GONFANON
GONFANON
var. ms. 13es., confenor doc. 1285 Gdf) ♦ “celui
qui porte le gonfanon (1°)” (fin 12es. - lem,14es.,
AnsMetzNG 10592; DurmG 15232 [De Procidas
le chastelain A fait son baillieu soverain... Gon-
fanoier l’a fait d’Yrlande, Si est ses maistres se-
neschauz, Por ce qu’il est preuz et loiauz]; Brun-
IntB 3540;SGraalH 3,621 ; Coincyll IV 1784var.;
DinauxFlandr p.344 (chanson de Pierre de
Gand) [dans un contexte allégorique]; doc. 1285
Gdf; HerbCandS 2,404 v. 3849 (ms. Iem.l4es.)
[Guillaume d’Orenge, le bon gomphannoiers], TL
4,435; Gdf 2,231a; 231b; 4,308c; Stone 347a [sub
gunfanuner]; FEW 16,102b); ♦ maitre confa-
noer “celui qui porte le fanion principal” (12es.,
ProphDavF 68 [Grant mal fit au Jherusalem A
icest tens Nabuzardan, Les oz conduist des che-
valiers et fut maitres confanoers], TL 4,435; Gdf
2,231a [«Siège de Jérus.»]).
• gonfanonier m. (gonfanonier ThebesR 2150;
Aiol’F 3839; RouH III 7585; BenDucF t.1,336
titre; 11645; AlexParA I 664; AnsCartA 2188;
2595; Coincyll 1K 1784; ThibChampW XXXIV
34; CristalB 5239; 5282; 5587; etc., gomfanonier
MirNDOrlM II 40, gonfannonier HuonR 453,
gonfanonnier GuiNantMM 346; FergM 160,15;
Bueve2S 6214; 9944; VivMonbrancE 154; Ren-
ContrR 2756; MirNDPersP XXVIII 1365; 1467,
[gonphanonier Chastell 150,178], gofanonier Ai-
méHistNormB 153,1 [= gonfanonier GdfC],
gonffanonnier TristNantS 11130; 12848; 21806,
goffanonier AiméHistNormB 201,10, gonfano-
ner ThomKentF 6256; RenM XI 1888; 1905,
gonfanonner ThomKentF 543; RenM XI 1892;
1916, gofanoneier Moïse han-Naqdan HLF
27,485, gonfenonnier FlorenceW 1619; 1780;
2228; EnfVivwD 432, gonfononnier JVignay-
EnsK 72 f°44b [goufononnier GdfC à corr.], agn.
gunfanuner ca.1100 RolS 106; ChGuillI 1582,
[gunphanu[n]ier BrutlntB 3540 v. — gonfanoier\,
s.l. gumfanoner sermons en prose GdfC, gonfa-
ronier vie de saint Georges GdfC, confanonier
FloreAK 3271; NarbS 1614; SEust7O 862; Bue-
velS 5027; ArtusS 43,16; GerbMetz GdfC; Brun-
LatC I 163, confannonier YonM 1042; 1187;
[FloreAK 3271 var. ms. 15es.], confanonnier Prise-
CordD 201; Coincyll IV 1784; Thib. de Nav. ?
GdfC; RenContrR 8486; ChevPapH 59,10,
comphanonnier Loh GdfC, confenonier SaisnM
4779; OrsonP 2556, confenoneir FloovA 445,
confenonnier Saisn GdfC, confanoulier Auberi
dans KellerRomv 234,23, confanelier Poème-
MorB 2702; EvratGenA GdfC, francoit. confa-
loner RolV4G 105; GuiNantvM 338; OgDanAlC
272; 525; MacaireM 2268; EntreeT 7239; As-
premFirM 8346; 8373; 8453; [AquilonW 599,28],
confeloner EntreeT 5572) ♦ “celui qui porte le
gonfanon (1°)” (dep. ca.1100, RolS 106 [Gefreid
d’Anjou, le rei gunfanuner]; Rolv4G 105; Flo-
reAK 3271; ThebesR 2150 [Thideus chevauchait
premiers Qui des Griex iert gonfanoniers];
Aiol’F 3839; RouH III 7585; BenDucF 11645;
AlexParA I 664; ChGuillI 1582; ThomKentF
543; 6256; RenM XI 1888; 1892; 1905; etc.; Gui-
NantMM 346; GuiNantvM 338 [Guion est pro-
dome, vestre confaloners], TL 4,437; GdfC
9,707c; Stone 347a [v. gonfanoier ci-dessus];
FEW 16,102b; HoltusEntr 259; LevyTrés 124a);
• au fig. “id.” (2em.l2es. - ca.1342, MirNDOrlM
II 40 [Sainz est H ordres del mostier U sont H Deu
gomfanonier (= les moines)]; FloovA 445
[(Maugalie invite Floovant à rester chez elle) De
toi ferai mon dru et mon confenoneir Si saras an
ma chanbre mes matres consoiliers]; PoèmeMorB
2702 [(en parlant des péchés capitaux) Cis
maintinent le régné et le siégé roiaul; Cis sunt
confanelier et H plus principal]; Coincyll 1K 1784
[saint Grégoire Et le martir, le bon preudome Qui
fu gonfanoniers de Rome]; ThibChampW
XXXIV 34; RenContrR 8486 [les Egipciens... fi-
rent ung confanonnier De Moyse qui les guia], TL
4,437 [range les att. de Floov et de RenContr sous
la déf. générale “Bannertràger”] ; 438); ♦ maistre
gonfanonier “celui qui porte le fanion principal”
(déb.l3es. - mil.l4es., SEust7O 862 [J’emmenerai
toz icis chevaliers, Et s’en ferai maitres confano-
niers, FEW “magister militum”]; Bueve2S 6214;
FlorenceW 1619; ChevPapH 59,10 [pour ce qu’il
est si bon chevalier, l’a fait le mareschal son mais-
tre confanonnier]; TristNantS 21806, FEW
16,102b); ♦ premier gonfanonier “id.” (ca.1174,
BenDucF t.1,336 titre [com en l’estor vaut estre
primiers gonfanonier}).
• gonfanoniere f. Igonjanoniere SynagEglJ
p.405, gonfanonniere AndréCoutP 1491, agn.
gumfanunire 3et. 12es. AdgarK XLI 210) ♦ au fig.
“celle qui porte le gonfanon (1°)” (3et. 12es. -
2em.l3es., AdgarK XLI 210 [(c’est sainte Marie
qui parle) sui mestre de pucelage E de virginité
première E de chastee gumfanunire]; André-
CoutP 1491 [Mort, qui estoit gonfanonniere Et
d’enfer partout la baniere]; SynagEglJ p.405 [Or
vous dirai de l’autre ( = Synagogue) qui fu gon-
fanoniere; Mult lonc tens mes or est brisié la ba-
niere], TL 4,438; GdfC 9,708a; FEW 16,102b
[«mfr.» erroné]).
• confenonie f. ♦ “fonction de gonfanonier”
(doc. Dole 1266 [Et por avoir plus grant reconois-
sance dou dit homenaige j’an ai repris la confe-
5
10
15
20
25
30
35
40
45
50
993
994
GONFANON
var. ms. 13es., confenor doc. 1285 Gdf) ♦ “celui
qui porte le gonfanon (1°)” (fin 12es. - lem,14es.,
AnsMetzNG 10592; DurmG 15232 [De Procidas
le chastelain A fait son baillieu soverain... Gon-
fanoier l’a fait d’Yrlande, Si est ses maistres se-
neschauz, Por ce qu’il est preuz et loiauz]; Brun-
IntB 3540;SGraalH 3,621 ; Coincyll IV 1784var.;
DinauxFlandr p.344 (chanson de Pierre de
Gand) [dans un contexte allégorique]; doc. 1285
Gdf; HerbCandS 2,404 v. 3849 (ms. Iem.l4es.)
[Guillaume d’Orenge, le bon gomphannoiers], TL
4,435; Gdf 2,231a; 231b; 4,308c; Stone 347a [sub
gunfanuner]; FEW 16,102b); ♦ maitre confa-
noer “celui qui porte le fanion principal” (12es.,
ProphDavF 68 [Grant mal fit au Jherusalem A
icest tens Nabuzardan, Les oz conduist des che-
valiers et fut maitres confanoers], TL 4,435; Gdf
2,231a [«Siège de Jérus.»]).
• gonfanonier m. (gonfanonier ThebesR 2150;
Aiol’F 3839; RouH III 7585; BenDucF t.1,336
titre; 11645; AlexParA I 664; AnsCartA 2188;
2595; Coincyll 1K 1784; ThibChampW XXXIV
34; CristalB 5239; 5282; 5587; etc., gomfanonier
MirNDOrlM II 40, gonfannonier HuonR 453,
gonfanonnier GuiNantMM 346; FergM 160,15;
Bueve2S 6214; 9944; VivMonbrancE 154; Ren-
ContrR 2756; MirNDPersP XXVIII 1365; 1467,
[gonphanonier Chastell 150,178], gofanonier Ai-
méHistNormB 153,1 [= gonfanonier GdfC],
gonffanonnier TristNantS 11130; 12848; 21806,
goffanonier AiméHistNormB 201,10, gonfano-
ner ThomKentF 6256; RenM XI 1888; 1905,
gonfanonner ThomKentF 543; RenM XI 1892;
1916, gofanoneier Moïse han-Naqdan HLF
27,485, gonfenonnier FlorenceW 1619; 1780;
2228; EnfVivwD 432, gonfononnier JVignay-
EnsK 72 f°44b [goufononnier GdfC à corr.], agn.
gunfanuner ca.1100 RolS 106; ChGuillI 1582,
[gunphanu[n]ier BrutlntB 3540 v. — gonfanoier\,
s.l. gumfanoner sermons en prose GdfC, gonfa-
ronier vie de saint Georges GdfC, confanonier
FloreAK 3271; NarbS 1614; SEust7O 862; Bue-
velS 5027; ArtusS 43,16; GerbMetz GdfC; Brun-
LatC I 163, confannonier YonM 1042; 1187;
[FloreAK 3271 var. ms. 15es.], confanonnier Prise-
CordD 201; Coincyll IV 1784; Thib. de Nav. ?
GdfC; RenContrR 8486; ChevPapH 59,10,
comphanonnier Loh GdfC, confenonier SaisnM
4779; OrsonP 2556, confenoneir FloovA 445,
confenonnier Saisn GdfC, confanoulier Auberi
dans KellerRomv 234,23, confanelier Poème-
MorB 2702; EvratGenA GdfC, francoit. confa-
loner RolV4G 105; GuiNantvM 338; OgDanAlC
272; 525; MacaireM 2268; EntreeT 7239; As-
premFirM 8346; 8373; 8453; [AquilonW 599,28],
confeloner EntreeT 5572) ♦ “celui qui porte le
gonfanon (1°)” (dep. ca.1100, RolS 106 [Gefreid
d’Anjou, le rei gunfanuner]; Rolv4G 105; Flo-
reAK 3271; ThebesR 2150 [Thideus chevauchait
premiers Qui des Griex iert gonfanoniers];
Aiol’F 3839; RouH III 7585; BenDucF 11645;
AlexParA I 664; ChGuillI 1582; ThomKentF
543; 6256; RenM XI 1888; 1892; 1905; etc.; Gui-
NantMM 346; GuiNantvM 338 [Guion est pro-
dome, vestre confaloners], TL 4,437; GdfC
9,707c; Stone 347a [v. gonfanoier ci-dessus];
FEW 16,102b; HoltusEntr 259; LevyTrés 124a);
• au fig. “id.” (2em.l2es. - ca.1342, MirNDOrlM
II 40 [Sainz est H ordres del mostier U sont H Deu
gomfanonier (= les moines)]; FloovA 445
[(Maugalie invite Floovant à rester chez elle) De
toi ferai mon dru et mon confenoneir Si saras an
ma chanbre mes matres consoiliers]; PoèmeMorB
2702 [(en parlant des péchés capitaux) Cis
maintinent le régné et le siégé roiaul; Cis sunt
confanelier et H plus principal]; Coincyll 1K 1784
[saint Grégoire Et le martir, le bon preudome Qui
fu gonfanoniers de Rome]; ThibChampW
XXXIV 34; RenContrR 8486 [les Egipciens... fi-
rent ung confanonnier De Moyse qui les guia], TL
4,437 [range les att. de Floov et de RenContr sous
la déf. générale “Bannertràger”] ; 438); ♦ maistre
gonfanonier “celui qui porte le fanion principal”
(déb.l3es. - mil.l4es., SEust7O 862 [J’emmenerai
toz icis chevaliers, Et s’en ferai maitres confano-
niers, FEW “magister militum”]; Bueve2S 6214;
FlorenceW 1619; ChevPapH 59,10 [pour ce qu’il
est si bon chevalier, l’a fait le mareschal son mais-
tre confanonnier]; TristNantS 21806, FEW
16,102b); ♦ premier gonfanonier “id.” (ca.1174,
BenDucF t.1,336 titre [com en l’estor vaut estre
primiers gonfanonier}).
• gonfanoniere f. Igonjanoniere SynagEglJ
p.405, gonfanonniere AndréCoutP 1491, agn.
gumfanunire 3et. 12es. AdgarK XLI 210) ♦ au fig.
“celle qui porte le gonfanon (1°)” (3et. 12es. -
2em.l3es., AdgarK XLI 210 [(c’est sainte Marie
qui parle) sui mestre de pucelage E de virginité
première E de chastee gumfanunire]; André-
CoutP 1491 [Mort, qui estoit gonfanonniere Et
d’enfer partout la baniere]; SynagEglJ p.405 [Or
vous dirai de l’autre ( = Synagogue) qui fu gon-
fanoniere; Mult lonc tens mes or est brisié la ba-
niere], TL 4,438; GdfC 9,708a; FEW 16,102b
[«mfr.» erroné]).
• confenonie f. ♦ “fonction de gonfanonier”
(doc. Dole 1266 [Et por avoir plus grant reconois-
sance dou dit homenaige j’an ai repris la confe-
5
10
15
20
25
30
35
40
45
50
993
994