tacitus Legnorum Gctcm vbijs proximam coitituir.Sc in ca Noucf.um.Eamiamengrntem,pioptcr Metrbpiorum & Vbloriimpotcntia.nihilpiopiixditionis ha-
buifTc,c< mpcrtumcft.Hxc vrbs a primordiofccudis Rhcni flu£t;bus ivrigata finiftrumfitulatusiUuftrauit donccfoituna minus propitia,alucuin Rhcni curfus immutans,
jiuncfaltem dedufta incolarum induftria fofra,alluitur.Tcnip!umcfthicCollcgiatum CanonicorumA Canoniciium virginum lociaatc.S.Quiiini corpore, Sc miiltorum
pertgrinoru m frcquentationcadmodum mcmorabile.Decuiusprimisinftirutoribus hxc in pcigsnunis litcris figillatis vetuftatc fueext fis.iniicni. EurrhardusComes,
& Bcrtaeius vxor.nobilismatronadeftirpc Caroli Magni Regis.Sc Luthardus Comcs.atq; Bcrcnganus EpifcopusTuUenfis.corumfilij conftitucruntduascongrcgationcs,
Viiam in Vvcfel Canonicorum alteramin Nulfia Canonicorum Sc Canonicaium.tcmpore Liidouici Rcgis.qui ftiit filiusLudonici H|B<gis FiarcoiLin, cxcl cil Noucfiu,
occidcntcm vcrfus.quatuoi a flumincmilharibus ItalicisGcldubafuir.infigni ahquando Romanorum tladc ianiola,suiIiort CornT acitoEt noflrotcmporcVillx aliqnot
coin loco fitxfunt, haud prccul abarcc Linncnfi,qux Archicpifcopo Colonicnfi parct.Votaiur lccus illc hodit GcIb.NbucfiLiu porrb.yibs cii iquoriim copia, propu<'-
naculis, foflarumSc murorumftrucTura tam probc munita. vt grauiflimaiT: Carolt Bmgundix Dticis obfidion<tti,annum(tre inttgtum(uflincrcpetiibrit.QuiannoChriili
1474. vniucrfam Vbiorum ditioncm,vcl armisvcl infidijs fub iugum mittcrc nitcbatur.liaq; numcrofa nnlituiii manu coa£ta,ir, Agiippinenfes fedcs prxtcxtu reftitucr.di
Archicp.Ropertum aftiis cxa£tum,iriumpit.agros populatur.mulrasad fuaspartcs.ciuitatcs fedfitf.ia folititat.Itaq; Nourfiuhi dtctm & tnbus tnilhtum millib.Ss duccn-
tiscxercitatiflimis, partim peditibus,partim cquitibus, cingit.vt dc grccjarijsinterim tatcam, quos ad numt runi duorii milliii tocgerat.ductntos infuper toimcntorum tra-
ftandorum prxfc£tos,foflbrcs bis millc,homincsdetcrioiislexus,niiIlc quingcntoi. Duo .ttin t quitum millia cx vniuerfbdclcgit txtrc:tu,quos pabuh conquiicndi giatia in
monafttna,vicos,oppidacj;vicina,non finemaximo incolarudctiimento cmifit.Tautisfuoiu copijsincitatus quas in dicsfcrc fingulbs pluiiiirn acccflionc miiniuir nc£tur-
110 diurnoq; laborcad fubitam ciuitatis rxpugnationem anhelat oesaquaiu riuos,qui piopc ciu tate funt,claudcrc,ipfanicj;squis nudaic itiidcr.niolam machinatur vcrfa.
tilcm.qua Erpam inRhcnumcxhaurircftudcbat, fcd voto, Sc opera fua fruftratur.Nam Erpa Sc Rura priftino curfuiiiiftitcruiit.DtTiincniaihinaiuni magiflri, fcrpcntina
inurahaq; tormcntamcenibusobuertunt.Sc ccntenortimpondo glandes in vtbt m eijciunt.Infcnorerii Sc Rhenanam portam cum turri columbina bombardicisfphxris vali-
diflimequatiunt atq; cuertunt Sc ad oppugnationcm dcmum catcruatim fcaccingunt.Noucficnftscontra.tam graui obfidionc vndiq;cm£ti,fcftinare,in aimiscfle,nihil in-
tentatumrciinqucre qub fidem fuam ImpcratorixMaicftati datam.Ducifuo Hci manno HallixComiti vrbisgubernatori Sc cuflbdi, appiobcnt. itaqjin hoflt m fe ftudio-
fiusardentiuscj; inftruunt.ad confli£luni,pioconfciuandapatria.fcfe vltro ingcrunt.primaq; oppugnationc,qux leptehororu fuif,ad Martis cxcrcitia incitati,cruptioncip-
fis. D.Michaelisferijs in hoftesfaciunt,fagittis,gladijs,glandibusq;bombardicis multos conficiunt tcntoria incendunt,opima afportant fpolia.Circa D.Martini fcrias ccc-
ptum cft maximanitrati pulucris Iaborariinopia,quod ampliflimaColomcnfis Refpu mteUigcns.quingcntos & quinquaginta militcs Noucficnfibusfubfidio mittit,fingu-
lisquepcditibusfingulos facculos dcnis talenris nitri plcnis imponit.Qui ipfoD.Elifabctxdit-omnes in ciuitateill^ii ptrucniunt.Au£ta quoq; fuitoppidanorumin vrbe tu.
cndaconftantia.aliorumColonienfiummilitumaducntu quieregioneNouefijadRhenuininrcrritorio lapidofo.vt \ocant,ad fiippctiasciuitatifcicndasconfcdcrunt.qui
prxrcr quamgraue hoftibusrtcgotiumfaceflcrcnr,litcrasbonibardicisfphxrisinclufas, inciuitatcm dctorquent, quibus in obfidioms folutione ciuis crigtbantur. Oppidani
contra vcrfusColonicnfiumcaftra,fphxrasplumbeaslitcrasfcrcntcs,toimentiscijciunt.Ad eXtrcmum,Inui£tiflimi Impcratoris Eridctici cum maximis copijsacccffii,pacifi
cationismediaincuiitiir.BiirgiindicusPrinccps,folutiscaftris,difcedit.Imperator,ob rcs fortitcrinoblidioncgcilas eiuitatem prxrogatiuisquibufdam Sc prniilcgijs ditat.
Maimmunitate ve£tigilium,qux tclonarij Rheani cxmcrcibus prxtcrnauiganrium mcrcatoru cxigunt,Nouciicnfibus donauit. Libcrtatectia cudcndx pccunix tiuibuse-
largitus cft.Edixit infiipcrciuibus,vtaurcamaquilain,nigioclypcoinclufam,infignismilitaribus vchcrcnt,Sc quaflibct ihagiftratUS litctas,rubraceraobfignarent.
B R V L A. '
BR VL A in Mediterrancis.non ita piocul aCoI. Agi ippina Vbiarum MctropoliSc Bonnenfi oppido,haud ignobilis vicusvfqjad ann.Chrifti iz9g.nullius cclcbritatis
fuit.donecSigifriduscxbeilicofo Vvcftcrburgicoltcmmate natus,quinquafimustertius Goionicn.prxfui,pai tim loci fitUscj; opportunitate addu£tus, par.im ttinpo-
ris diuturnitatc, inColonien acerbitatequadamconccpta, arcem muris,aqua,pontibus>cacteriscjiimplacabili.Viaiti ncccflarijsadcomunitamhociociconAruxit,vtannoa
1 C.N.niS Colonicn.Boeiniae Rcgis,multorumq;Comitum in quattum menfem obfidioncmfuftincre potuent. Abeo tcmporc optata atq; pcrpctuaintcr RcucrcaJifl^Colo.
' nicnfium Antiftites,ipfamq; Agtippinenfem.Rcm.paccfirmata.Archicpifcoporum fcdcs Sc aula,vt plurimutn Brulam commendauit.Cuius longc maximainamcenitatcra
multotirin Principum ScEpifcoporum induftria.horto nitidiflime culto limpidiilimisfontibusA irnmenfx mngmtudinis viuanoadauxit.Annopartac falutis 1491. pacifi.
cusColonienfium Archipixful Hcruiannus Francifcanorum Collegium ac teniplum arci vicinum i\i Brulcnli hoc oppido confhuxit, rcdditibuscj;annuis dotauit.
SONTINA VVLGO^ ZOMS.
SONTINA.haud ignobilead finiftrum Rheni latusoppidumcx prxterlabentc fluminc, Sc publico tclonio plunmas commoditatespercipit.Murum,5c lateritias habet
xdc.incolas agrorumcultura fultentat. nam folumeft omnis frumcntifcia^quinctiainarcc muiiitur a Sjgiiiido Epifcopo Colonicnfi conflru£ta. Quem.adm.odum cx
ant.qua,qux incodcincaftio,infcriptionc vidctur^intclligipotcft.
35.
ONN A.celebrcStantiquumGermanixoppidum.Ptolemxolib- C&o<u/iec,Dan»ianoaGoesI.ufitano.inOlifipohisdtfcriptione Bonaiitineratio Antoni-
ni,BonnatColonien.&ahorumChronicis, Vcrona: Nauclero, Vocon!a(quariqua rcperiantur nonnulli, qui Voconia pro Vetusbonacowupte lcfei exifti.
ment.vtquemadiaocluvnica in Italia Bononia,& vnain Afiica.ob lxtam rci frumcntarixatq; annonxcopiam cft Bona : ]ta & vnica cadmi dc caufa fit in
Germania,vetusBOnna)Pdntico Verunno.lib j.dercbus B«tannicis,Brienn6na,dicitur.Qjao etiam auftorc Brieno qtri reda£tisin feruittmm GaIliSiK.bma.
uisatq,Gcrm.inisfubaai»,in Germania Bricnnona denommefiiocondidit.quae nuhc corrupte Vcrona dicitur,vbi replo in fbro diucultuseft. Koclocipri
mxlegioniscaftra,Romani.Tacito aflcrente.habucrunt,quib Baraui.qni primx cohortis, cui Aquila fignum,Band0phtori,& Auguftoiu dcftnforcs,ad te-
j>«ra vfq; Vitcllij fuerunt ab eo autem profligati cx Italia in Batauiam rcdcundo)ittxta Bonncnfe hoc oppidum.plurimu damni intulerunr;F!accb"Ordebnnio Lc»onisprc
teclo-Siniftrum Rhcnilatus.iiiter Confluences & Coloniam Agrippinam fitii plano ac peramceno illuftrat, iucundiflima agri vbertatc gaiidet,qui non modbomnc fiiime-
tig.-nus,fed & Optiina vina maxima exfe vBertate fundit.Iuxta funtcollcspraeftaotiffimisfruaibus, nonrantumad ncccflitatem, fcd Sc ;\d delicias pcroportunis vndique
conferti qui 5c vehatoribiis Optatosprxbcnt receflus.Feraciflimis ctiam excoliturhoitis atq; pbmarijs,qui dulciflima riuulbrum ac fontium aqua,non linc gratomuimurc
irri^.intur.Tanta vicini agri amoeiiitas& clegantia.cu olim.tu noftra quoq; xtatc.pcrmultos nobilitate prxflantes viros, atque adeb,ArchiantiflitesC Olonicnfcs,crcdo,in.
uitauit, vt donicfticani m co figcrent fcdem. De qua quidem aeris.fohquefochcitatc jhuiufccmodi in antiquo faxo carmcii,inucni.
Bonna folumfixlzxjekbru hcmjndyta tellw, Exulibitf requies,afilum mitefuifii
Tlorida martyrio,terra facrata Deo. Semper,externi terepererejuam.
Ex Bonrienfi; rrbis oppofito, Gcnofiam fuifle,au£tor cft Flojus-ab eodcm quoq; membrix proditum cft,a Drufo.vtramq;Rhcni ripam , Iiic pontecbninnflarh fcdiam
neq; Genofix ncq; pontisaliquxfupcrfuntrcliquix. AdRheni leuamafcendeiitlo,oppiduni Autonacum fiue Autoniacuni: quod Aminianus, qui Iulij Cxfarisftipcndia
meruit,AntennaCum nuncupat venuftefefeoffcrt,vulgb Andernacum fiuc Andernach i cuiusplanum.ad Rhcni margincmfitum , fcrtiliffittla montium iuga thcatri in-
ft.ar,cingunt; TeIomo& Valcntiniani Inipcracoris tumulo,Cclcbrc,vbi num etiam mitiora hteraruiriftudia florerc incipiunt.primo cius fchoix Rt£lorc Hieronymo Ecrclic-
rnio Iuri(confuitiffitnd,Si omni fcientiarum nitore apprime ornato.Scd ad oppidum Bonnenfe reuei timunQuod opporruno, ad dcfcnfioncm muro & foUeis,aqtia ap pro.
bc inftruclis aConrado AichiantiftiteColonicniiannci:4o.cin£lumxdificijscommodis, &ainpliiTimoCanonicoruin Collcgioveneiandifcjue.S.Maityrum,exThcbeorii
Legionc corponbus decOratur.De qHoi um paflione & cxaltatione,hxc in Bonnenfium Archiuis leguntur.Anno Dorttinicx incarnationis CC.X.C.I.SacraThcborum Lc-
gio cui S.Mauritius Dux prxfuit,de qua &Tiifus,Palmatius cum eorum focijs, in ipfaTrcuerica vrbe:Pius,6alhus Florentius Sc Mahifiuscum eoruhi focijs in Vcrona.qua
nunc Bonna dicitur,Gcreon in Colonia.Vittor inXan£tis,prxfu!gent,facromartyrio coronati. Anno Domini jjjiS. Hclcna Rtgma, Bonnani vcnicns.fjndtos Dei martvres
Caflium,Florcntium.Malufium cum eoruiiifocijscxquifiuit,rcperit, rcpertoscj; cxaltauitfc tranftulit.Subcoruin honorcSc nomiheGoilcgiatainhanc Bonnenfcm Ecfcle-
fiamconftruxit,muncreSc priuilcgjs dotauitimperialibus.AchuicquidcmColIegiatoCanonicorumfodalitio , plurimumfplcndorisaclucisconfi.it, ciufdcm D. ITxpofT-
tus, R. D.Gafparus examphfliim Groppciorum familia,Rotxauditor,Sc nunc Apoftolicus nuntius cum pbtcftate Lrgati dc latercad nniltoj GcinianiccPrincipcs, V Vilt-
phaliae, luliac CliuixSc Mbntcnfium 1'ronincias, aS D. N Grcgorio P.P. XIII- deftinatus Eidcm Canoniccnum Collrgio hocctiam tcmporc dccon ornamcntoq; funt.pr*-
ftan.Scinduftr. viri, D. Gcrhaidus AlccTorius.Scholaftica dignitatccl,uus:Et R. D.Thilmannus Brcdcnbachius,Thco!ogica.profeftiOnecxiiniiis, multis cditis hbris.ad-
modumcelcbris.Qucm Pius.cius nominis V-fummusEcclclixPontifcx,ob integritatem vitxfumniairi.doftrinanicj;fingularcm,.ad CanOnicatum Anucrpicnfcm cucxit.
roi uinfatisainphun pulchtis xdificijs atq;tabernis clarum.fontcm admirabiliaquaruin copia fcatuiientcm.prr occultos teirxmcatus dedu£fum oftentat.rrxftantulinia
infnpcr ReiChnftianxpub.!i!mina,Bonna tulit Acprimumquidcm,reuerentia virtutequcclaniTimum virum D. Ioan Kcmpis,'utisV.Doflorcm,quemfpc£fata.variobuc
Virtutum nitorcil)uftrisprobitas,ad Ecclefix MctropolitanxColonicufis Canonicatum, atqucadco ,ad primariumD. Officialis, hoc cft furnmam R Colonienfis ludicis
dignitatem,eucxit.Cui quidem muneri,iam in vigefiinum primum annum maxima cumlaude, tum xquitate prxeft; Eumcjue Magiltratum priiniim fubllluft.Braunfvvi-
ccnfium DuceR.D.Gcorgio.fnmmxColonien. Ecclcfix Prxpofito. TuniR.Illuft.Principc ac D. Domiuo Adolpho, Si Anton lofrarnbus cx penlluftri Sihavvenburgica fa-
tHiliaifoanne Gcbhardo Mansfcldio:Friderico dc Vvcda ; 8c iain hoc tempore D. Salcntino Ifcnburgico Colonicn.tcclcf.gubcrnacula foelicitcr modcrantib.adminifhauit.
NuncctianiRe£foratusMagnificentia,vti in omnibus Acadcmijs,ita Sc in hacColonicnfi Vniuerlitatcfumma dignitatc prxfulget. Altcr.intcr complures quosnunc rc.
ccnfcri locianguftia vetat a Damiano Goc EquitcLufitanOjin cnarratioheOlifiponiscomnicmoratur , Hcnricu»,qui Co bcllo.quo01ifipo,Annofalutis ii47-ab Alfonfo
Rcge obfidebatur.Rchgioniicaufa cum multisex varijsEuropxpartibus.interfuit,quicxcuidcntifIimisiniraculorumaigunicntis,locofar.£torum habitifunt. Intcr ouos
quidctn Henricusfuit.natione Gcrmanus.Bonx natus Oppidumcftad ripam Rhcni.non procula Colonia Agrippina conrHttitUm, cuius Hcniici nuritis Dcus multa Sc
prxdara tniracula dignatuscftfacere.vt Hifpanix tcftanturannales. LrimumRcligionisChriftianx catechiftam,D Matcinum,S.Pcrri difcipulum.Bonnaagnouit.Is aTrc-
uiris.ad Vbiosdefcendcns.aras 6c phana Metcnrij ci hocin traftu colcbatur,do£trina fana cucrtit.Cuius prxcipuum dclubiu Si Idolii pnfno a Bona !apidc,nuridicvcrfus
inMcrcurij Barg i.hocefT,Godesburgk,iiiagna vcncrationchabcbatur. Nobis.n. Gcimanis Mcrcurijdies.Godcfdag.EtjBurgu.in locoru Si vrbiu appcllationib.Burs tbnat.
NOVESIVM.
NOVESIV M,alij Noucfum. Marlianus NufTIam, PtoIomxusNOOuaifff (U appcllitat. Ciuins cft VbioiuRhcnana, Ammiano MarccIlino.Tacito.AntoninoPio,
alijfqucmcmorabilis,quatuor milliaribus ab AgrippinenfiColonia diftans.quam Marlianusin luliaccnfi ducaru,)>tolrma:i vub cnarratoi Colonicn. diaccfis cffc
fcribir.Tacitus Legnorum Gctcm vbijs proximam coitituir.Sc in ca Noucf.um.Eamiamengrntem,pioptcr Metrbpiorum & Vbloriimpotcntia.nihilpiopiixditionis ha-
buifTc,c< mpcrtumcft.Hxc vrbs a primordiofccudis Rhcni flu£t;bus ivrigata finiftrumfitulatusiUuftrauit donccfoituna minus propitia,alucuin Rhcni curfus immutans,
jiuncfaltem dedufta incolarum induftria fofra,alluitur.Tcnip!umcfthicCollcgiatum CanonicorumA Canoniciium virginum lociaatc.S.Quiiini corpore, Sc miiltorum
pertgrinoru m frcquentationcadmodum mcmorabile.Decuiusprimisinftirutoribus hxc in pcigsnunis litcris figillatis vetuftatc fueext fis.iniicni. EurrhardusComes,
& Bcrtaeius vxor.nobilismatronadeftirpc Caroli Magni Regis.Sc Luthardus Comcs.atq; Bcrcnganus EpifcopusTuUenfis.corumfilij conftitucruntduascongrcgationcs,
Viiam in Vvcfel Canonicorum alteramin Nulfia Canonicorum Sc Canonicaium.tcmpore Liidouici Rcgis.qui ftiit filiusLudonici H|B<gis FiarcoiLin, cxcl cil Noucfiu,
occidcntcm vcrfus.quatuoi a flumincmilharibus ItalicisGcldubafuir.infigni ahquando Romanorum tladc ianiola,suiIiort CornT acitoEt noflrotcmporcVillx aliqnot
coin loco fitxfunt, haud prccul abarcc Linncnfi,qux Archicpifcopo Colonicnfi parct.Votaiur lccus illc hodit GcIb.NbucfiLiu porrb.yibs cii iquoriim copia, propu<'-
naculis, foflarumSc murorumftrucTura tam probc munita. vt grauiflimaiT: Carolt Bmgundix Dticis obfidion<tti,annum(tre inttgtum(uflincrcpetiibrit.QuiannoChriili
1474. vniucrfam Vbiorum ditioncm,vcl armisvcl infidijs fub iugum mittcrc nitcbatur.liaq; numcrofa nnlituiii manu coa£ta,ir, Agiippinenfes fedcs prxtcxtu reftitucr.di
Archicp.Ropertum aftiis cxa£tum,iriumpit.agros populatur.mulrasad fuaspartcs.ciuitatcs fedfitf.ia folititat.Itaq; Nourfiuhi dtctm & tnbus tnilhtum millib.Ss duccn-
tiscxercitatiflimis, partim peditibus,partim cquitibus, cingit.vt dc grccjarijsinterim tatcam, quos ad numt runi duorii milliii tocgerat.ductntos infuper toimcntorum tra-
ftandorum prxfc£tos,foflbrcs bis millc,homincsdetcrioiislexus,niiIlc quingcntoi. Duo .ttin t quitum millia cx vniuerfbdclcgit txtrc:tu,quos pabuh conquiicndi giatia in
monafttna,vicos,oppidacj;vicina,non finemaximo incolarudctiimento cmifit.Tautisfuoiu copijsincitatus quas in dicsfcrc fingulbs pluiiiirn acccflionc miiniuir nc£tur-
110 diurnoq; laborcad fubitam ciuitatis rxpugnationem anhelat oesaquaiu riuos,qui piopc ciu tate funt,claudcrc,ipfanicj;squis nudaic itiidcr.niolam machinatur vcrfa.
tilcm.qua Erpam inRhcnumcxhaurircftudcbat, fcd voto, Sc opera fua fruftratur.Nam Erpa Sc Rura priftino curfuiiiiftitcruiit.DtTiincniaihinaiuni magiflri, fcrpcntina
inurahaq; tormcntamcenibusobuertunt.Sc ccntenortimpondo glandes in vtbt m eijciunt.Infcnorerii Sc Rhenanam portam cum turri columbina bombardicisfphxris vali-
diflimequatiunt atq; cuertunt Sc ad oppugnationcm dcmum catcruatim fcaccingunt.Noucficnftscontra.tam graui obfidionc vndiq;cm£ti,fcftinare,in aimiscfle,nihil in-
tentatumrciinqucre qub fidem fuam ImpcratorixMaicftati datam.Ducifuo Hci manno HallixComiti vrbisgubernatori Sc cuflbdi, appiobcnt. itaqjin hoflt m fe ftudio-
fiusardentiuscj; inftruunt.ad confli£luni,pioconfciuandapatria.fcfe vltro ingcrunt.primaq; oppugnationc,qux leptehororu fuif,ad Martis cxcrcitia incitati,cruptioncip-
fis. D.Michaelisferijs in hoftesfaciunt,fagittis,gladijs,glandibusq;bombardicis multos conficiunt tcntoria incendunt,opima afportant fpolia.Circa D.Martini fcrias ccc-
ptum cft maximanitrati pulucris Iaborariinopia,quod ampliflimaColomcnfis Refpu mteUigcns.quingcntos & quinquaginta militcs Noucficnfibusfubfidio mittit,fingu-
lisquepcditibusfingulos facculos dcnis talenris nitri plcnis imponit.Qui ipfoD.Elifabctxdit-omnes in ciuitateill^ii ptrucniunt.Au£ta quoq; fuitoppidanorumin vrbe tu.
cndaconftantia.aliorumColonienfiummilitumaducntu quieregioneNouefijadRhenuininrcrritorio lapidofo.vt \ocant,ad fiippctiasciuitatifcicndasconfcdcrunt.qui
prxrcr quamgraue hoftibusrtcgotiumfaceflcrcnr,litcrasbonibardicisfphxrisinclufas, inciuitatcm dctorquent, quibus in obfidioms folutione ciuis crigtbantur. Oppidani
contra vcrfusColonicnfiumcaftra,fphxrasplumbeaslitcrasfcrcntcs,toimentiscijciunt.Ad eXtrcmum,Inui£tiflimi Impcratoris Eridctici cum maximis copijsacccffii,pacifi
cationismediaincuiitiir.BiirgiindicusPrinccps,folutiscaftris,difcedit.Imperator,ob rcs fortitcrinoblidioncgcilas eiuitatem prxrogatiuisquibufdam Sc prniilcgijs ditat.
Maimmunitate ve£tigilium,qux tclonarij Rheani cxmcrcibus prxtcrnauiganrium mcrcatoru cxigunt,Nouciicnfibus donauit. Libcrtatectia cudcndx pccunix tiuibuse-
largitus cft.Edixit infiipcrciuibus,vtaurcamaquilain,nigioclypcoinclufam,infignismilitaribus vchcrcnt,Sc quaflibct ihagiftratUS litctas,rubraceraobfignarent.
B R V L A. '
BR VL A in Mediterrancis.non ita piocul aCoI. Agi ippina Vbiarum MctropoliSc Bonnenfi oppido,haud ignobilis vicusvfqjad ann.Chrifti iz9g.nullius cclcbritatis
fuit.donecSigifriduscxbeilicofo Vvcftcrburgicoltcmmate natus,quinquafimustertius Goionicn.prxfui,pai tim loci fitUscj; opportunitate addu£tus, par.im ttinpo-
ris diuturnitatc, inColonien acerbitatequadamconccpta, arcem muris,aqua,pontibus>cacteriscjiimplacabili.Viaiti ncccflarijsadcomunitamhociociconAruxit,vtannoa
1 C.N.niS Colonicn.Boeiniae Rcgis,multorumq;Comitum in quattum menfem obfidioncmfuftincre potuent. Abeo tcmporc optata atq; pcrpctuaintcr RcucrcaJifl^Colo.
' nicnfium Antiftites,ipfamq; Agtippinenfem.Rcm.paccfirmata.Archicpifcoporum fcdcs Sc aula,vt plurimutn Brulam commendauit.Cuius longc maximainamcenitatcra
multotirin Principum ScEpifcoporum induftria.horto nitidiflime culto limpidiilimisfontibusA irnmenfx mngmtudinis viuanoadauxit.Annopartac falutis 1491. pacifi.
cusColonienfium Archipixful Hcruiannus Francifcanorum Collegium ac teniplum arci vicinum i\i Brulcnli hoc oppido confhuxit, rcdditibuscj;annuis dotauit.
SONTINA VVLGO^ ZOMS.
SONTINA.haud ignobilead finiftrum Rheni latusoppidumcx prxterlabentc fluminc, Sc publico tclonio plunmas commoditatespercipit.Murum,5c lateritias habet
xdc.incolas agrorumcultura fultentat. nam folumeft omnis frumcntifcia^quinctiainarcc muiiitur a Sjgiiiido Epifcopo Colonicnfi conflru£ta. Quem.adm.odum cx
ant.qua,qux incodcincaftio,infcriptionc vidctur^intclligipotcft.
35.