DOI issue:
Nr. 3
DOI article:Hoefer, Frederic Adolph: Voorst en de Nijenbeek
DOI Page / Citation link: https://doi.org/10.11588/diglit.19800#0183
Het orgel is uit 1843.
Het rouwbord van Andries Baron Schimmelpenninck van der Oye, overleden
18 November 1776, dat eens in de kerk hing, is thans op de Nyenbeek.
De eikenhouten preekstoel en het doophek uit het midden der 17de eeuw ver-
dienen de aandacht.
In den vloer liggen overblijfselen van fraaie zerken uit de 16de eeuw.
Ten slotte vermelden wij de twee zilveren nachtmaalbekers uit 1678.
Het slot Nyenbeekx). — Uit een krijgskundig oogpunt vormde het slot eens een
belangrijk punt, niet alleen door zijn ligging aan den IJsel, waarop het slot zich als
sperfort kon doen gelden, maar ook door zijne ligging als het ware op de grens van
drie landen. Deventer toch behoorde aan den bisschop van Utrecht, de Veluwe als
achterleen aan den hertog van Brabant, terwijl de graafschap in het bezit was van den
graaf van Zutphen.
Thans bestaan de overblijfselen hoofdzakelijk uit een hoogen vierkanten toren, uit de
eerste helft der 13de eeuw, waaraan zich aan de rivierzijde een gebouw uit de 16de eeuw
aansluit. In hoofdzaak vindt men tegenwoordig in den Nyenbeek de onderstaande vertrekken.
Door een poort komt men in een open ruimte, door een lagen muur afgesloten.
In die ruimte geeft een deur toegang tot het gebouw uit de 16de eeuw, een deur vlak
er naast tot de hooge kelders onder de twee gebouwen. Deze kelders hebben kruis-
gewelven onder het gebouw der 16de eeuw, tongewelven onder dat der 13de eeuw. De
deur ingaande naar het gebouw komt men in een kamer, waarin zich een ijzeren haard-
plaat bevindt met een voorstelling der bruiloft te Kana, waaronder »Joan. Cap. 2. 1600”,
en verder een gesmeed ijzeren vuurkorf.
Door den wand van het oudste gedeelte voert een trap naar de kelders en een
andere vlak er naast naar de verdieping boven dezen kelder onder den toren. Deze ver-
dieping vormde één vertrek, waarin twee ramen met zitbanken aan weerszijden zijn aan-
gebracht. Verder vindt men hier een Gothieken schoorsteen uit de 13de eeuw, aan
weerszijden voorzien van toegangen tot voormalige uitgebouwde gevangenissen; waaronder
die, waarin men beweert, dat hertog Reinoud gezeten heeft.
Door een wenteltrap, reeds vlak bij den ingang van het gebouw bereikbaar, komt
men daarna tot de verdieping boven laatstgenoemd vertrek, de ridderzaal genaamd. Hier
hangt het rouwbord van Andries Baron Schimmelpenninck van der Oye.
Door zijne ligging had het kasteel het hoofd te bieden aan een aanval zoowel van
de rivier- als van de landzijde en hiermede was zijn aanleg in overeenstemming. Wij
kunnen veilig aannemen, dat het geheel bestaan heeft uit een afzonderlijken, afgesloten
voorburcht, waarmede het eigenlijke kasteel door eene brug verbonden was, een type,
dat in Gelderland nog door het kasteel Doornenburg vertegenwoordigd wordt.
Huis de Poll3). — Eens lagen twee huizen de Poll, onderscheiden in de Oude en 1 2
172
1) Zie voor historische en verdere bijzonderheden mijn opstel over Voorst, blz. 346 vlg.
2) Zie hiervoor mijn stuk over Voorst, blz. 350, vlg.
Het rouwbord van Andries Baron Schimmelpenninck van der Oye, overleden
18 November 1776, dat eens in de kerk hing, is thans op de Nyenbeek.
De eikenhouten preekstoel en het doophek uit het midden der 17de eeuw ver-
dienen de aandacht.
In den vloer liggen overblijfselen van fraaie zerken uit de 16de eeuw.
Ten slotte vermelden wij de twee zilveren nachtmaalbekers uit 1678.
Het slot Nyenbeekx). — Uit een krijgskundig oogpunt vormde het slot eens een
belangrijk punt, niet alleen door zijn ligging aan den IJsel, waarop het slot zich als
sperfort kon doen gelden, maar ook door zijne ligging als het ware op de grens van
drie landen. Deventer toch behoorde aan den bisschop van Utrecht, de Veluwe als
achterleen aan den hertog van Brabant, terwijl de graafschap in het bezit was van den
graaf van Zutphen.
Thans bestaan de overblijfselen hoofdzakelijk uit een hoogen vierkanten toren, uit de
eerste helft der 13de eeuw, waaraan zich aan de rivierzijde een gebouw uit de 16de eeuw
aansluit. In hoofdzaak vindt men tegenwoordig in den Nyenbeek de onderstaande vertrekken.
Door een poort komt men in een open ruimte, door een lagen muur afgesloten.
In die ruimte geeft een deur toegang tot het gebouw uit de 16de eeuw, een deur vlak
er naast tot de hooge kelders onder de twee gebouwen. Deze kelders hebben kruis-
gewelven onder het gebouw der 16de eeuw, tongewelven onder dat der 13de eeuw. De
deur ingaande naar het gebouw komt men in een kamer, waarin zich een ijzeren haard-
plaat bevindt met een voorstelling der bruiloft te Kana, waaronder »Joan. Cap. 2. 1600”,
en verder een gesmeed ijzeren vuurkorf.
Door den wand van het oudste gedeelte voert een trap naar de kelders en een
andere vlak er naast naar de verdieping boven dezen kelder onder den toren. Deze ver-
dieping vormde één vertrek, waarin twee ramen met zitbanken aan weerszijden zijn aan-
gebracht. Verder vindt men hier een Gothieken schoorsteen uit de 13de eeuw, aan
weerszijden voorzien van toegangen tot voormalige uitgebouwde gevangenissen; waaronder
die, waarin men beweert, dat hertog Reinoud gezeten heeft.
Door een wenteltrap, reeds vlak bij den ingang van het gebouw bereikbaar, komt
men daarna tot de verdieping boven laatstgenoemd vertrek, de ridderzaal genaamd. Hier
hangt het rouwbord van Andries Baron Schimmelpenninck van der Oye.
Door zijne ligging had het kasteel het hoofd te bieden aan een aanval zoowel van
de rivier- als van de landzijde en hiermede was zijn aanleg in overeenstemming. Wij
kunnen veilig aannemen, dat het geheel bestaan heeft uit een afzonderlijken, afgesloten
voorburcht, waarmede het eigenlijke kasteel door eene brug verbonden was, een type,
dat in Gelderland nog door het kasteel Doornenburg vertegenwoordigd wordt.
Huis de Poll3). — Eens lagen twee huizen de Poll, onderscheiden in de Oude en 1 2
172
1) Zie voor historische en verdere bijzonderheden mijn opstel over Voorst, blz. 346 vlg.
2) Zie hiervoor mijn stuk over Voorst, blz. 350, vlg.