Burkhäuser, Nikolaus; Göbhardt, Tobias [Bearb.]; Nitribitt, Franz Ernst [Bearb.]: Institutiones Metaphysicae (Pars 2): De Anima, Sive Psychologia (Wirceburgi: Sumptibus Tobiae Goebhardt, 1773) [VD18 90785053]

de Operationibus Animae hum. i 21

Logica n. 497. n. sii. & n. $16. prascripsimus;
& praeterea , quantam siepe Conditori suo Deo in-
juriam inserant illi , qui, cum culturam omnem
animi seu sua, seu aliorum culpa neglexerint, insci-
tiatn suam ac ssupiditatem naturae adscribunt, eam-
que in /e parum benignam fuiffe queruntur. Por-
ro quid exercitatio non modo ad scientiam , verum
etiam ad intelligentiam mentisque perspioaciam ipsam
conferat , in seitione sequente docebimus.
173. Definitio III. Vis ea & perfeftio
intellectus , qua verum a fallo , honestum-
que ab inhonesto discernimus , rerumque ac
veritatum diverlarum consensum , nexum,
aut repugnantiam distin&e perspicimus, ratio
appellatur.
179. Scholion I. Solent plerumque rationem
tanquam peculiarem quandam facultatem ab intelle-
<ftu penitus distinguere , quia scilicet vim omnem
intelleftus in sola cognitione distinila constituunt :
at quoniam superius ossendi , cognitiones omnes re-
rum quarumvis , qua sensibus percipi nequeunt ,
proprias operationes intelledius esse, satis perspi-
cuum est , rationem non peculiarem aliquam facul-
tatem ab intelleftu distinftam , sed intelledium ip-
sum , vel lingularem quandam proprietatem ac per-
sectionem intellestus effe. Nam illud evidens est ,
sensu nec verum a falso , nec honestum ab inhone-
sto discerni , neque sentiendo dissinite cognosci a
nobis nexum , aut consensum , aut oppositionem re-
rum ac veritatum : senfibus enim percipimus tan-
tum , quas vera , & qua honesta , vel inhonesta
sunt, non autem, eaesse vera, aut honesta , vel in-
honesta : alioquin enim veritas & falsitas ipsa, item-
que honestas & inhonestas objefta sensuum effe de-
berent , quod aperte falsum est: si autem non co-
ti 5 gnosca-