DOI Heft:
Nr. 5
DOI Artikel:Martin, Wilhelm: Museum Boymans
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.19797#0221
vervaardigd). Van de overige geschenken zijn er thans drie tentoongesteld : een interieur
van Brekelenkam, een stilleven, dat aan Kalf wordt toegeschreven en een interieur, dat den
tiaatn van Teniers draagt.
De Brekelenkam, geschenk van den kunsthandelaar F. Kleinberger te Parijs, is een
zeer mooi, gaaf schilderij, dat den meester van zijn kalmsten, meest overwegenden kant
toont til lil dit opzicht op één lijn staat met het eenige jaren geleden door de Lakenhal te
Leiden van denzelfden kunsthandelaar aangekochte stuk. De fijne grijzen van muur en
schoorsteenmantel en het geel van het jak der vrouw hebben kwaliteiten, die het schilderij
nog aantrekkelijker maken dan het Leidsche. Het stelt een bij Brekelenkam nogal eens
voorkomend onderwerp voor: een familie aan tafel.
Door het cadeau doen van een stilleven, dat in rijkdom van warme kleuren en
diepte van toon in Boymans slechts weinig mededingers vindt, heeft de heer W. de Gelder
uit Brussel het in dezen wedstrijd van schenkingen gewonnen. Inderdaad, deze schenking
is haast nog meer de moeite waard dan die van den Brekelenkam : een stilleven met op een
tnarmeren plint een Oostersch tapijt met veel plekken rood, en daarop een zilveren schotel
met een granaatappel en een citroen, een mes, en verder een Chineesche pul en wat glazen.
Dit alles, evenals de achtergrond, behandeld a la Willem Kalf. Bij Kalf af, maar niet door
Kalf geschilderd. Immers één eigenschap mist deze schilderij in verscheiden details: het
algeheel »uit de verf” zijn, wat Kalf’s werk altijd heeft, behalve wanneer hij bloemen
(b.V. een roos J) schildert. In de linksche gedeelten van het tapijt en in de zilveren schaal
ziet men dit het best en wat Kalf zoo prachtig geven kan: het brooze van Chineesch
porselein, ontbreekt in de pul geheel. Het groenig-grauwige blauw-décor van dit voorwerp
en de voorzichtige, soms als voor teekenfouten vreezende teekening ervan brengen ons het eerst
op het spoor van den waren maker van deze schilderij: Jurriaen van Streeck (1632—1678),
die in zijn beste werken iets koeler van toon, iets platter van teekening is dan Kalf.
Bij het nauwkeurig bekijken van de citroen en het messeheft komt de gedachte aan van
Streeck steeds sterker op en bij vergelijking met een dergelijk werk, n.1. het voluit gemerkte,
voor van Streeck zeer karakteristieke stilleven in het Leidsch Gemeentemuseum, verdwijnt
alle twijfel. In elk detail is er technische congruentie — als ik dit zoo noemen mag —
tusschen deze twee schilderijen: het porselein, de citroen, het heft van het mes en tal van
andere details, die beide schilderijen gemeen hebben, zijn absoluut op dezelfde wijze »gedaan”.
De schilderij is in de »Nieuwe Rotterdamsche Courant” als Kalf gesignaleerd en
blijkbaar als zoodanig aan het museum geschonken. En al moge het dus wellicht ietwat
onkiesch schijnen, dit gegeven paard zoo maar dadelijk in den bek te zien, meen ik toch,
dit gerustelijk te mogen doen, omdat de milde gever het wel met mij eëns zal zijn, dat de
artistennaam, waaronder een schilderij, dat nooit meer in den handel zal komen, gecatalogiseerd
staat, aan de schoonheid daarvan geen afbreuk kan doen. En dan is het toch maar beter,
aan het fraaie stilleven dadelijk de juiste benaming te geven, in plaats van den smijdiger, 1
1) Vgl. b.v. de schilderij bij Jhr. Ch. v. d. Poll te Haarlem.
206
van Brekelenkam, een stilleven, dat aan Kalf wordt toegeschreven en een interieur, dat den
tiaatn van Teniers draagt.
De Brekelenkam, geschenk van den kunsthandelaar F. Kleinberger te Parijs, is een
zeer mooi, gaaf schilderij, dat den meester van zijn kalmsten, meest overwegenden kant
toont til lil dit opzicht op één lijn staat met het eenige jaren geleden door de Lakenhal te
Leiden van denzelfden kunsthandelaar aangekochte stuk. De fijne grijzen van muur en
schoorsteenmantel en het geel van het jak der vrouw hebben kwaliteiten, die het schilderij
nog aantrekkelijker maken dan het Leidsche. Het stelt een bij Brekelenkam nogal eens
voorkomend onderwerp voor: een familie aan tafel.
Door het cadeau doen van een stilleven, dat in rijkdom van warme kleuren en
diepte van toon in Boymans slechts weinig mededingers vindt, heeft de heer W. de Gelder
uit Brussel het in dezen wedstrijd van schenkingen gewonnen. Inderdaad, deze schenking
is haast nog meer de moeite waard dan die van den Brekelenkam : een stilleven met op een
tnarmeren plint een Oostersch tapijt met veel plekken rood, en daarop een zilveren schotel
met een granaatappel en een citroen, een mes, en verder een Chineesche pul en wat glazen.
Dit alles, evenals de achtergrond, behandeld a la Willem Kalf. Bij Kalf af, maar niet door
Kalf geschilderd. Immers één eigenschap mist deze schilderij in verscheiden details: het
algeheel »uit de verf” zijn, wat Kalf’s werk altijd heeft, behalve wanneer hij bloemen
(b.V. een roos J) schildert. In de linksche gedeelten van het tapijt en in de zilveren schaal
ziet men dit het best en wat Kalf zoo prachtig geven kan: het brooze van Chineesch
porselein, ontbreekt in de pul geheel. Het groenig-grauwige blauw-décor van dit voorwerp
en de voorzichtige, soms als voor teekenfouten vreezende teekening ervan brengen ons het eerst
op het spoor van den waren maker van deze schilderij: Jurriaen van Streeck (1632—1678),
die in zijn beste werken iets koeler van toon, iets platter van teekening is dan Kalf.
Bij het nauwkeurig bekijken van de citroen en het messeheft komt de gedachte aan van
Streeck steeds sterker op en bij vergelijking met een dergelijk werk, n.1. het voluit gemerkte,
voor van Streeck zeer karakteristieke stilleven in het Leidsch Gemeentemuseum, verdwijnt
alle twijfel. In elk detail is er technische congruentie — als ik dit zoo noemen mag —
tusschen deze twee schilderijen: het porselein, de citroen, het heft van het mes en tal van
andere details, die beide schilderijen gemeen hebben, zijn absoluut op dezelfde wijze »gedaan”.
De schilderij is in de »Nieuwe Rotterdamsche Courant” als Kalf gesignaleerd en
blijkbaar als zoodanig aan het museum geschonken. En al moge het dus wellicht ietwat
onkiesch schijnen, dit gegeven paard zoo maar dadelijk in den bek te zien, meen ik toch,
dit gerustelijk te mogen doen, omdat de milde gever het wel met mij eëns zal zijn, dat de
artistennaam, waaronder een schilderij, dat nooit meer in den handel zal komen, gecatalogiseerd
staat, aan de schoonheid daarvan geen afbreuk kan doen. En dan is het toch maar beter,
aan het fraaie stilleven dadelijk de juiste benaming te geven, in plaats van den smijdiger, 1
1) Vgl. b.v. de schilderij bij Jhr. Ch. v. d. Poll te Haarlem.
206