Koninklijke Nederlandse Oudheidkundige Bond [Hrsg.]: Bulletin van den Nederlandschen Oudheidkundigen Bond (2.Ser. 9.1916)

—=n

F

^ °

O □

□ J


Q O

° w



A °

O D

D

A °

O □

°




-rü

CATALOGISEERING VAN NEDERLANDSCHE KUNSTWERKEN IN ITALIË.

(REGELS VOOR HET CATALOGISEEREN VAN TEEKENINGEN).

Door het Nederlandsch Elistorisch Instituut te Rome werd ruim tien jaar geleden
een inventaris aangelegd van Nederlandsche kunstwerken in Italië (Zuid-Nederlandsche
inbegrepen). Deze inventaris, die den vorm heeft van een kaart-catalogus, werd door
Dr. J. A. F. Orbaan op verdienstelijke wijze begonnen, doch van het door hem gevolgde
stelsel moest sedert, om redenen meest van praktischen aard, belangrijk worden afgeweken.
De omstandigheden brachten mede, dat de »legger" thans alleen de nog in Italië aanwezige
kunstwerken omvat en wel voornamelijk zulke, die zich in openbaar bezit bevinden
(musea, kerken, instellingen). Van particulier eigendom kwamen alleen voorwerpen in
familie-verzamelingen in aanmerking. Schilderijen enz. in andere handen bleken een al te
vlottende have. Echter wordt afzonderlijk aanteekening gehouden: a. van verdwenen
zaken, die in oude bronnen worden vermeld; b. van belangrijke voorwerpen, meest
schilderijen, die in den kunsthandel voorkomen, of die min of meer toevallig bij dezen
of genen eigenaar worden aangetroffen.

De »legger” is nog verre van volledig, al werd er geregeld aan voortgewerkt. Om
hem geheel te kunnen voltooien en, omgewerkt tot een catalogus, voor een eventueelen
druk gereed te kunnen maken, zou één ding noodig zijn: een opzettelijk, stelselmatig
en nauwkeurig onderzoek, zich uitstrekkende over geheel Italië, de eilanden inbegrepen.
De uitvoering van zulk een plan zou uiteraard aanmerkelijke extra-kosten medebrengen.
Het onderzoek ter plaatse is ook lang niet altijd gemakkelijk en wordt, zooals de onder-
vinding heeft geleerd, een enkele maal zelfs tijdroovend. Met geringere onkosten, met veel
minder moeite, maar na aanmerkelijk langer tijdsverloop, — dat vooreerst zelfs onafzienbaar
mag worden genoemd, — kan de inventaris een meer definitief karakter krijgen, wanneer
gaandeweg de kunstwerken in Italië van wege de Regeering beschreven zullen zijn. Dit
werk heeft geleidelijk voortgang. De inventariseering der kunstschatten en oudheden in
Italië omvat ook talrijke zaken in particulier eigendom. Voor den legger van het Instituut
worden zulke voorwerpen, die bij ministerieel besluit als »zijnde van nationaal belang”
gefixeerd plegen te worden, als familiebezit beschouwd, wat zij van af de dagteekening
van het betrokken besluit ook inderdaad zijn.

Aan den «Catalogo delle cose d’Arte e di Antichita d’ Italia”, waarvan vóór den
oorlog de eerste deelen bij vrij korte tusschenpoozen verschenen, liggen schedariën ten
grondslag, die in de hoofdplaatsen der verschillende provinciën door deskundigen worden

15

231