DOI Page / Citation link:
https://doi.org/10.11588/diglit.49017#0017
rutate longe abssuik, qui tametss ssuperssciaria tantum eruditione tinAi ssum, plurimum detrimen-
ti cameu pati dissciplinas credunc, niss sscripcorum numero sse incerant; nee boc cessro percita ad
arripientium calamum properavit, quamvis plurimum divitiarum ingenii possideret, quas dj-
ssribuere inter alio8 posset, landem amicorum coborcacionibus vi^a, in sslii ussum inssitucio-
N68 pkilossopbiX naruralis sscribere cvepit, ut illam cbarjssmo pignori viam ostenderet, qua
26 banc doLIrinX floriam judicii accurationem pervenisset. ^d eju8 vero vireb
resspicien8, geometriam quidem vulgarem tancum adkibuic, at ea tamen ssolissitace cun-
Lssa perssecit, ut Lc ipss magna inde gloria exssurgeret, Lc lepori utilitas enasscerecur maxima.
8elegit aurem , quod vericaci proximum judicabat, ssMema I^eihni^ianum , 3 cel. ^olsso
concinnarum ac in ordinem redaLum, Lc jusso complexu abssolucum. (Ztwd cum nemo ssa-
cile intellexerit, niss principia fundamentum deruentia priu8 rice assecutU8 ssueric, accurate in
ipsso limine explicuit, quid principium concradiciionis esset racionisque ssussciencis, rum indiss-
cernibilium continuicati8. Opibus rire explicatis, disscipulum manu quass ducendo ex bis
ssoncibus demonssracionem exissentiX, essenciX Lc attributorum MI, tum reLbim bvpocbessum
ussum, notionisque Lpacii Lc tempori8 explicationem kaussc. Deinde ad elementa maceriX pro-
gressa, veritatem rerum ssmplicium, vimque qua ssacum ssuum ssemper immutant, expossnit,
essentiamque corpori8 in exrenssone, vi aLliiva, Lc inertia quTrendam, at accuratiora, quam
vulgu8 ssolet, nocione8 concipiendas esse docuit. ()uL quamquam ad metapb^sscam pertinent,
attamen reAam viam ad nacurL m/steria cognosscenda muniunr, quL bis prXmisss prorssu8 ele-
ganter edisseruit, landem pro menssura virium vivarum ssecundum Deibni^ii obsservaciones
pugnavit. ()UX quidem omnia cum veritates abstrahas, metapb^sscas, mecbanicas, geome-
trica exbibeanc, sL binemulta apud plerosque obsscuricareLcdissicultate laborent, ranca ramen luce
ab illussrissima muliere perssuLa ssunc, ut, cercance cum persspicuicace eloquencire dulcedine, mi-
ram inde elegantiam Lc certitudinem acquirerent. Dlas nacurali8 dissciplinL inssitucione8 cum
amici vidissent, indignum ssore judicaverunt, 6 mussei carceribu8 premerentur, rati, non adeo
omnibus Lallis conssare de Deibnirnanorum placitorum veritate, ut non novis luminibus de-
beant illussrari, Issorum itaque rarionibu8 perssuassa t^pis eas edi passi ess: qua8 vix viderat le-
geracque orbis eruditus, cum debitam illi laudem ssolveret. Vt enim Lallorum * judicia tace-
amus, ipssa, in qua illa pbilossopbia naca ess, Lermania in eam lencenriam concesst, in eleganti
nervisque plcno boc metapkvsscL pb^sscaeque Deibni^ianL compendio illussrissmam mulierem
omnem, qua ex nativitatis, generisque Lc dignitatis ssorce ssruicur, gloriam ingenii magnitudi-
ne Lc judicii Lubtilitare ssuperavisse > Lc oculis quass ssubduxisse. ()uT cum verissma ssnc, ea ta-
men modessia ula ess, ut excussationem adderet, quod nikil novi excogitaverit; cum camen non
minus de HibniAana pbilossopbia meruerit, eam maxima luce perssundendd, quam ss eam ipLa
condidisset.
'Danta cum ingenii vastissimi acie in prossunda pbilossopbiT mysteria penetrante uteretur
illussrissima Lbatelletia, ssacilis illi labor ssuit, ad ea problemata ssolvenda le accingere, qu x ma-
ximis in Duropa pkilossopbis propossuerat academia Lcienciarum ?arissensss. ssduic enim disserta-
tionem transmisst c/e , qua magNL ssamX medici, illussris ssoerbavii, ssen-
tentiam de natura ignis ssmplice Lc incompossea mulca luce perssudit. Ouem vero locum ei sss-
veri illi veritatis arbitri tribuerint, inde incelligi pocess, quod dignam eam judicaverint quam cum di-
scribis, quibus prXmium addiLium ess, more Luo t^pis vulgarent, quo paLIo participasse ex viLIorum
gloria omnino Latendum ess. ^dverssarium vero naLlia ess Lbatelletia virum celeberrimum ma-
gnaque ingenii vi in LartessanX pbilossopbiX decretis roborandis verssancem, Ll. lVIairanum, qui
academiL sscientiarum ab epissolis ckarcisque ess. Is enim cum obsservavisset, vostram de viri-
bus vivis earumque menssura pkilossopbancem illis ssubsscripsssse, quL Deibninus vir ssummus ra-
tionibus A experientia duLus statuerat, opponenda ssbi quadam esse, ratione A ussu non de-
ssicuca , censsuic. Decit id vir ssubtilissimus, magna^ue cum laude in pbilossopbia naturali verssa-
rus ea racione, ut conssarec, nosse sse, quod concra illussrissmam mulierem, Lc ssuX ssortis ssplen-
dore Lc eruditionis gloria corusscancem, calamum arripuisset, ssdinc cum bonorem avitT no-
bilitati baberet, urgendum tamen argumentationibus A instandum acriter adverlario censsuit,
ratus certam ssbi viLlnriam ssore. /^ss excepit tela resspondicque ea ingenii alacritate, Lc vi, quam
possdet, maxima, pbilossopbancium mulierum decus istud, ut Lc ipsse Mairanus ssua vulnera
ssenciret, Lc qui ssne parcis ssudio certamini sse arbicri incerpossuerunc, judicarent, ante viLo-
riam criumpbum acucissmum LbacelleciL adverssarium cecinisse, qui tamen ab boc bosse sse vi-
ffum esse, ssne dubio inter tropXa retulerit. lVIaxime vero Lermania vim judicii maximam
in bac concroverssa demonstratam admiraca, pronuntiavit, non babuisse sseminam doflissmam
in bac quidem eruditionis parce parem , nec babicuram ssorce apud posseros, quT eam ssupera-
veric. Itaque plurimum cives nossri celeberrimLLoccLcbediL debent, quod epissolas bas ver-
nacula vulgando, ingenii Lbacelleciani pulcbritudinem aciem civibus ssuis ostendit: optandum-
que, uc, quod amplissmum cum viris ssummis, ^Volsso, Dulero , lVIaupercuisso , ssernoullio,
Llairaltio, lurino, laquierio , lVIusscbenbroeluo aliisque primi ordinis pbilolopbis alit, episto-
licum
* ^vurn. «ier LrvLnr 1741. LYl.
ti cameu pati dissciplinas credunc, niss sscripcorum numero sse incerant; nee boc cessro percita ad
arripientium calamum properavit, quamvis plurimum divitiarum ingenii possideret, quas dj-
ssribuere inter alio8 posset, landem amicorum coborcacionibus vi^a, in sslii ussum inssitucio-
N68 pkilossopbiX naruralis sscribere cvepit, ut illam cbarjssmo pignori viam ostenderet, qua
26 banc doLIrinX floriam judicii accurationem pervenisset. ^d eju8 vero vireb
resspicien8, geometriam quidem vulgarem tancum adkibuic, at ea tamen ssolissitace cun-
Lssa perssecit, ut Lc ipss magna inde gloria exssurgeret, Lc lepori utilitas enasscerecur maxima.
8elegit aurem , quod vericaci proximum judicabat, ssMema I^eihni^ianum , 3 cel. ^olsso
concinnarum ac in ordinem redaLum, Lc jusso complexu abssolucum. (Ztwd cum nemo ssa-
cile intellexerit, niss principia fundamentum deruentia priu8 rice assecutU8 ssueric, accurate in
ipsso limine explicuit, quid principium concradiciionis esset racionisque ssussciencis, rum indiss-
cernibilium continuicati8. Opibus rire explicatis, disscipulum manu quass ducendo ex bis
ssoncibus demonssracionem exissentiX, essenciX Lc attributorum MI, tum reLbim bvpocbessum
ussum, notionisque Lpacii Lc tempori8 explicationem kaussc. Deinde ad elementa maceriX pro-
gressa, veritatem rerum ssmplicium, vimque qua ssacum ssuum ssemper immutant, expossnit,
essentiamque corpori8 in exrenssone, vi aLliiva, Lc inertia quTrendam, at accuratiora, quam
vulgu8 ssolet, nocione8 concipiendas esse docuit. ()uL quamquam ad metapb^sscam pertinent,
attamen reAam viam ad nacurL m/steria cognosscenda muniunr, quL bis prXmisss prorssu8 ele-
ganter edisseruit, landem pro menssura virium vivarum ssecundum Deibni^ii obsservaciones
pugnavit. ()UX quidem omnia cum veritates abstrahas, metapb^sscas, mecbanicas, geome-
trica exbibeanc, sL binemulta apud plerosque obsscuricareLcdissicultate laborent, ranca ramen luce
ab illussrissima muliere perssuLa ssunc, ut, cercance cum persspicuicace eloquencire dulcedine, mi-
ram inde elegantiam Lc certitudinem acquirerent. Dlas nacurali8 dissciplinL inssitucione8 cum
amici vidissent, indignum ssore judicaverunt, 6 mussei carceribu8 premerentur, rati, non adeo
omnibus Lallis conssare de Deibnirnanorum placitorum veritate, ut non novis luminibus de-
beant illussrari, Issorum itaque rarionibu8 perssuassa t^pis eas edi passi ess: qua8 vix viderat le-
geracque orbis eruditus, cum debitam illi laudem ssolveret. Vt enim Lallorum * judicia tace-
amus, ipssa, in qua illa pbilossopbia naca ess, Lermania in eam lencenriam concesst, in eleganti
nervisque plcno boc metapkvsscL pb^sscaeque Deibni^ianL compendio illussrissmam mulierem
omnem, qua ex nativitatis, generisque Lc dignitatis ssorce ssruicur, gloriam ingenii magnitudi-
ne Lc judicii Lubtilitare ssuperavisse > Lc oculis quass ssubduxisse. ()uT cum verissma ssnc, ea ta-
men modessia ula ess, ut excussationem adderet, quod nikil novi excogitaverit; cum camen non
minus de HibniAana pbilossopbia meruerit, eam maxima luce perssundendd, quam ss eam ipLa
condidisset.
'Danta cum ingenii vastissimi acie in prossunda pbilossopbiT mysteria penetrante uteretur
illussrissima Lbatelletia, ssacilis illi labor ssuit, ad ea problemata ssolvenda le accingere, qu x ma-
ximis in Duropa pkilossopbis propossuerat academia Lcienciarum ?arissensss. ssduic enim disserta-
tionem transmisst c/e , qua magNL ssamX medici, illussris ssoerbavii, ssen-
tentiam de natura ignis ssmplice Lc incompossea mulca luce perssudit. Ouem vero locum ei sss-
veri illi veritatis arbitri tribuerint, inde incelligi pocess, quod dignam eam judicaverint quam cum di-
scribis, quibus prXmium addiLium ess, more Luo t^pis vulgarent, quo paLIo participasse ex viLIorum
gloria omnino Latendum ess. ^dverssarium vero naLlia ess Lbatelletia virum celeberrimum ma-
gnaque ingenii vi in LartessanX pbilossopbiX decretis roborandis verssancem, Ll. lVIairanum, qui
academiL sscientiarum ab epissolis ckarcisque ess. Is enim cum obsservavisset, vostram de viri-
bus vivis earumque menssura pkilossopbancem illis ssubsscripsssse, quL Deibninus vir ssummus ra-
tionibus A experientia duLus statuerat, opponenda ssbi quadam esse, ratione A ussu non de-
ssicuca , censsuic. Decit id vir ssubtilissimus, magna^ue cum laude in pbilossopbia naturali verssa-
rus ea racione, ut conssarec, nosse sse, quod concra illussrissmam mulierem, Lc ssuX ssortis ssplen-
dore Lc eruditionis gloria corusscancem, calamum arripuisset, ssdinc cum bonorem avitT no-
bilitati baberet, urgendum tamen argumentationibus A instandum acriter adverlario censsuit,
ratus certam ssbi viLlnriam ssore. /^ss excepit tela resspondicque ea ingenii alacritate, Lc vi, quam
possdet, maxima, pbilossopbancium mulierum decus istud, ut Lc ipsse Mairanus ssua vulnera
ssenciret, Lc qui ssne parcis ssudio certamini sse arbicri incerpossuerunc, judicarent, ante viLo-
riam criumpbum acucissmum LbacelleciL adverssarium cecinisse, qui tamen ab boc bosse sse vi-
ffum esse, ssne dubio inter tropXa retulerit. lVIaxime vero Lermania vim judicii maximam
in bac concroverssa demonstratam admiraca, pronuntiavit, non babuisse sseminam doflissmam
in bac quidem eruditionis parce parem , nec babicuram ssorce apud posseros, quT eam ssupera-
veric. Itaque plurimum cives nossri celeberrimLLoccLcbediL debent, quod epissolas bas ver-
nacula vulgando, ingenii Lbacelleciani pulcbritudinem aciem civibus ssuis ostendit: optandum-
que, uc, quod amplissmum cum viris ssummis, ^Volsso, Dulero , lVIaupercuisso , ssernoullio,
Llairaltio, lurino, laquierio , lVIusscbenbroeluo aliisque primi ordinis pbilolopbis alit, episto-
licum
* ^vurn. «ier LrvLnr 1741. LYl.