DOI Heft:
Nr. 6
DOI Artikel:Muurschilderingen in de N. H. kerk te Noordbroek
DOI Artikel:Beets, Nicolaas: De St. Victorkerk te Xanten en de kerk en crypta van Rolduc
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.17414#0215
2og
Heeren kerkvoogden, die geen vrees gevoelen voor paapsche voor-
stellingen, zijn voornemens het geheele gewelf te onderzoeken, niet om
het te voorschijn gebrachte opnieuw over te witten, maar om het te
behouden, zoodat ons land weder een voorbeeld rijker zal zijn van vroegere
kerkpolychromie.
De nog niet onderzochte gewelfschilderingen in de kerk te Zuidbroek
zullen hoogstwaarschijnlijk zijn uitgevoerd door denzelfden persoon, die de
schilderingen te Noordbroek heeft vervaardigd.
A. M.
De St. Victorkerk te Xanten en de kerk en crypta van Rolduc.
In »Eenige opmerkingen over de middeleeuwsche boekenlijst der
Abdij Rolduc" (uit de Handelingen van het 5e Nederlandsche Philologen-
congres te Amsterdam, 3 en 4 April 1907) doet Dr. P. J. M. van Gils,
die deze merkwaardige lijst in het eind der XIIe of het begin der XIIIe eeuw
plaatst, ten slotte een mededeeling welke voor de geschiedenis onzer
middeleeuwsche bouwkunst van belang zou kunnen zijn. In de boekenlijst
n.1. wordt als schenker van eenige bijbelboeken een »magister Bertolphus
Xanctensis" genoemd terwijl er bovendien gesproken wordt van eene
»summa magistri Bertolphi"'.
In gelijktijdige Xantener oorkonden komt een magister Bertholdus *)
voor als bouwer van het westelijk deel, d i. torens en facade, van St. Victor.
Dr. van Gils waagt nu de gissing, dat de Xantensche bouwmeester eenigen
tijd te Rolduc zou hebben vertoefd en, na daar in kerk en crypta modellen
voor Xanten te hebben gevonden, als bewijs van dankbaarheid die boeken
zou hebben geschonken.
Op de aan Dr. P. J. H. Cuypers — die kerk en crypta van Rolduc
restaureerde — gedane vraag, of er overeenkomst tusschen de twee bouw-
werken bestaat, kwam het volgend bevestigend antwoord. »Het bezoek aan
Xanten heeft mij wel den indruk gegeven, dat er met Rolduc verwantschap
bestaat, wanneer men zich den oorspronkelijken toestand der Rolducsche
kerk voor den geest brengt. Ik vind den aanleg vrijwel overeenstemmend
met Rolduc. evenzoo de hoofdindeeling en het grondplan der torens
(dieper dan breed); te Xanten zijn de westzijde met 3 arcaturen, de Noord-
en Zuidzijde met 4 arcaturen. Ook de toepassing van ronde half cirkel-
vormige nissen in de zware torenmuren wijst op gelijken oorsprong. Volgens
Wolfi zouden de torens en het Westfront eerst in 1213 tot aan de 3de afsnijding
zijn voltooid geworden; in Rolduc heeft men ook de geheele XHe eeuw
i) In een noot geeft schrijver als plaatsen waar over een — waarschijnlijk
zelfden — Magister Bertoldus iets te vinden is: Kronieken van Eino en Menko p. 79'
Binterim und Mooren, Die Erzdiöcese Köln im Mittelalter p. 565, Dusseldorf 1892;
Joh. Is. Pontanus, Hist. Gelricae 11 XIV (Hardervici 1639) pag. 109.
Heeren kerkvoogden, die geen vrees gevoelen voor paapsche voor-
stellingen, zijn voornemens het geheele gewelf te onderzoeken, niet om
het te voorschijn gebrachte opnieuw over te witten, maar om het te
behouden, zoodat ons land weder een voorbeeld rijker zal zijn van vroegere
kerkpolychromie.
De nog niet onderzochte gewelfschilderingen in de kerk te Zuidbroek
zullen hoogstwaarschijnlijk zijn uitgevoerd door denzelfden persoon, die de
schilderingen te Noordbroek heeft vervaardigd.
A. M.
De St. Victorkerk te Xanten en de kerk en crypta van Rolduc.
In »Eenige opmerkingen over de middeleeuwsche boekenlijst der
Abdij Rolduc" (uit de Handelingen van het 5e Nederlandsche Philologen-
congres te Amsterdam, 3 en 4 April 1907) doet Dr. P. J. M. van Gils,
die deze merkwaardige lijst in het eind der XIIe of het begin der XIIIe eeuw
plaatst, ten slotte een mededeeling welke voor de geschiedenis onzer
middeleeuwsche bouwkunst van belang zou kunnen zijn. In de boekenlijst
n.1. wordt als schenker van eenige bijbelboeken een »magister Bertolphus
Xanctensis" genoemd terwijl er bovendien gesproken wordt van eene
»summa magistri Bertolphi"'.
In gelijktijdige Xantener oorkonden komt een magister Bertholdus *)
voor als bouwer van het westelijk deel, d i. torens en facade, van St. Victor.
Dr. van Gils waagt nu de gissing, dat de Xantensche bouwmeester eenigen
tijd te Rolduc zou hebben vertoefd en, na daar in kerk en crypta modellen
voor Xanten te hebben gevonden, als bewijs van dankbaarheid die boeken
zou hebben geschonken.
Op de aan Dr. P. J. H. Cuypers — die kerk en crypta van Rolduc
restaureerde — gedane vraag, of er overeenkomst tusschen de twee bouw-
werken bestaat, kwam het volgend bevestigend antwoord. »Het bezoek aan
Xanten heeft mij wel den indruk gegeven, dat er met Rolduc verwantschap
bestaat, wanneer men zich den oorspronkelijken toestand der Rolducsche
kerk voor den geest brengt. Ik vind den aanleg vrijwel overeenstemmend
met Rolduc. evenzoo de hoofdindeeling en het grondplan der torens
(dieper dan breed); te Xanten zijn de westzijde met 3 arcaturen, de Noord-
en Zuidzijde met 4 arcaturen. Ook de toepassing van ronde half cirkel-
vormige nissen in de zware torenmuren wijst op gelijken oorsprong. Volgens
Wolfi zouden de torens en het Westfront eerst in 1213 tot aan de 3de afsnijding
zijn voltooid geworden; in Rolduc heeft men ook de geheele XHe eeuw
i) In een noot geeft schrijver als plaatsen waar over een — waarschijnlijk
zelfden — Magister Bertoldus iets te vinden is: Kronieken van Eino en Menko p. 79'
Binterim und Mooren, Die Erzdiöcese Köln im Mittelalter p. 565, Dusseldorf 1892;
Joh. Is. Pontanus, Hist. Gelricae 11 XIV (Hardervici 1639) pag. 109.