DOI Seite / Zitierlink:
https://doi.org/10.11588/diglit.12705#0107
/
NVRNBERGAv
V R N B E R G A, vrbs tota Germania & Eiiropa celeberrima, empbrium Germaniae
HH ampliffimum,niagnificis Opefibus publicis & priuatis ornata, arcem habet regiam in
colle vrbi immincntifitam vetuftiffimam,ex quain vrbem & extrapatet prbfpeftus,a
quaciuitatinomcniiidituniputatur. Vetufticbdiceseamarcem caftrum Noricum
appcllant,quOd vrbshucufq;pro cuftbdiahabuit.Intrerluit vrbem afnriis Pegriitius
cum multis pontibiis lapideiSjduas vrbis partcs coniungentibus. Eft autem iri agf o fte-
rili & arcnofo condita^atque ob eam rcni iridtiftribfo gaudet pbpulb. Omnes eiiim
^plebeihominesfuntbpificesingeniofiffimi autplcrunq; negotiatores prudentiifimi,
repertorcs & magiftri fubtiliiim bperum,qu'ae hominibiis nbri parum cbnducunt. Numeratur vrbs ipfa
intcr nouas,quum nulla in ea antiquitatis inueniaritur veftigia,nec a veterib. mentio de ea fiat5nifi quOd
arxipfa tanquam vetuftatis monumentum amultiscbmmeridatur. ConftatenimNurnbergarh,aUt ca-
ftrum ciustcmporc Caroli Magniin rerum riaturafuiffe.Siquidem habehthiftoria:, Carblum Taffiloni
duci BauarOrum iiidixiffe bellum & illum tripartito exercitu oppugnaffe: vnus iuxta Nurnbcrgam & lb-
ca vicina fua firmauit caftfa,alius ad Danubium cbnfedit,tertius verb,cui Pipinus CarOli filitis praefuit,
ad Tridentum confedit.Ferunt etiam nonnullijhanc vrbem fub ihitijs eius, quae parua fuerunt, fub db-
miiiiofuiffeiiobiliffuiiiConiitis Francorum Alberti,quiperfraudem Hattonis EpifcOpiMbguntien.
captus ■& a Lodouico Rbm.Rege obtrucatus fuit, & tunc ciuitaterii vcl lbciim illum in ius iniperij tfafi-
iffe Et pofiqUamin ditionem imperij venit,furriihafide,conftantia & officio Rom. coliiit imperiUm,re-
gibufque Romanis femper fidem feruauit.In difcOrdia tamen Caefarum grauia pertulit damna, praefer-
tim cum Henricus 1111. & V. pater & filius inter fe difcordes effent. Tunc enim Noricum caftf u fuit
bbfidione cinctum & expugnatum.Poftea Conradus Sueuus Rom. Rex vrbem inftaurauit circa annum
Chriftiii40.&infigneMonafterium, & AbbatiamordinisD. Benedi&i adS. Egidium nuncupatum,in
celebriori vrbisloco fundauit.Deinde temporibus Caroli1111. maiore ambitu& nouis mcenijsfuitau-
£ta Hodie vcro munitiffima eft,altis fcilicet mcenibus,antemurali,ingenti foffa, infinitis turribus & pfo-
pu"naculis.Numeranturinhacvrbe528.platea;,& viciii9.puteiaquarum,duodecimfontes ex tfuricisa-
quam euomentesffex magnae pOrtaejVridecim pbntes lapidei,tredecim commuriia balriea: cingiturq; ci-
uitas duplici muro,in quibus flirit i83.tUrfes,praeter foftalicia & propugnacula. Habet fenatuni & magi-
ftratum a plebe diftinctum.Nam vetuftiores ciues Rempub. adminiftrant,& iriterim plebs fuis rebus ftu-
det de publicis minime curiofa.Hef cynia filua olim occupauit fundum Nurnbcrgenfis ciuitatis, fcd tem
porisfucceffupro magnaparteexcifa fuit.Reliquiae virent femper hycme &a;ftate. Pegnitius & Rcgni-
tius duo amhes paulb infra vrbehi concurrentes,vnum efficiut fluuium, qui ad feptentribnem lapfus iri-
fra Baniber°-am Mceno fluuio mifcetur.Regnitius,quem alij vocat Rednitium, briginem ducit a VVyf-
fenburgo,qtiod oppidum eft ad nieridiem Nurnbergae.De hoc amne hiftOrici fic fcribunt. Morariti Ga-
roloMa<T'noapudRatifponampropterHunos,peffuafurrieftfore, vtaRhenb in Danubium nauigari
poffet fi fritra Radiaritiam (hic eft Regnitius)& Aitimoniarti fluuios foffa duceretur, quae effet capix na-
uium:'quia horum fluuiOrum alter Danubio,altef Rheno mifcetur:confeftim rex ad locum oppbf tunu
accelerat,acmagnahominuriimultitudinecongregata , totum autumni tempus in hoc corifiimpfit.
Du&a eft itaque foffa inter praedi&Os fluuios duum riiillium paffiium lbngitudine, trecentorurii pedum
latitudine fed fruftramam propter iuges pluuias & terram,quae paluftris eft riatura, bpus hoc ftare no po-
tiiit fed quantUm interdiu egeftuiri fuerat,tantum no&ibus humo iterum relabente fubiidebat. Ad hoc
runior increbuhynfideles eruiffeintfalimites Chriftianbrum,quare Imperatbr coactus difcedere,coe-
ptum laborem deferuit.Aiunt prope VVyffenburgum adhuc apparere veftigium profundat* foffx,An-
no Chrifti 1533. Nurnbergenfes renouaiierunt caftrum fuum,dilatauerunt & muriierurit fbrtifllmis pro-
pugnaculis,in quorum fundarrienta pofiiefunt riummos qubfdam magnos,aureoSj argenteos & aeneos,
cum. tali infcriptione fignatos,
DEO OPT- MAX»
S. P. N. murosarcisnbrifatisfirmbsadfuftinendoshoftiles imperus, & iufta fpaciorum adie-
aione,&multisfubindeegeftisruderibusafundamentis,magnacumlaudeereiit ac nouosfecit, Imp.
CarolusV.Cxf. P.F. femper Aug.RegeHifpan.Cathblicb,Archiduceque Auft.&c.Et Ferdinand. Fra.
eiusRe^eitemRom.Hung.&Bohem.Rbmaniq-imp. fucceffore, &c. Patfifeus verb P. Chriftophoro
Tetzelib,Leonh.Tuchero,&Sebald.Pfintzingo. AnnbM.D; XXXVIII. Menf.Aug.Hscomniav-
fiuriinummilatuscontinet, Sebaft.Munfterus.
43
NVRNBERGAv
V R N B E R G A, vrbs tota Germania & Eiiropa celeberrima, empbrium Germaniae
HH ampliffimum,niagnificis Opefibus publicis & priuatis ornata, arcem habet regiam in
colle vrbi immincntifitam vetuftiffimam,ex quain vrbem & extrapatet prbfpeftus,a
quaciuitatinomcniiidituniputatur. Vetufticbdiceseamarcem caftrum Noricum
appcllant,quOd vrbshucufq;pro cuftbdiahabuit.Intrerluit vrbem afnriis Pegriitius
cum multis pontibiis lapideiSjduas vrbis partcs coniungentibus. Eft autem iri agf o fte-
rili & arcnofo condita^atque ob eam rcni iridtiftribfo gaudet pbpulb. Omnes eiiim
^plebeihominesfuntbpificesingeniofiffimi autplcrunq; negotiatores prudentiifimi,
repertorcs & magiftri fubtiliiim bperum,qu'ae hominibiis nbri parum cbnducunt. Numeratur vrbs ipfa
intcr nouas,quum nulla in ea antiquitatis inueniaritur veftigia,nec a veterib. mentio de ea fiat5nifi quOd
arxipfa tanquam vetuftatis monumentum amultiscbmmeridatur. ConftatenimNurnbergarh,aUt ca-
ftrum ciustcmporc Caroli Magniin rerum riaturafuiffe.Siquidem habehthiftoria:, Carblum Taffiloni
duci BauarOrum iiidixiffe bellum & illum tripartito exercitu oppugnaffe: vnus iuxta Nurnbcrgam & lb-
ca vicina fua firmauit caftfa,alius ad Danubium cbnfedit,tertius verb,cui Pipinus CarOli filitis praefuit,
ad Tridentum confedit.Ferunt etiam nonnullijhanc vrbem fub ihitijs eius, quae parua fuerunt, fub db-
miiiiofuiffeiiobiliffuiiiConiitis Francorum Alberti,quiperfraudem Hattonis EpifcOpiMbguntien.
captus ■& a Lodouico Rbm.Rege obtrucatus fuit, & tunc ciuitaterii vcl lbciim illum in ius iniperij tfafi-
iffe Et pofiqUamin ditionem imperij venit,furriihafide,conftantia & officio Rom. coliiit imperiUm,re-
gibufque Romanis femper fidem feruauit.In difcOrdia tamen Caefarum grauia pertulit damna, praefer-
tim cum Henricus 1111. & V. pater & filius inter fe difcordes effent. Tunc enim Noricum caftf u fuit
bbfidione cinctum & expugnatum.Poftea Conradus Sueuus Rom. Rex vrbem inftaurauit circa annum
Chriftiii40.&infigneMonafterium, & AbbatiamordinisD. Benedi&i adS. Egidium nuncupatum,in
celebriori vrbisloco fundauit.Deinde temporibus Caroli1111. maiore ambitu& nouis mcenijsfuitau-
£ta Hodie vcro munitiffima eft,altis fcilicet mcenibus,antemurali,ingenti foffa, infinitis turribus & pfo-
pu"naculis.Numeranturinhacvrbe528.platea;,& viciii9.puteiaquarum,duodecimfontes ex tfuricisa-
quam euomentesffex magnae pOrtaejVridecim pbntes lapidei,tredecim commuriia balriea: cingiturq; ci-
uitas duplici muro,in quibus flirit i83.tUrfes,praeter foftalicia & propugnacula. Habet fenatuni & magi-
ftratum a plebe diftinctum.Nam vetuftiores ciues Rempub. adminiftrant,& iriterim plebs fuis rebus ftu-
det de publicis minime curiofa.Hef cynia filua olim occupauit fundum Nurnbcrgenfis ciuitatis, fcd tem
porisfucceffupro magnaparteexcifa fuit.Reliquiae virent femper hycme &a;ftate. Pegnitius & Rcgni-
tius duo amhes paulb infra vrbehi concurrentes,vnum efficiut fluuium, qui ad feptentribnem lapfus iri-
fra Baniber°-am Mceno fluuio mifcetur.Regnitius,quem alij vocat Rednitium, briginem ducit a VVyf-
fenburgo,qtiod oppidum eft ad nieridiem Nurnbergae.De hoc amne hiftOrici fic fcribunt. Morariti Ga-
roloMa<T'noapudRatifponampropterHunos,peffuafurrieftfore, vtaRhenb in Danubium nauigari
poffet fi fritra Radiaritiam (hic eft Regnitius)& Aitimoniarti fluuios foffa duceretur, quae effet capix na-
uium:'quia horum fluuiOrum alter Danubio,altef Rheno mifcetur:confeftim rex ad locum oppbf tunu
accelerat,acmagnahominuriimultitudinecongregata , totum autumni tempus in hoc corifiimpfit.
Du&a eft itaque foffa inter praedi&Os fluuios duum riiillium paffiium lbngitudine, trecentorurii pedum
latitudine fed fruftramam propter iuges pluuias & terram,quae paluftris eft riatura, bpus hoc ftare no po-
tiiit fed quantUm interdiu egeftuiri fuerat,tantum no&ibus humo iterum relabente fubiidebat. Ad hoc
runior increbuhynfideles eruiffeintfalimites Chriftianbrum,quare Imperatbr coactus difcedere,coe-
ptum laborem deferuit.Aiunt prope VVyffenburgum adhuc apparere veftigium profundat* foffx,An-
no Chrifti 1533. Nurnbergenfes renouaiierunt caftrum fuum,dilatauerunt & muriierurit fbrtifllmis pro-
pugnaculis,in quorum fundarrienta pofiiefunt riummos qubfdam magnos,aureoSj argenteos & aeneos,
cum. tali infcriptione fignatos,
DEO OPT- MAX»
S. P. N. murosarcisnbrifatisfirmbsadfuftinendoshoftiles imperus, & iufta fpaciorum adie-
aione,&multisfubindeegeftisruderibusafundamentis,magnacumlaudeereiit ac nouosfecit, Imp.
CarolusV.Cxf. P.F. femper Aug.RegeHifpan.Cathblicb,Archiduceque Auft.&c.Et Ferdinand. Fra.
eiusRe^eitemRom.Hung.&Bohem.Rbmaniq-imp. fucceffore, &c. Patfifeus verb P. Chriftophoro
Tetzelib,Leonh.Tuchero,&Sebald.Pfintzingo. AnnbM.D; XXXVIII. Menf.Aug.Hscomniav-
fiuriinummilatuscontinet, Sebaft.Munfterus.
43