Burkhäuser, Nikolaus; Göbhardt, Tobias [Oth.]; Nitribitt, Franz Ernst [Oth.]: Institutiones Metaphysicae (Pars 2): De Anima, Sive Psychologia (Wirceburgi: Sumptibus Tobiae Goebhardt, 1773) [VD18 90785053]

252 Partis II. Sectio II.
ro totam magnitudinem rerum, quanta ea reipsa
est, exhibent: quis enim e. g. , si montem S. Nico-
lai urbi huic adjacentem in exigua tabula depissum
cernat, ex sola hac imagine veram ejus magnitudi-
nem distintfte cognoscat ? At mens nostra, teste
sensu intimo, non figuram modo, csterasque isti-
usmodi notas, sed integram etiam magnitudinem
ipsam rerum maximarum cognoscere potest, Siqui-
dem non modo, cum eas prssentes oculis intuemur,
verum etiam, cum ilis e conspeftu iublata? fuerint.
Quare quemadmodum effigies veram magnitudinem
vasti montis integre exhibere non potest, nisi ipsa
etiam , ac proinde quoque nisi tabula ejusdem cum
monte magnitudinis sit, ita quoque, si cognitio
objesti extensi ipsa etiam extensa effe deberet, non
potiet integra magnitudo vassissimorum corporum
cognosci, nisi eorum magnitudinem tum cognitio-
nis, tum entis cognoscentis ipsius magnitudo pror-
sus exaequaret.
z) At, inquiunt: vires motrices partium sim-
plicium simul sumpta constituunt unam vim entis
compositi: poterunt ergo etiam plures cognitiones
parttum sitnplicium simul sumptte unam cognitionem
entis compositi constituere. Verum quam in-
epta ista conclusio sit, satis perspicue intelligitur
ex iis, quae supra jam in demonstratione disserui:
nam vires motrices partium simplicium possunt uti-
que partes unius vis motricis compositae effe, quia
singulse seorsim minores sunt tota vi coroposita: cog-
nitiones vero partium non poffunt esse partes uni-
us cognitionis composita:, quia unaquaque illarum
seorsim tantundem cognosceretur , quantum omni-
bus simul sumptis.
Celeritas tamen, quamvis individua sit,
potest in toto ente composito inesse; cur igitur non
etiam