DOI Heft:
Nr. 6
DOI Artikel:Gelder, H. E. van: Een begreigd monument, [1]
DOI Artikel:Gonnet, C. J.: Orgelbouw en oude orgels
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.19799#0242
Laat ons dan ook hopen, dat de Dordtsche Raad naar de stemmen luisteren mag
van hen, die met nadruk het plan van B. en W. bestrijden. Het uiterlijke van het gebouw,
dat slechts een eenvoudige restauratie noodig heeft, bewaart de herinnering aan een
overigens in de stad pover vertegenwoordigd en toch zeer belangrijk tijdperk in de
Dordtsche architectuur; het bewaart de herinnering aan een patriciërsgeslacht waarop de
stad trotsch mag zijn, aan een bedrijf, dat jarenlang welvaart bracht binnen de muren; het
bewaart ten slotte de heugenis aan de eerste jaren van ons verzet tegen Spanje en wel zeer
persoonlijk aan den prins van Oranje zelf en diens nauwe betrekkingen met de Merwestad 1).
En als de Raad al die overwegingen zwaarder laat zijn, dan de verleidingen die ik
hierboven noemde2), dan voorkomt hij meteen, dat ook Dordt geven zou het slechte
voorbeeld, dat voor ons monumenten-beschermers zoo'n somber verschiet van consequenties
opent: dat van een publiek lichaam, dat zelf zijn monumenten vernietigen gaat.
Publiek bezit van gedenkstukken van geschiedenis en kunst, het was tot nu toe
meestal een waarborg, zooal niet altijd voor degelijke conservatie, dan toch wel voor behoud.
Verleden jaar dreigde het Rijk met den verkoop van het Arsenaal een voorbeeld te stellen,
dat ons den schrik om het hart deed slaan. Die verkoop is verijdeld. Moge nu de Dordtsche
Raad evenals toen de Tweede Kamer getuigenis afleggen van gerechtvaardigde piëteit.
Moge het ons gespaard blijven, dat ook onze groote steden-zelf op het voetspoor van zoo
menige kruideniers-gemeenteraad en bóeren-kerkvoogdij, den sloopershamer gaan hanteeren,
en ons den reeds zoo moeilijken strijd voor het behoud van wat in particulier bezit
bedreigd wordt, belangrijk verzwaren gaan.
H. E. v. G.
ORGELBOUW EN OUDE ORGELS.
Op het Derde Congres van de Internationale Musik-Gesellschaft te Weenen in
Mei 1909, is in de Sectie waar de orgelbouw besproken werd, door twee bevoegde
geleerden Dr. Franz Xaver Mathias 8) en Dr. Albert Schweitzer uit Straatsburg, aan-
getoond en bewezen, dat de orgelbouw der 18de eeuw de historische orgeltype heeft
voortgebracht en gevestigd, en dat onze eeuw niet slechts te kort komt in waardeering
1) De historische gegevens zijn ontleend aan een art. van Jan v. d. Maas in de »Dordr. Courant"
van 2 Sept. 1.1.
2) Trouwens in een artikel in het «Bouwkundig Weekblad" van 7 Jan. 1911, dat verscheen toen
het mijne al geschreven was, betoogt de heer van Bilderbeek, dat de straatverbreeding daar ter plaatse
heelemaal niet noodig is en wijst hij er volkomen terecht op hoe aan de intimiteit van dat hoekje van
Dordt de bouw van een andere school reeds zooveel schade heeft gedaan, hoe m. a. w. het stadsbeeld
in zijn geheel door het verlies van monumenten als de Berckepoort schade lijdt.
3) Privaat-docent in de Kerkmuziek aan de Kath. Theol. Faculteit der Keizer Wilhelms
Universiteit te Straatsburg.
4) Privaat-docent in de Wetensch. van het Nieuwe Testament aan de Evang. Theol. Faculteit
der Keizer Wilhelms Universiteit te Straatsburg.
230
van hen, die met nadruk het plan van B. en W. bestrijden. Het uiterlijke van het gebouw,
dat slechts een eenvoudige restauratie noodig heeft, bewaart de herinnering aan een
overigens in de stad pover vertegenwoordigd en toch zeer belangrijk tijdperk in de
Dordtsche architectuur; het bewaart de herinnering aan een patriciërsgeslacht waarop de
stad trotsch mag zijn, aan een bedrijf, dat jarenlang welvaart bracht binnen de muren; het
bewaart ten slotte de heugenis aan de eerste jaren van ons verzet tegen Spanje en wel zeer
persoonlijk aan den prins van Oranje zelf en diens nauwe betrekkingen met de Merwestad 1).
En als de Raad al die overwegingen zwaarder laat zijn, dan de verleidingen die ik
hierboven noemde2), dan voorkomt hij meteen, dat ook Dordt geven zou het slechte
voorbeeld, dat voor ons monumenten-beschermers zoo'n somber verschiet van consequenties
opent: dat van een publiek lichaam, dat zelf zijn monumenten vernietigen gaat.
Publiek bezit van gedenkstukken van geschiedenis en kunst, het was tot nu toe
meestal een waarborg, zooal niet altijd voor degelijke conservatie, dan toch wel voor behoud.
Verleden jaar dreigde het Rijk met den verkoop van het Arsenaal een voorbeeld te stellen,
dat ons den schrik om het hart deed slaan. Die verkoop is verijdeld. Moge nu de Dordtsche
Raad evenals toen de Tweede Kamer getuigenis afleggen van gerechtvaardigde piëteit.
Moge het ons gespaard blijven, dat ook onze groote steden-zelf op het voetspoor van zoo
menige kruideniers-gemeenteraad en bóeren-kerkvoogdij, den sloopershamer gaan hanteeren,
en ons den reeds zoo moeilijken strijd voor het behoud van wat in particulier bezit
bedreigd wordt, belangrijk verzwaren gaan.
H. E. v. G.
ORGELBOUW EN OUDE ORGELS.
Op het Derde Congres van de Internationale Musik-Gesellschaft te Weenen in
Mei 1909, is in de Sectie waar de orgelbouw besproken werd, door twee bevoegde
geleerden Dr. Franz Xaver Mathias 8) en Dr. Albert Schweitzer uit Straatsburg, aan-
getoond en bewezen, dat de orgelbouw der 18de eeuw de historische orgeltype heeft
voortgebracht en gevestigd, en dat onze eeuw niet slechts te kort komt in waardeering
1) De historische gegevens zijn ontleend aan een art. van Jan v. d. Maas in de »Dordr. Courant"
van 2 Sept. 1.1.
2) Trouwens in een artikel in het «Bouwkundig Weekblad" van 7 Jan. 1911, dat verscheen toen
het mijne al geschreven was, betoogt de heer van Bilderbeek, dat de straatverbreeding daar ter plaatse
heelemaal niet noodig is en wijst hij er volkomen terecht op hoe aan de intimiteit van dat hoekje van
Dordt de bouw van een andere school reeds zooveel schade heeft gedaan, hoe m. a. w. het stadsbeeld
in zijn geheel door het verlies van monumenten als de Berckepoort schade lijdt.
3) Privaat-docent in de Kerkmuziek aan de Kath. Theol. Faculteit der Keizer Wilhelms
Universiteit te Straatsburg.
4) Privaat-docent in de Wetensch. van het Nieuwe Testament aan de Evang. Theol. Faculteit
der Keizer Wilhelms Universiteit te Straatsburg.
230