DOI Seite / Zitierlink:
https://doi.org/10.11588/diglit.16954#0066
ATREBATVM-
TREBATVM, vulgo Arras, Artefiae,cuius gens Iulio Caefari Atrebates,qua
voce vniuerfitatem accipit; Rccctiores Latine fcripturi, fcilicet effinxere pro
vrbe,& capite gentis :fed,quam rede aliorum eftoiudicium.Nos antiquitatis
imitatione, Atrebatum Auguftam mallemus dicere,ficut ciuitatem pro Reip.
vniuerfa,Iulius pure loquens, protulit. Vrbs eft maxima,& politica dignitate
clara,adeoq; cum naturali litu,tum propugnaculorum, murorum,& turrium
praefidio munita, vt, non nili longiffima obfidione expugnari facile queat.In-
tra teli iadum indidem Scarpa praeterfluit; Duaco fenis; Dorlcuo odenis;Ca-
meraco nouenis, & Ambianis denis quaternis abeft miliaribus. Vrbs ampla,
augufta,& fpaciofa,imo Dipolis. Nam pariete quondam intergerino, ac mediano fcinditur,ac fccer-
nitur. Quarum parte altera ciuitas Antiftiti nimirum obnoxia vulgo vocatur: altera autem,quae do-
minum agnofeit,vulgo,male,villa dicitur,ea vrbs eft. Interim ci uitas vt vrbe minor,anguftiorq;, ta-
men propugnaculis, molibus, Scopere firmiffima eft, & affabre fada . Vbi Cathedra, fama celebris,
Mariana,ac inibi Bibliotheca manu feripta. Libri vero omnes Theologici. Omniu primum Antifti-
tem hic inftituit D.illum Vedaftum,D.item Remigius Rhemorum Archiepifcopus, anno Domini.
D. XXXI. Procedente tempore,ea dignitas in Cameracenfium itidem Antiftitem tranlcripta eft,flc,
vt ex gemino vnus duntaxat coalefccret Epifcopatus. Atq; adeo,vt multam ?tate Atrebates huiufmo
di dignitate fruftrati. Forte autem euenit, vt Samobrini fiue Cameracenfes Hcnrico Illi. Imperatori
ftuderent,acfauercnt,hunccoeperat inimicum Pont. Max.Rom. VrbanusII. hoftemq; Ecclefia: Ro-
manae profcripferat,qui aliqua ex parte ita animaduertere volensin Cameracenfes perduelles,ac Im-
peratoris iam didi focios,Atrebatibus priftinum Epifcopatus honorem reftituit,Epifcopumq; crca-
uitLambertum.ad Teruanamtunc Archidiaconum, id quod contigit anno M.LXXXX V. Egit ibi
haud ita pridem Antiftitem Antonius Pcrenotus, hodie Cardinalis Granuellanus,virinfignis,<5c fa-
ma notiffimus.quo Epifcopatum huncabdicantc, fuffeduseftin eius locum Francifcus Ricardotus,
vir fpedatus,& literatus, eloquentia Angulari, venufta & grata adione compta,praeditus, fcriptifque
Theologicis, de horum temporum controucrfljs clarus, verum nunc in fata cum fummo bonorum
ludu,conceffit,viraeuo&fempiterna memoria digniffimus. Epifcopus auteinhacfuaciuitate Atre-
baten.Angulare habet imperiu,hoc eft ,Magiftratus creat, leges irrogat,Ius dicit vniuerse,deniq; tam
profanarum,quam lacrarum rerum Dominus, Patronum tamen Belgarum Principem, ac nomina-
rim Atrebatum Comitem recognolcit, a quo eledus eft, & a Romano Pontifice confirmatus,vel in-
auguratus. Annuali Epifcopatui,tanta, quanta fuerit meflls frumentaria,nempequaterna,vel quina,
ac interdum fena Scutatorum millia.Ibi ad D.Marite magna religione,& egregio cum peregrinorum
lapidum apparatu, certum manna adferuatur, inftarLana:, quod D. Hieronymus artate fua ad hanc
regionem pluifte.fuis in epiftolis refert, quod etiam certo,& conftituto tempore,nimirum in maxi-
ma aeris terrjeq;ficcitate,acfiderationead eliciendam, implorandamq; e fuperispluuiam,common-
ftratur.Nec deeft vrbi etiam fua Religio: na illic ad fecundu compitum, fumma cu ceremonia, in de-
lubro lucerna cuftoditur SrswerH/jVtputajqua rem fandam,& caelitus acceptu,antiquitus crcdunt,cuius
occafione iam commodum in vrbem tranfmifimus.Ea ampla in primis, ac fitu & opere arx habetur,
quam nifi longinqua obfidione non facile quis capiat. Platea: hic apertae.* Forum fpaciofum. Veda-
ftinorum Sodalitium coenobium inibi diuitijs reliquas omnes monafticas focietates longeantecel-
lit,vti percundatione didicimus. Vedigal enim ei immenfum, nempe, vicena ducatorum millia,&
eo amplius.Deinceps multa paffim templa,apprime ornata,& culta Domicilia ciuium appofitefada,
& commoda,6c eo magis admiranda peregrinis, quod Hypogtea in omnibus, & ipfa affabre fada,pa-
uimento nimiru,aut lithoftrato,aut lateritio, eaq; alte effofla,de induftria. Neceffitatc enim ea ratio-
ne ac via,ciuesprouidi,fuarum rerum confulunt,qua vrgente. Acuti aliquando vfu venit. Hypogaea
illis funt,quae ali js ccenacula.Bello nimirum aeftuante & hofte moenia tormentis concutiente,in fub-
terraneis illis fedibus,dum extra telorum omnem funtiadum , cum omni re fuaincolumes.facilius
ferunt tolerantq; obfidionem. Hanc gentem, antiquitate, fortitudine,& virtute,vel vnus cohoneftat
Comicus ille Atrebas,fummopere ab ipfo Caefare commendatus . In inftanti tempore, nunc praeter
caeterosclaret Chriftophorus Affim vilius,in confilium Regispriuatum adfcitus,vir Illuftris,Magni-
ficus,fpedatus&dodus,magnificis legationibus ad Anglia: reginam, & ad pacificationem Colonie-
fem fuperiore anno,celebris. Ac deinde Nicolaus Bornius Antiftes defignatus Atrebatum, cum rara
dodrinainfignis Orator,non inuenuftus Poeta,&luculentus Hiftoriographus.Supremus hicfeflltat
prouinciae Senatus, vnde rede Mechliniam prouocare fas eft,reo adoreq; caufa cadenti. Vrbs Ac fa-
tis frequentata eft Atrebatum,quorum ali) Mercatores,alij Opifices . Horum funt multa Collegia,
quorum maxima pars Lanaria: ftuder. Hinc leuidenfe & textile Atrebas, nulla non in parte Europa:,
& cognitum & acquifitum. Hoc iam inde ab ipfo Caefare caput numerofae gentis fuit Ad haec, Carolo
Caluo Imperatore,& Rege Franciae, & multa poft aetate vniuerfae imperabat Flandriae. Verum
poftquam Atrebatum Angularis inftitutus eft Comitatus,& a Flandrico feiundus,
huius tantum populi Metropolis, multis tamen nitens clientelis,
eft fada, qua conditione etiamnum cernitur.
22
TREBATVM, vulgo Arras, Artefiae,cuius gens Iulio Caefari Atrebates,qua
voce vniuerfitatem accipit; Rccctiores Latine fcripturi, fcilicet effinxere pro
vrbe,& capite gentis :fed,quam rede aliorum eftoiudicium.Nos antiquitatis
imitatione, Atrebatum Auguftam mallemus dicere,ficut ciuitatem pro Reip.
vniuerfa,Iulius pure loquens, protulit. Vrbs eft maxima,& politica dignitate
clara,adeoq; cum naturali litu,tum propugnaculorum, murorum,& turrium
praefidio munita, vt, non nili longiffima obfidione expugnari facile queat.In-
tra teli iadum indidem Scarpa praeterfluit; Duaco fenis; Dorlcuo odenis;Ca-
meraco nouenis, & Ambianis denis quaternis abeft miliaribus. Vrbs ampla,
augufta,& fpaciofa,imo Dipolis. Nam pariete quondam intergerino, ac mediano fcinditur,ac fccer-
nitur. Quarum parte altera ciuitas Antiftiti nimirum obnoxia vulgo vocatur: altera autem,quae do-
minum agnofeit,vulgo,male,villa dicitur,ea vrbs eft. Interim ci uitas vt vrbe minor,anguftiorq;, ta-
men propugnaculis, molibus, Scopere firmiffima eft, & affabre fada . Vbi Cathedra, fama celebris,
Mariana,ac inibi Bibliotheca manu feripta. Libri vero omnes Theologici. Omniu primum Antifti-
tem hic inftituit D.illum Vedaftum,D.item Remigius Rhemorum Archiepifcopus, anno Domini.
D. XXXI. Procedente tempore,ea dignitas in Cameracenfium itidem Antiftitem tranlcripta eft,flc,
vt ex gemino vnus duntaxat coalefccret Epifcopatus. Atq; adeo,vt multam ?tate Atrebates huiufmo
di dignitate fruftrati. Forte autem euenit, vt Samobrini fiue Cameracenfes Hcnrico Illi. Imperatori
ftuderent,acfauercnt,hunccoeperat inimicum Pont. Max.Rom. VrbanusII. hoftemq; Ecclefia: Ro-
manae profcripferat,qui aliqua ex parte ita animaduertere volensin Cameracenfes perduelles,ac Im-
peratoris iam didi focios,Atrebatibus priftinum Epifcopatus honorem reftituit,Epifcopumq; crca-
uitLambertum.ad Teruanamtunc Archidiaconum, id quod contigit anno M.LXXXX V. Egit ibi
haud ita pridem Antiftitem Antonius Pcrenotus, hodie Cardinalis Granuellanus,virinfignis,<5c fa-
ma notiffimus.quo Epifcopatum huncabdicantc, fuffeduseftin eius locum Francifcus Ricardotus,
vir fpedatus,& literatus, eloquentia Angulari, venufta & grata adione compta,praeditus, fcriptifque
Theologicis, de horum temporum controucrfljs clarus, verum nunc in fata cum fummo bonorum
ludu,conceffit,viraeuo&fempiterna memoria digniffimus. Epifcopus auteinhacfuaciuitate Atre-
baten.Angulare habet imperiu,hoc eft ,Magiftratus creat, leges irrogat,Ius dicit vniuerse,deniq; tam
profanarum,quam lacrarum rerum Dominus, Patronum tamen Belgarum Principem, ac nomina-
rim Atrebatum Comitem recognolcit, a quo eledus eft, & a Romano Pontifice confirmatus,vel in-
auguratus. Annuali Epifcopatui,tanta, quanta fuerit meflls frumentaria,nempequaterna,vel quina,
ac interdum fena Scutatorum millia.Ibi ad D.Marite magna religione,& egregio cum peregrinorum
lapidum apparatu, certum manna adferuatur, inftarLana:, quod D. Hieronymus artate fua ad hanc
regionem pluifte.fuis in epiftolis refert, quod etiam certo,& conftituto tempore,nimirum in maxi-
ma aeris terrjeq;ficcitate,acfiderationead eliciendam, implorandamq; e fuperispluuiam,common-
ftratur.Nec deeft vrbi etiam fua Religio: na illic ad fecundu compitum, fumma cu ceremonia, in de-
lubro lucerna cuftoditur SrswerH/jVtputajqua rem fandam,& caelitus acceptu,antiquitus crcdunt,cuius
occafione iam commodum in vrbem tranfmifimus.Ea ampla in primis, ac fitu & opere arx habetur,
quam nifi longinqua obfidione non facile quis capiat. Platea: hic apertae.* Forum fpaciofum. Veda-
ftinorum Sodalitium coenobium inibi diuitijs reliquas omnes monafticas focietates longeantecel-
lit,vti percundatione didicimus. Vedigal enim ei immenfum, nempe, vicena ducatorum millia,&
eo amplius.Deinceps multa paffim templa,apprime ornata,& culta Domicilia ciuium appofitefada,
& commoda,6c eo magis admiranda peregrinis, quod Hypogtea in omnibus, & ipfa affabre fada,pa-
uimento nimiru,aut lithoftrato,aut lateritio, eaq; alte effofla,de induftria. Neceffitatc enim ea ratio-
ne ac via,ciuesprouidi,fuarum rerum confulunt,qua vrgente. Acuti aliquando vfu venit. Hypogaea
illis funt,quae ali js ccenacula.Bello nimirum aeftuante & hofte moenia tormentis concutiente,in fub-
terraneis illis fedibus,dum extra telorum omnem funtiadum , cum omni re fuaincolumes.facilius
ferunt tolerantq; obfidionem. Hanc gentem, antiquitate, fortitudine,& virtute,vel vnus cohoneftat
Comicus ille Atrebas,fummopere ab ipfo Caefare commendatus . In inftanti tempore, nunc praeter
caeterosclaret Chriftophorus Affim vilius,in confilium Regispriuatum adfcitus,vir Illuftris,Magni-
ficus,fpedatus&dodus,magnificis legationibus ad Anglia: reginam, & ad pacificationem Colonie-
fem fuperiore anno,celebris. Ac deinde Nicolaus Bornius Antiftes defignatus Atrebatum, cum rara
dodrinainfignis Orator,non inuenuftus Poeta,&luculentus Hiftoriographus.Supremus hicfeflltat
prouinciae Senatus, vnde rede Mechliniam prouocare fas eft,reo adoreq; caufa cadenti. Vrbs Ac fa-
tis frequentata eft Atrebatum,quorum ali) Mercatores,alij Opifices . Horum funt multa Collegia,
quorum maxima pars Lanaria: ftuder. Hinc leuidenfe & textile Atrebas, nulla non in parte Europa:,
& cognitum & acquifitum. Hoc iam inde ab ipfo Caefare caput numerofae gentis fuit Ad haec, Carolo
Caluo Imperatore,& Rege Franciae, & multa poft aetate vniuerfae imperabat Flandriae. Verum
poftquam Atrebatum Angularis inftitutus eft Comitatus,& a Flandrico feiundus,
huius tantum populi Metropolis, multis tamen nitens clientelis,
eft fada, qua conditione etiamnum cernitur.
22