Burkhäuser, Nikolaus; Göbhardt, Tobias [Oth.]; Nitribitt, Franz Ernst [Oth.]: Institutiones Metaphysicae (Pars 2): De Anima, Sive Psychologia (Wirceburgi: Sumptibus Tobiae Goebhardt, 1773) [VD18 90785053]

de Operationibus Animae hum. 231
de rebus a nobis bene gestis acqniefceutia, gaudium
e bona aliorum de nobis existimatione gloria-, tri-
stitia ex infamia, vel sinistro aiforum de nobis ju-
dicio pudor, tristitia ex rebus a nobis male gestis
poenitentia, tristitia ex aliorum felicitate invidia, tri-
stitia ex aliorum calamitate commijeratio vocatur.
V. Porro affeiftus primitivi sunt fanplices, quia
noncomponunture pluribus: derivativi vero partim
simplices, partim compositi sunt. Sic benevolentia
& concupiscentia sunt assectus simplices: zelus ve-
ro est affedus compositus, quia tum appetitone tum
aversatione constat. Quin potest etiam affeftus ex
affestibus diversis secundi & tertii generis compo-
ni. Sic desperario completftitur desiderium boni vel
fugam mali, simulque tristitiam ex certitudine bo-
num non assequendi, aut malum non avertendi.
290. SCHOLION III. Aifetftus istos stepe vo-
luntatem antevertere, constat per experientiam: atque
tum illorum ratio sufficiens in naturali illo impetu,
quo ad felicitatem appetendam rapimur, tum prte-
terea in ese teris nostris propensionibus seu conge-
nitis, seu adventitiis continetur. Sed experientia
quoque intima compertum habemus, aftetftus istos
etiam in nostra potestate elTe,adeo,utillos ad arbitrium
nostrumnon modo,ubi ultro in animo exorti fuerint,
comprimere, vel continuare, sed etiam dedita ope-
ra excitare poslimus: atque tum illorum ratio sufficiens
libera volitio est (zgs}, quin propterea amor &
odium affectus primitivi effe delinant : simplexenim
volitio illa, qua atftus nosrros voluntarios determi-
namus, innumero affestuum ponenda non est.
291. DefinitioIX. Facultas prompte &
facile aliquid agendi in ente cognoseente ha-
bitus appellatur.
P 4 Sic