DOI Seite / Zitierlink:
https://doi.org/10.11588/diglit.12705#0093
VVISSENBVRGVM- l JssSqJ
aana firmatum induftria.I utra amnis.cnjns fontesin ipfis taontibuspauloaltjus ftpte hiillibbs pailuu «boppido fuigut.pcncttstisiam
...ibusper medhim inkiluitunhui vbi fub bpp.idi hicenibus clabitur ftriftoalucbdttobusmillibbs paffuuhipixc;'piti curfu ih R henuin vhbbftiotxoncra-
•&§R«aisl?^'' 'ur l oct tanta cft vctufias vtetiaapud ntiilos rciu fcriprorcs cius origorcpcriatur, Scd duhi Anh.Cbriftt 664. DagobcitUsGalloium tcx,pofiqiia cbpatiata
jrifimfta lbcatyrabhide:,ad diuinum tapttistribunal(fic habentliri ra: f undationis)a diuispro comiffo fcelcre accufahis,fiageliisq; cafus & ad D.DionyitjptecesrefiitutuseC
fct in co loco qucm diu antca VViflcnburgiu appeliatii.fuis literis drclarat, ihfignc ac rcgale monaftetium infinitis extruxitfuhiptibus.mbnacnisaiUi Behedifti profitctibns
reeula nadidit' Addidit rcgalibus hisxdifiti js agrum copiofutn at q;fcrtilf,oppidum ipfuim & circurh loca.q Galloru tttnc parcbatimpc rib,affgna'uit. Oppida pfxterca, viL
lafarccs Veftigal'ia,iinmtinitates,& iurapleraq; cbtulit-.ab omni ite regu ptincipiiq; iugocxemit.Tata ctia poftea hniuscoenobij maicftasfuit vtroaichibneBadehsc& cx palati
hatu plerofq; habetet fchdalcs.Aliquato poft Dagobertum rcgc VVfdclinus abbas bppidum muro quadrarofaxocinxir tutiib.prepugnaculis.aggerc.vallo.feffis.&pomerijs
muniuit ita piucis teporibus oppidum.naturaahoqui muhitum, hutaana ihduflria aUxit.Cxterum prbdehsfcnatus VViflehbuijjcnfis jp hicfoJJicitw^fciipfitin bucmodu.
thuenim» inlitctisantiquis.ciuiiate noftra VViffcnburgffcm Joge pia?ccfi;ffe ccftrhftione tnonafterij.regesq; Ftancoift adubcatum habuiffeih ca.acuius taihch irnpcrio Ab-
bas coft ekttu&iiih mohaftciium, fempcrcxeptus fuit.uctit & bodic Rom. Iinp. aduocathm habet inea, £ in criminibuscapitalibus nomincimpcrij ius dicit.Elt.n.noflroa*-
uo ciuitas impe. habetq; agruln vino fercndo aptiflimum, vndt & ciuitim vnicuhi & pripuum ftudium tft colere vitcs, ficut & circumincentiurn vicorum. Ncc vulgarc ibi
creftit vinu quippe quod defettur in Sue uia,Bauaria,Vveftrirha. Lut2elbuigiifti)Biabaritja,& adaliasinfciiotisGcimania; tciias-Eft ctia limesquida pcrcircuituht huius ci.
tnratis faftus alicuhi ad vnUm milliarc.alibi verb ad duomilliaria cxtcnftts, intia qncmulti funt viti.ffumcnto & yir.o diuitcs jjin fuhdatiohc D~gobcrti Munufdatum ob
«oceffam emumtate,& alia priuilfgia vocaturjapidibusaltis & ereftis fignatus intra qua feptuii omhibus libetu eftpifcrriin I.utra & alijs atr.mb», Vehari.aucubari, ih ccm-
inunib»fvluis lignafccarc,& pccoraabgcrcad ccmmunia loca.Qiii vcib extta hunc circuitu h.ibi t a n t. n 6pbfTuht hxc agerc impunes.quum ptxpofitus &conful tiuitatis hic
iudicesfint deffgnati poffintq;animad\iertcr'e in huiufmbdi piarUaricatores.Siquidf olim Abbas bodic vcib prxpofitus(nahi ann.Chrifti i<23.abbatiainutata cft ih pia;pofi-
turam faccrdbtum) vna cum cbnfulc& fehatu VviiTcnbuigcnfi habtt fcrcmnhi impf riuhi fupcr fyluas.amncSj ck pafctta in dicTo Mtthercdato, poffuhtq; oihniaagerc, vt vi-
dcbitur,fubictiiscchjmbdum,citracuiufq;cbntiadiftion(m. Abundant Vviftcnbuigenfcs caftancis.illisquebptimis vndeparumbabcntlUcri.iNamdciithuntui poftvindc-
miam vfciucad Turirgos & Saxohcj. Quin &naucsillisohetatactranfmittunttiria partcs inferibrcs,& pcrucncruntvfqucad Angliam.
R V B E A Q_V V Mi
RVBEAQVVM, vnlgb Rnf?cb, antiqiiiiTmum Alfatiaf oppidum,vctufiiffimam Francia: rcgibns refidentia prabcns.conditum efta Romanis. annc ferundo olympiad;s
255. ab vrbccondita 914. Iunio Ruftico & Aquilino coniubbhs.M. Ahtonio & L. veroeius fratre^apud Romanos regnantibus^ Anne a natiuitati. Chtifti ic^ Ncmcn
ciuitati impofirum feruht.a fluniolb.quiin valleD. Gccrgij.non prOculapago Suitzmatoritur, aciubcoalucopet agrosacvineas fluens, obiiiultascominoditatesab
\ibc cxcipitur. IncblxeuJh hodicOihbacb vocanf qui tamf abaqtia .quacxaluijfplccdore ri.bea cffe vidibatur,ROtbacb(vtcxantiquiff mis annalibusappa>et)olitndi&us;
vrbi quoq; eandf appcllationc dedit.qua: etiahinu Latiho nolninefatiscombdicxprimitur.Rubcaquum.n.quafi rubeat aqtia: oppicium dicimus Jfccbppidu hnap;nific;s pti-
mumiidiffcijsacduplicifuburbib extrUcrum.Romahaehobili omniumqi reium quaca'd vftithhominumlunt rcccfiaria.a.
bnndantiam.adannbsfcre ^cc.hbc inhabitauit.Ad ciusRcip.cbnfcruatibncin cbndiderut lcgfs bptimas.in primisaUtf cbntra iuref gratnftimaminftirueiuntaftK ne.eamc;
tamfcueram.vtihdeadnoflramvfq^tcmpeftatc per Gcrmaniam tritum facturh fit proucrbiuni; Deralt galgenzu Rufacb.bat gut Eicheh holtz. Fottb cum Auftrafij ngni te-
porc Fianci proflioatisRomanis Alfatiam finii;macj; c ccupaffent .DagobertuslX.Franconi rcx pbtcntiif mus lVnbcacjutunrc ncnf,ih ipfa vrbe vetfusbccidehtc,lbco natiira
munitifl:mo)Annoaredcmptiohchumanigen<ris6a3,ai-cema-dificauit,quam vclamagnalapidum inole.tutifltmbq';c6traboflespracfidib, Jfenburg.hoceft,Ferr.buigum,
vel vt al:j vohint,abIfidcfYugum inueittric<( quam ob gkbaefcrtilitatemin co collcantiqnituscultam arbitrantUfc) Ifisburgnominarcvoluit.Dfgobcttusparataiam r.gia
fibi fi.de, vta^enHliumfupeiftitionibus.ad vcrum Dcicultum auocarctpopuIum3Amandum Vltiaiccfina: ecclefi Fpifcbpum. virum ebtcmpore do£frina,& pittate cohlpi-
cuum ad fcvocat.Cui cum circaannulr. Chrifli.63i(.Sigisbertumfilium,quem exMccbtildeSaxonuit»duciffahatuinbabebat.vcra in Chriftuhtfideerudicndum,dediffct,v<>.
luitvtctiampcftfidci confeflibnfin inarcelfecburg multbfum in confpechi abcodcm Epifcbpo in noinincfanfl^&indiuidua:trinitatisbaptizaictur.Quof"aao,Aman-
dusad Lu.-rgclijpropagaticncmprimus Argcntinenfium cpifcopus.ac ouium Cbtifti per Alfatiam vigilantiiTiniuspaftbrfacius.pOpulum ab erroread Deicultum pertiaxit.
Curoq;Stgisbertusgenetofusadolefccntes pofica.nempe circaannum Chrifti 64« propeEbeisbejmunfterVcnationcferas infcftaretur,equofciOcidciccfus,&cb ap rb fpu.
mante laTus. femianimisa fniscftinuentus.MittnntuiigituraDagobctto nuncijad Atbogaftum Aquttanum.qufpoftAmandumad epifcopatum Argentinenfcih promb-
ucrat, vt ad Sieisbcrtuihaniinam cxhalantf ptbpetaict. Venit ilicoEpifcopus;(& dumprcces ptoSigilbeito adDev.mfundit,ado!cfccnsintcgr*faniratiicftituitur. Pro ciuo
pictatis officio Dasbbcrtus tcx.ccclcfiae Argcntiner.fi Rubcacum oppiduin totaniq; eahi ditionthidono df dit.ciusm adbuchodie MunufdatfUncoUe.intein corruptcMun-
dotapptllaut. Longepbft oppidum Rubeaquehfecoepitcxterisinnotcfcerc,&inagninominis ficriaperegrinationc qua:exdiuerfisregionibus ad D. Valcntinujm iacTa cft.
Valentinus.n. ciim annO a Cnriftb nato z6c. Koma: fubCaludio Imper. vna cum multis alijs ob fidei confeflioncin.inartyrio cbtonatus cftet.rcliquii citis apud Sahftah» fo-
tentianam ad annos 74i.feruatap & deinceps fubSylncfirofecundo It omanopontificeRubcacumtaIiqUa expartc tranflataCj cius percgrinanonis.qua: adS. Valcnt.tam crc-
btofaftacft, ocaliontmdcdcrunt,quae inccpit paiuisinitijsAnnoDomi.101. Cumautemin rcbusrhortaliumnihilfitperpctuum^ac viciflitudinercium vclutiaftuaribqub-
dam fluxu^refluxuq; fcrantur omnia, vix dici potcft^ouantis hxcciuitas poft tantam fcclicitatcm,in qua plus, quamannos millc cbnftitutafuitjSerumhis acpcriculispbftea
txpofitafutrit. QuifiauidUslcftor.&hiftbriarumamansfcircdcfiderat.MunftcriCofmographiamconfuIat.
C O L M A R I A.
COLM ARIA, imperialis cft & clegans ciuitas, excitata olim.vt putantpoft excidium Argcntuatiasfquae hodiccomit3tuseft Hotburgenfisloptimo loco fita.qui muL
tts rttioactis tcmponbus iniquisfortuna:cafibusaliquandiuaffliaafuit. NapnufquaRudolphusHabfpurgenfis Romani ttgntcoronaadipifccrctur.erant fa£b'ohcsitt
ciuitatc. quida cnim adhsiebant epifcopo Aigentinenfi.amotusq;fuitproptcreaabofficioSchltemsftoffeiman.Qui>d argreferesadiiinxitfememoratocomitiRudoI
pho,captoq;cbnfiiio,fctitfcinvafeviharioinfe>riinciuitatcadpfopinqubs &amicosfuos3quibufcu tantuin tgi>, vtnbah porta vnaapefifcturatquccomes Rudolphus in-
tiomittcrcrui cum exercitu fuo,qucciucs,nbllcnt vellcnt.coaaifueiunt fufcipetc domihu.Pofteaah.i262.tenrabatEpus Argcntinfliscu anxilio nobiliu.qui pcr circUituciui-
tatis babitabant.ciuitattm ruifumbccupafe.Vndenocluapprbpinquanfcs.auxilio quorunda ciutu intromifli magnam intra ihceniaexcitarunttragcediam,cxcirataq;pug-
tia inteifeceiuntScultetu.Atciucsta virilitcr rcfiftcbant bofti,vt multis occifisrcliquospellercht vtbc Cumq'; ih fubfcquentibusannis Rudolphuseligcrctur in Rbhian Tc
*»e,& Colmaiienfcsnollchtcum agnbfccrercge mouit expeditionetricontta cos, obfidtoneq; cingens.muiaauit cos pro quatuor millibus marcaru argenti.Dcindeann Chri.
iti i2s2.obfcdit hancciuitatem fibi rcbellcffi, Adolphus Comes de Naffou rex Roihanoru, ccpitq; Atfshtlmum dbminuma Rapblftein& Scultetum.feu pr«fe£tum ciuitatis,
fccuroq;abduxit,id qubd(upraquoq; commcmoraui. C®llegiumCanonicorum diuiMartint illic, PriotatusfuitqubridathBenediaoiu.ad monaflerium vallisD.Greoorif
pettincnSjVt altci ibidcin,qui D.Pctri dicitdr.ad Fatetniacum.InflithtriccnJ cohimcmoraht Bertham legina.ad cuiuslurifdiaioncm nonnulla expattefpc£fauitolim Col.
mana. Vndeetian; Inagni lllincConfiahticnfi pra-pbfiturse proucntiis.qubs ci ecclcfia; baecnobiliflimadohauit niattbna.Cinxitmuro hanc ciuitatcm VVblphelinus Cccfir.
rcusapud Hagenoiam piaifeAus.impcraritcFrideiicb II. Iacet in fcrtili planicie3 a inontibusitinercVniushbrar fcmota, habcnscircuih circa cbpiamvini.&fruinenti cxtcr-
ra rcdundantcm,maxime autem ptzftat teira illa fruriicnto. ccpis.ahjsq; hbitaliciis.Tenctifta ciuitas mcdium Alfatiae, diftanis vnbmilliarioaKeyfcffpere. Ammerfvvey.
lcr,Rcichenvveyer&ftapoltzvveyer quibusinlocisOptimumcrcfcit viniim,&excellentiusquodin Alfaitainiienittir.Alluiturcinitasipfamultis accurrentibusriiiulisam-
rium praefertim his^Louch Dur,Fa6critJIll.& quibufdam alijshiihuscclcbiibus.quoium quida per pracdia Colmaricnfium fluunt,foecundiorcmq(i6reddunt tcira: fundum.
Quandeiaaafucrintpiimahuiusloiifundamenta,incolaeplane ignorantjnbn tamenapudnfedubium cft,quin vha fitcxvctuftioribiis.ciuitatibus.quaein traauftbcnia pac
teGalliaruminueniuntin.mutatbpriflinonomincin nounm quodhodie habet.Ihdicant tot monaftetia virorufn & mulicrum, quarhabctciuitasjfla.quatn potcns & optl-
lcnta fiicrit iam a multi-annis.Bertbrada regina.matet Caroli Msgni latgita cftCoftantienfifedi prxdia fua,«c vtaigal.quod in vicb Colmaiicnfidotisnominepoflidebat*
Vnde HiftoiiaGuclfbrum habc^quod D.Conradusepifcopns Conifanticnfis hoe-oppidiim commutatum pro alijs locisacccpcrit a fratfcfuoRudolpho
B V D E N I A. h '
COGNITVS fuit & inhabitatus locus ifte.tempore CornclijTaciti.atq; ante eius xuum.quum illementionf deeo facicbat, in hxc veiba.Eft locus amcrnus, habetque
aquasfalubres& arcem munitiffimam iuxta pnrtciflucntcniamnem qui hodie vulgb Limmat vocatur.lacet autem hoc bppidumin Ergoia, & ouahi ptiroum fluuiunt
traicceris, ingredeiis 1 uigoiamOppidum cft fatis eUgans & bpulentum.in mediofere Confoedciaroium fituin. qiiare & Heluetijomnia fua ibi Celcbrant coinitia-Im-
minrntoppidoabvnapartemonfes ab aba vetb alluitur magno flhmine.nauigabili. &qui rapidiflimi tft curfus.pcr qtiod aTyguroin Rbenum vehittif. Non loncc infia op.
pidi.m, ad iaauni fcilicet validcc bombardx cft viculusquidaiiifuper fluhicn pulchcrrimus.in vfuni balncorum fabricatus. Areaperampla eft mcdia partcvici & circunu
hofpitia magnifica, multaruin receptacula gcntium. Singulx doriius fua habent balnea ihterius, in quibus, abluitntur hi foli, quiad eas ditierterunt. Balnca enim p;< bli
ca ,ti mpriuafa numcranturni'ginta,prxterca.qua* vltta flumen fcartiriunt.vbi &q(ixdam dofnus conftrinflxbabentuf,in quibustuftici plefbnq; thcrmis fruhntur. Sicciue
citra 6c vltra ffuffiea,imb& inipfo fluinincebulliuntaquxcaHdar.Caloi cft tantus ih fua origine.vbi aqua e terra cmanat vt cum nudocbrpotefcricnequeas.Pi Mica balnc.
duotantumcxiflunt laua<raplcbis& ignobilis vulgi.ad qukomniuhi nfHucntiumfex defccndit.At balnca.quxin domibus funtpriuatorum.pcrpolita funt & ipfisvitis fo-
mini: q; communia tabulata qu.xdam cos fecernfnt,& in his fcncftielie pcrp!urcsdemiflae,quibus & vna potarc, fimul collcqui,& vtriq; nderc& attrcaarc qucant Neccb-
fupei cinguntdcambuIatoria,inquibusconfpidendi,c6nfabuland
te.Thermx qux citrafluuium a partc oppidi cxiflunt,maiorcs,& qux vltfa funt,minorcs vocaatur.Confluit illiic,ctiam a rcmotispartibus,innumerabilis multitudo nd)i»
liumpautci& ignobiiiuin,nontam Yaktudinis,quam voluptatiscaufa. '
5<r,
C
UNIVtRSfTAB-
liBUOlHIK
HEtDEUEBO
aana firmatum induftria.I utra amnis.cnjns fontesin ipfis taontibuspauloaltjus ftpte hiillibbs pailuu «boppido fuigut.pcncttstisiam
...ibusper medhim inkiluitunhui vbi fub bpp.idi hicenibus clabitur ftriftoalucbdttobusmillibbs paffuuhipixc;'piti curfu ih R henuin vhbbftiotxoncra-
•&§R«aisl?^'' 'ur l oct tanta cft vctufias vtetiaapud ntiilos rciu fcriprorcs cius origorcpcriatur, Scd duhi Anh.Cbriftt 664. DagobcitUsGalloium tcx,pofiqiia cbpatiata
jrifimfta lbcatyrabhide:,ad diuinum tapttistribunal(fic habentliri ra: f undationis)a diuispro comiffo fcelcre accufahis,fiageliisq; cafus & ad D.DionyitjptecesrefiitutuseC
fct in co loco qucm diu antca VViflcnburgiu appeliatii.fuis literis drclarat, ihfignc ac rcgale monaftetium infinitis extruxitfuhiptibus.mbnacnisaiUi Behedifti profitctibns
reeula nadidit' Addidit rcgalibus hisxdifiti js agrum copiofutn at q;fcrtilf,oppidum ipfuim & circurh loca.q Galloru tttnc parcbatimpc rib,affgna'uit. Oppida pfxterca, viL
lafarccs Veftigal'ia,iinmtinitates,& iurapleraq; cbtulit-.ab omni ite regu ptincipiiq; iugocxemit.Tata ctia poftea hniuscoenobij maicftasfuit vtroaichibneBadehsc& cx palati
hatu plerofq; habetet fchdalcs.Aliquato poft Dagobertum rcgc VVfdclinus abbas bppidum muro quadrarofaxocinxir tutiib.prepugnaculis.aggerc.vallo.feffis.&pomerijs
muniuit ita piucis teporibus oppidum.naturaahoqui muhitum, hutaana ihduflria aUxit.Cxterum prbdehsfcnatus VViflehbuijjcnfis jp hicfoJJicitw^fciipfitin bucmodu.
thuenim» inlitctisantiquis.ciuiiate noftra VViffcnburgffcm Joge pia?ccfi;ffe ccftrhftione tnonafterij.regesq; Ftancoift adubcatum habuiffeih ca.acuius taihch irnpcrio Ab-
bas coft ekttu&iiih mohaftciium, fempcrcxeptus fuit.uctit & bodic Rom. Iinp. aduocathm habet inea, £ in criminibuscapitalibus nomincimpcrij ius dicit.Elt.n.noflroa*-
uo ciuitas impe. habetq; agruln vino fercndo aptiflimum, vndt & ciuitim vnicuhi & pripuum ftudium tft colere vitcs, ficut & circumincentiurn vicorum. Ncc vulgarc ibi
creftit vinu quippe quod defettur in Sue uia,Bauaria,Vveftrirha. Lut2elbuigiifti)Biabaritja,& adaliasinfciiotisGcimania; tciias-Eft ctia limesquida pcrcircuituht huius ci.
tnratis faftus alicuhi ad vnUm milliarc.alibi verb ad duomilliaria cxtcnftts, intia qncmulti funt viti.ffumcnto & yir.o diuitcs jjin fuhdatiohc D~gobcrti Munufdatum ob
«oceffam emumtate,& alia priuilfgia vocaturjapidibusaltis & ereftis fignatus intra qua feptuii omhibus libetu eftpifcrriin I.utra & alijs atr.mb», Vehari.aucubari, ih ccm-
inunib»fvluis lignafccarc,& pccoraabgcrcad ccmmunia loca.Qiii vcib extta hunc circuitu h.ibi t a n t. n 6pbfTuht hxc agerc impunes.quum ptxpofitus &conful tiuitatis hic
iudicesfint deffgnati poffintq;animad\iertcr'e in huiufmbdi piarUaricatores.Siquidf olim Abbas bodic vcib prxpofitus(nahi ann.Chrifti i<23.abbatiainutata cft ih pia;pofi-
turam faccrdbtum) vna cum cbnfulc& fehatu VviiTcnbuigcnfi habtt fcrcmnhi impf riuhi fupcr fyluas.amncSj ck pafctta in dicTo Mtthercdato, poffuhtq; oihniaagerc, vt vi-
dcbitur,fubictiiscchjmbdum,citracuiufq;cbntiadiftion(m. Abundant Vviftcnbuigenfcs caftancis.illisquebptimis vndeparumbabcntlUcri.iNamdciithuntui poftvindc-
miam vfciucad Turirgos & Saxohcj. Quin &naucsillisohetatactranfmittunttiria partcs inferibrcs,& pcrucncruntvfqucad Angliam.
R V B E A Q_V V Mi
RVBEAQVVM, vnlgb Rnf?cb, antiqiiiiTmum Alfatiaf oppidum,vctufiiffimam Francia: rcgibns refidentia prabcns.conditum efta Romanis. annc ferundo olympiad;s
255. ab vrbccondita 914. Iunio Ruftico & Aquilino coniubbhs.M. Ahtonio & L. veroeius fratre^apud Romanos regnantibus^ Anne a natiuitati. Chtifti ic^ Ncmcn
ciuitati impofirum feruht.a fluniolb.quiin valleD. Gccrgij.non prOculapago Suitzmatoritur, aciubcoalucopet agrosacvineas fluens, obiiiultascominoditatesab
\ibc cxcipitur. IncblxeuJh hodicOihbacb vocanf qui tamf abaqtia .quacxaluijfplccdore ri.bea cffe vidibatur,ROtbacb(vtcxantiquiff mis annalibusappa>et)olitndi&us;
vrbi quoq; eandf appcllationc dedit.qua: etiahinu Latiho nolninefatiscombdicxprimitur.Rubcaquum.n.quafi rubeat aqtia: oppicium dicimus Jfccbppidu hnap;nific;s pti-
mumiidiffcijsacduplicifuburbib extrUcrum.Romahaehobili omniumqi reium quaca'd vftithhominumlunt rcccfiaria.a.
bnndantiam.adannbsfcre ^cc.hbc inhabitauit.Ad ciusRcip.cbnfcruatibncin cbndiderut lcgfs bptimas.in primisaUtf cbntra iuref gratnftimaminftirueiuntaftK ne.eamc;
tamfcueram.vtihdeadnoflramvfq^tcmpeftatc per Gcrmaniam tritum facturh fit proucrbiuni; Deralt galgenzu Rufacb.bat gut Eicheh holtz. Fottb cum Auftrafij ngni te-
porc Fianci proflioatisRomanis Alfatiam finii;macj; c ccupaffent .DagobertuslX.Franconi rcx pbtcntiif mus lVnbcacjutunrc ncnf,ih ipfa vrbe vetfusbccidehtc,lbco natiira
munitifl:mo)Annoaredcmptiohchumanigen<ris6a3,ai-cema-dificauit,quam vclamagnalapidum inole.tutifltmbq';c6traboflespracfidib, Jfenburg.hoceft,Ferr.buigum,
vel vt al:j vohint,abIfidcfYugum inueittric<( quam ob gkbaefcrtilitatemin co collcantiqnituscultam arbitrantUfc) Ifisburgnominarcvoluit.Dfgobcttusparataiam r.gia
fibi fi.de, vta^enHliumfupeiftitionibus.ad vcrum Dcicultum auocarctpopuIum3Amandum Vltiaiccfina: ecclefi Fpifcbpum. virum ebtcmpore do£frina,& pittate cohlpi-
cuum ad fcvocat.Cui cum circaannulr. Chrifli.63i(.Sigisbertumfilium,quem exMccbtildeSaxonuit»duciffahatuinbabebat.vcra in Chriftuhtfideerudicndum,dediffct,v<>.
luitvtctiampcftfidci confeflibnfin inarcelfecburg multbfum in confpechi abcodcm Epifcbpo in noinincfanfl^&indiuidua:trinitatisbaptizaictur.Quof"aao,Aman-
dusad Lu.-rgclijpropagaticncmprimus Argcntinenfium cpifcopus.ac ouium Cbtifti per Alfatiam vigilantiiTiniuspaftbrfacius.pOpulum ab erroread Deicultum pertiaxit.
Curoq;Stgisbertusgenetofusadolefccntes pofica.nempe circaannum Chrifti 64« propeEbeisbejmunfterVcnationcferas infcftaretur,equofciOcidciccfus,&cb ap rb fpu.
mante laTus. femianimisa fniscftinuentus.MittnntuiigituraDagobctto nuncijad Atbogaftum Aquttanum.qufpoftAmandumad epifcopatum Argentinenfcih promb-
ucrat, vt ad Sieisbcrtuihaniinam cxhalantf ptbpetaict. Venit ilicoEpifcopus;(& dumprcces ptoSigilbeito adDev.mfundit,ado!cfccnsintcgr*faniratiicftituitur. Pro ciuo
pictatis officio Dasbbcrtus tcx.ccclcfiae Argcntiner.fi Rubcacum oppiduin totaniq; eahi ditionthidono df dit.ciusm adbuchodie MunufdatfUncoUe.intein corruptcMun-
dotapptllaut. Longepbft oppidum Rubeaquehfecoepitcxterisinnotcfcerc,&inagninominis ficriaperegrinationc qua:exdiuerfisregionibus ad D. Valcntinujm iacTa cft.
Valentinus.n. ciim annO a Cnriftb nato z6c. Koma: fubCaludio Imper. vna cum multis alijs ob fidei confeflioncin.inartyrio cbtonatus cftet.rcliquii citis apud Sahftah» fo-
tentianam ad annos 74i.feruatap & deinceps fubSylncfirofecundo It omanopontificeRubcacumtaIiqUa expartc tranflataCj cius percgrinanonis.qua: adS. Valcnt.tam crc-
btofaftacft, ocaliontmdcdcrunt,quae inccpit paiuisinitijsAnnoDomi.101. Cumautemin rcbusrhortaliumnihilfitperpctuum^ac viciflitudinercium vclutiaftuaribqub-
dam fluxu^refluxuq; fcrantur omnia, vix dici potcft^ouantis hxcciuitas poft tantam fcclicitatcm,in qua plus, quamannos millc cbnftitutafuitjSerumhis acpcriculispbftea
txpofitafutrit. QuifiauidUslcftor.&hiftbriarumamansfcircdcfiderat.MunftcriCofmographiamconfuIat.
C O L M A R I A.
COLM ARIA, imperialis cft & clegans ciuitas, excitata olim.vt putantpoft excidium Argcntuatiasfquae hodiccomit3tuseft Hotburgenfisloptimo loco fita.qui muL
tts rttioactis tcmponbus iniquisfortuna:cafibusaliquandiuaffliaafuit. NapnufquaRudolphusHabfpurgenfis Romani ttgntcoronaadipifccrctur.erant fa£b'ohcsitt
ciuitatc. quida cnim adhsiebant epifcopo Aigentinenfi.amotusq;fuitproptcreaabofficioSchltemsftoffeiman.Qui>d argreferesadiiinxitfememoratocomitiRudoI
pho,captoq;cbnfiiio,fctitfcinvafeviharioinfe>riinciuitatcadpfopinqubs &amicosfuos3quibufcu tantuin tgi>, vtnbah porta vnaapefifcturatquccomes Rudolphus in-
tiomittcrcrui cum exercitu fuo,qucciucs,nbllcnt vellcnt.coaaifueiunt fufcipetc domihu.Pofteaah.i262.tenrabatEpus Argcntinfliscu anxilio nobiliu.qui pcr circUituciui-
tatis babitabant.ciuitattm ruifumbccupafe.Vndenocluapprbpinquanfcs.auxilio quorunda ciutu intromifli magnam intra ihceniaexcitarunttragcediam,cxcirataq;pug-
tia inteifeceiuntScultetu.Atciucsta virilitcr rcfiftcbant bofti,vt multis occifisrcliquospellercht vtbc Cumq'; ih fubfcquentibusannis Rudolphuseligcrctur in Rbhian Tc
*»e,& Colmaiienfcsnollchtcum agnbfccrercge mouit expeditionetricontta cos, obfidtoneq; cingens.muiaauit cos pro quatuor millibus marcaru argenti.Dcindeann Chri.
iti i2s2.obfcdit hancciuitatem fibi rcbellcffi, Adolphus Comes de Naffou rex Roihanoru, ccpitq; Atfshtlmum dbminuma Rapblftein& Scultetum.feu pr«fe£tum ciuitatis,
fccuroq;abduxit,id qubd(upraquoq; commcmoraui. C®llegiumCanonicorum diuiMartint illic, PriotatusfuitqubridathBenediaoiu.ad monaflerium vallisD.Greoorif
pettincnSjVt altci ibidcin,qui D.Pctri dicitdr.ad Fatetniacum.InflithtriccnJ cohimcmoraht Bertham legina.ad cuiuslurifdiaioncm nonnulla expattefpc£fauitolim Col.
mana. Vndeetian; Inagni lllincConfiahticnfi pra-pbfiturse proucntiis.qubs ci ecclcfia; baecnobiliflimadohauit niattbna.Cinxitmuro hanc ciuitatcm VVblphelinus Cccfir.
rcusapud Hagenoiam piaifeAus.impcraritcFrideiicb II. Iacet in fcrtili planicie3 a inontibusitinercVniushbrar fcmota, habcnscircuih circa cbpiamvini.&fruinenti cxtcr-
ra rcdundantcm,maxime autem ptzftat teira illa fruriicnto. ccpis.ahjsq; hbitaliciis.Tenctifta ciuitas mcdium Alfatiae, diftanis vnbmilliarioaKeyfcffpere. Ammerfvvey.
lcr,Rcichenvveyer&ftapoltzvveyer quibusinlocisOptimumcrcfcit viniim,&excellentiusquodin Alfaitainiienittir.Alluiturcinitasipfamultis accurrentibusriiiulisam-
rium praefertim his^Louch Dur,Fa6critJIll.& quibufdam alijshiihuscclcbiibus.quoium quida per pracdia Colmaricnfium fluunt,foecundiorcmq(i6reddunt tcira: fundum.
Quandeiaaafucrintpiimahuiusloiifundamenta,incolaeplane ignorantjnbn tamenapudnfedubium cft,quin vha fitcxvctuftioribiis.ciuitatibus.quaein traauftbcnia pac
teGalliaruminueniuntin.mutatbpriflinonomincin nounm quodhodie habet.Ihdicant tot monaftetia virorufn & mulicrum, quarhabctciuitasjfla.quatn potcns & optl-
lcnta fiicrit iam a multi-annis.Bertbrada regina.matet Caroli Msgni latgita cftCoftantienfifedi prxdia fua,«c vtaigal.quod in vicb Colmaiicnfidotisnominepoflidebat*
Vnde HiftoiiaGuclfbrum habc^quod D.Conradusepifcopns Conifanticnfis hoe-oppidiim commutatum pro alijs locisacccpcrit a fratfcfuoRudolpho
B V D E N I A. h '
COGNITVS fuit & inhabitatus locus ifte.tempore CornclijTaciti.atq; ante eius xuum.quum illementionf deeo facicbat, in hxc veiba.Eft locus amcrnus, habetque
aquasfalubres& arcem munitiffimam iuxta pnrtciflucntcniamnem qui hodie vulgb Limmat vocatur.lacet autem hoc bppidumin Ergoia, & ouahi ptiroum fluuiunt
traicceris, ingredeiis 1 uigoiamOppidum cft fatis eUgans & bpulentum.in mediofere Confoedciaroium fituin. qiiare & Heluetijomnia fua ibi Celcbrant coinitia-Im-
minrntoppidoabvnapartemonfes ab aba vetb alluitur magno flhmine.nauigabili. &qui rapidiflimi tft curfus.pcr qtiod aTyguroin Rbenum vehittif. Non loncc infia op.
pidi.m, ad iaauni fcilicet validcc bombardx cft viculusquidaiiifuper fluhicn pulchcrrimus.in vfuni balncorum fabricatus. Areaperampla eft mcdia partcvici & circunu
hofpitia magnifica, multaruin receptacula gcntium. Singulx doriius fua habent balnea ihterius, in quibus, abluitntur hi foli, quiad eas ditierterunt. Balnca enim p;< bli
ca ,ti mpriuafa numcranturni'ginta,prxterca.qua* vltta flumen fcartiriunt.vbi &q(ixdam dofnus conftrinflxbabentuf,in quibustuftici plefbnq; thcrmis fruhntur. Sicciue
citra 6c vltra ffuffiea,imb& inipfo fluinincebulliuntaquxcaHdar.Caloi cft tantus ih fua origine.vbi aqua e terra cmanat vt cum nudocbrpotefcricnequeas.Pi Mica balnc.
duotantumcxiflunt laua<raplcbis& ignobilis vulgi.ad qukomniuhi nfHucntiumfex defccndit.At balnca.quxin domibus funtpriuatorum.pcrpolita funt & ipfisvitis fo-
mini: q; communia tabulata qu.xdam cos fecernfnt,& in his fcncftielie pcrp!urcsdemiflae,quibus & vna potarc, fimul collcqui,& vtriq; nderc& attrcaarc qucant Neccb-
fupei cinguntdcambuIatoria,inquibusconfpidendi,c6nfabuland
te.Thermx qux citrafluuium a partc oppidi cxiflunt,maiorcs,& qux vltfa funt,minorcs vocaatur.Confluit illiic,ctiam a rcmotispartibus,innumerabilis multitudo nd)i»
liumpautci& ignobiiiuin,nontam Yaktudinis,quam voluptatiscaufa. '
5<r,
C
UNIVtRSfTAB-
liBUOlHIK
HEtDEUEBO