DOI Heft:
[Nr.1]
DOI Artikel:Kerkwijk, A. O. van: Nederlandsche zegelstempels
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.19805#0057
NEDERLANDSCHE ZEGELSTEMPELS.
Het Kon. Penningkabinet is in het bezit gekomen van een aantal belangrijke
zegelstempels, die tot heden bewaard werden in het Algemeen Rijksarchief te’s-Gravenhage,
maar thans aan het Kon. Penningkabinet zijn afgestaan, als zijnde in die verzameling, reeds
rijk aan belangrijke zegelstempels, meer op hun plaats1). Het zijn de volgende stukken:
1. Grootzegel van Holland. Naar links gewende staande leeuw met omschrift:
f * * SIGILLVM f MAIUS f HOLLANDI7E * *.
Zilver, doorsnede 106 m.M., gewicht 948 gram.
2. Leenzegel van Holland. Naar links gewende staande leeuw, met omschrift:
* SIGILLVM * CVRI7E * FEVDALIS * HOLLANDI2E * ET * WESTFRISIAL
Op de achterzijde gedateerd 16 — 60, gescheiden door een zespuntige ster, terwijl
op den rand een lelie gegraveerd is.
Zilver, doorsnede 100 m.M., gewicht 775 gram.
3. Zegel van het »Volk van Holland”, in 1795 vervaardigd. Naar links gewende
staande leeuw, met omschrift: ■}* * * SIGILLVM •}* POPULI j- HOLLANDI7E f ‘ijk
Op de keerzijde de zoogenaamde »steek” en twee zeer onduidelijke keurstempels.
Zilver, doorsnede 105 m.M., gewicht 830 gram.
4. Zegel van Lodewijk Napoleon, Koning van Holland. Gekroond en gehelmd
wapen: 1 en 4 de Nederlandsche leeuw met zwaard en pijlbundel naar links gewend,
2 en 3 de Fransche adelaar naar rechts ziende, omhangen met de Koninklijke Orde der
Unie en aan beide zijden van het schild een degen, met de punt naar boven, gedragen
door een gehandschoende rechterhand, uit een wolk gestoken. Achter het wapenschild
kruiselings geplaatste koninklijke schepter en staf, het geheel omsloten door den koninklijken
mantel. Boven het wapen het omschrift: DOE WEL EN ZIE NIET OM.
Geelkoper, doorsnede 97 m.M.
5. Zegel van Lodewijk Napoleon, Koning van Holland. Zelfde voorstelling en
omschrift als op het hiervoren vermelde zegel, maar kleiner, en onder het wapen nog
gegraveerd : lageman . f :
Geelkoper, doorsnede 79 m.M.
Deze zegels hebben gediend tot het zegelen der diplomas van de Kon. Orde der
Unie. Hendrik Lageman, wiens naam op het kleinste zegel gegraveerd staat, en die hoogst-
waarschijnlijk ook het andere wel gesneden zal hebben, was stempelsnijder te Amsterdam,
waar hij 30 Maart 1816 overleed2).
6. Zegel van de Hooge Militaire Vierschaar der Bataalsche Republiek.
In een schild het staande beeld der Justitia, in de rechterhand een degen, in de
linker een weegschaal houdend. Achter het schild komt uit eene omheining de op een
1) Eene korte omschrijving der voornaamste zegelstempels, zich bevindende in het Kon. Penning-
kabinet komt voor in «Verslagen omtrent ’s-Rijks Verzamelingen van Geschiedenis en Kunst” 1878, p. 34—36.
2) Zie over hem: «Algemeene Konst- en Letterbode” 1816, I, pag. 276.
45
Het Kon. Penningkabinet is in het bezit gekomen van een aantal belangrijke
zegelstempels, die tot heden bewaard werden in het Algemeen Rijksarchief te’s-Gravenhage,
maar thans aan het Kon. Penningkabinet zijn afgestaan, als zijnde in die verzameling, reeds
rijk aan belangrijke zegelstempels, meer op hun plaats1). Het zijn de volgende stukken:
1. Grootzegel van Holland. Naar links gewende staande leeuw met omschrift:
f * * SIGILLVM f MAIUS f HOLLANDI7E * *.
Zilver, doorsnede 106 m.M., gewicht 948 gram.
2. Leenzegel van Holland. Naar links gewende staande leeuw, met omschrift:
* SIGILLVM * CVRI7E * FEVDALIS * HOLLANDI2E * ET * WESTFRISIAL
Op de achterzijde gedateerd 16 — 60, gescheiden door een zespuntige ster, terwijl
op den rand een lelie gegraveerd is.
Zilver, doorsnede 100 m.M., gewicht 775 gram.
3. Zegel van het »Volk van Holland”, in 1795 vervaardigd. Naar links gewende
staande leeuw, met omschrift: ■}* * * SIGILLVM •}* POPULI j- HOLLANDI7E f ‘ijk
Op de keerzijde de zoogenaamde »steek” en twee zeer onduidelijke keurstempels.
Zilver, doorsnede 105 m.M., gewicht 830 gram.
4. Zegel van Lodewijk Napoleon, Koning van Holland. Gekroond en gehelmd
wapen: 1 en 4 de Nederlandsche leeuw met zwaard en pijlbundel naar links gewend,
2 en 3 de Fransche adelaar naar rechts ziende, omhangen met de Koninklijke Orde der
Unie en aan beide zijden van het schild een degen, met de punt naar boven, gedragen
door een gehandschoende rechterhand, uit een wolk gestoken. Achter het wapenschild
kruiselings geplaatste koninklijke schepter en staf, het geheel omsloten door den koninklijken
mantel. Boven het wapen het omschrift: DOE WEL EN ZIE NIET OM.
Geelkoper, doorsnede 97 m.M.
5. Zegel van Lodewijk Napoleon, Koning van Holland. Zelfde voorstelling en
omschrift als op het hiervoren vermelde zegel, maar kleiner, en onder het wapen nog
gegraveerd : lageman . f :
Geelkoper, doorsnede 79 m.M.
Deze zegels hebben gediend tot het zegelen der diplomas van de Kon. Orde der
Unie. Hendrik Lageman, wiens naam op het kleinste zegel gegraveerd staat, en die hoogst-
waarschijnlijk ook het andere wel gesneden zal hebben, was stempelsnijder te Amsterdam,
waar hij 30 Maart 1816 overleed2).
6. Zegel van de Hooge Militaire Vierschaar der Bataalsche Republiek.
In een schild het staande beeld der Justitia, in de rechterhand een degen, in de
linker een weegschaal houdend. Achter het schild komt uit eene omheining de op een
1) Eene korte omschrijving der voornaamste zegelstempels, zich bevindende in het Kon. Penning-
kabinet komt voor in «Verslagen omtrent ’s-Rijks Verzamelingen van Geschiedenis en Kunst” 1878, p. 34—36.
2) Zie over hem: «Algemeene Konst- en Letterbode” 1816, I, pag. 276.
45