DOI Page / Citation link:
https://doi.org/10.11588/diglit.8046#0275
*De organu naturalib. in imo ventre contentis. 24.7
H I S TORIA ANATO M I C A,
C A P. XXI.
Delienz_j.
Vemadmodvm agricokescecundasfegetes lupiniscircumdant, vt
alle<5lo terrajamarorelsetius dulciusque euadat triticum: ita ex aduerfohe-
patisliencmconitruxit Natura, vtexpurgato sa?culentis sordibushepate,
& crassa ac lutulentasuccorum iiluuie hauita, purior illusfriorquereddatur
sanguis. Hacrationesplenriiiis organurn diciturapudViaticum: &Plato
lienis hunc agnouit vsum,vt hepar fpeculi modo nitens,atque perfpicuum
ad imagines exprimendas redderet. Hoc depurandi fanguinismunereil
srustrctur lien, mirum dictu eft,quam grauiainde emergant &suscitentur
symptomata. Nam & spiritibus tenebra' ofs unduntur,& tetra ad cor cere-
brumque esFertur ariathysnialis, &liuetpalletque vniuerfum corpus: vnde Stratonicuscytharce-
dus in Caria dicebat ambulare mortuos,quod iienofiesfent omnes.Situs efr. lien in hypochondrio Situt.
finisiro ex aduerfo iecoris: vnde 6. Epidemi&sn <k&t&tpov per Pleonasmum dkiturj parte fui sirm & '
concaua acshepar& veritrieuluin vertitur; gibba veroadspinarum coftarum extrema. Quibuf-
dam pvin{oelatiorem,aJjjsdccliuiorem fitum occupat. Horum meminitHippocratesfc<5t. z. libri
6. Epidcn-nVn: Ontbm iien deorfum vergit, hispedes &genua calent, nafus & auresfrtgent. Lienis figura ^gwn,
pro ratione nartium.quibus accumbit,variaesr,& mukiplex. Nam qua diaphragmatis cauitatem
attingi t, leuitcr gibbus cernitur; qua ventriculo gibbo & extuberanti innititur, modice cauus oc-
currit: huic tamen figuram omnesoblongam &propemodum tetragonam linguse bubula? fpeci-
cm referentem asfignant, vnde etiam linguofumvifcus vulgo dicitur.. Hippocrateslibro De cor^o-
rum rcfccxioncplanta;pcdisafiimilat.Licnis non vnaomnibus magnitudoineft, vti nequecolor Magnitudo*
vnus:cft tarr.cn invniuerfumlienismagnitudo deteriorparuitate:&quibuscorpusssoret,lienmi-
nuitur,quibus contralien augefcit,corpus minuitur.Vnde non inepteTraianus Imperator sifcum,
lieriem appeliabat. Ouemadmodum enim crefcenteliene,reliquum extabefcit corpus,itaditefce-
te fifco populus a^epauperatur. Lienistotu m corpus carne conftat fibi propria, tum venis & arteri- Compofrtic^
is quarnpluil^pis, demum neruulisTpoftremo tunicula totum corpusinueflicntc. Caro eft velut CaroUenit.
vxfkjfov'/**Apksoilyjj smoysoeteTU,rarum,fungofum&folutum,inflar folidioris fpongia?,autlamio-
rispurnicisj haufieridis cxcipiendisque fa?cibus opportunum. Vena? adfunt infignes inlineam Veni,
veluti rcaam inlertae, &in totameiusfublfantiafpaffa*: oriunturomnes aramofplenico: his du-
dibus craifurri & luuiicxjKim ianguinem allicit lien j nonpurum & impermiftum, fedmultobe-
nignoiuccoperfufum,quemartcriarumcopiaattenuatfabigitque,vtfibi fimilemreddat. Crasfi-
orsqualidiorqitemelarichoHci humoris portio fxcis vinacessmula, quaelienis viattenuarinon
potuit,nunc in portam& i ntcftinaper eundem ramum fplenicum,nunc in ventricuh fundum per
vas breueaut venofum dicrum, nuncsri fcdem per hsemorrhoidas, nunc in renes per arterias e-
mulgcntesamandaturextruditurquc. Arteria; etiam numerofiiTimaj&infignesinlienisfubftan- 4*t*rwtm &\
tiam spargui>tur,quarum multiplex vfus eft. Primus, vt pulfatione fua fseculentum expurgent at- 2Mm
tcnuentqi|elanguinem: vtenimprllmovehementirefrigeratione, itafplenexpurgationeinfigni
indiguit. S?cundusarteriarum vfus eft, vtcrasfum huncfanguinem exvenis in fubstantiam lienis
excidcrcfolicitent. Tertius, vtlieniscaloremfseculentofuccopeneobrutumventilent, nelan- «
guefcat.^Poslremus, vtvitalemfacultatemlieniimpartiantur. Circumdaturpoftremoiienis Tunica.
fubitantiatenuimembranaaperitonaeo exorta,inquam neruulus afexta coniugatio-
ne inferitur.Conne&itur lien,& alligatur parte gibba diaphragmati & reni Cennexit.
finiftro,membranarum peritonxi interuentu, partefimaven-
triculo, tttm per venas quas illi largitur, tum
per epiploon.
CON~
ir,
t
H I S TORIA ANATO M I C A,
C A P. XXI.
Delienz_j.
Vemadmodvm agricokescecundasfegetes lupiniscircumdant, vt
alle<5lo terrajamarorelsetius dulciusque euadat triticum: ita ex aduerfohe-
patisliencmconitruxit Natura, vtexpurgato sa?culentis sordibushepate,
& crassa ac lutulentasuccorum iiluuie hauita, purior illusfriorquereddatur
sanguis. Hacrationesplenriiiis organurn diciturapudViaticum: &Plato
lienis hunc agnouit vsum,vt hepar fpeculi modo nitens,atque perfpicuum
ad imagines exprimendas redderet. Hoc depurandi fanguinismunereil
srustrctur lien, mirum dictu eft,quam grauiainde emergant &suscitentur
symptomata. Nam & spiritibus tenebra' ofs unduntur,& tetra ad cor cere-
brumque esFertur ariathysnialis, &liuetpalletque vniuerfum corpus: vnde Stratonicuscytharce-
dus in Caria dicebat ambulare mortuos,quod iienofiesfent omnes.Situs efr. lien in hypochondrio Situt.
finisiro ex aduerfo iecoris: vnde 6. Epidemi&sn <k&t&tpov per Pleonasmum dkiturj parte fui sirm & '
concaua acshepar& veritrieuluin vertitur; gibba veroadspinarum coftarum extrema. Quibuf-
dam pvin{oelatiorem,aJjjsdccliuiorem fitum occupat. Horum meminitHippocratesfc<5t. z. libri
6. Epidcn-nVn: Ontbm iien deorfum vergit, hispedes &genua calent, nafus & auresfrtgent. Lienis figura ^gwn,
pro ratione nartium.quibus accumbit,variaesr,& mukiplex. Nam qua diaphragmatis cauitatem
attingi t, leuitcr gibbus cernitur; qua ventriculo gibbo & extuberanti innititur, modice cauus oc-
currit: huic tamen figuram omnesoblongam &propemodum tetragonam linguse bubula? fpeci-
cm referentem asfignant, vnde etiam linguofumvifcus vulgo dicitur.. Hippocrateslibro De cor^o-
rum rcfccxioncplanta;pcdisafiimilat.Licnis non vnaomnibus magnitudoineft, vti nequecolor Magnitudo*
vnus:cft tarr.cn invniuerfumlienismagnitudo deteriorparuitate:&quibuscorpusssoret,lienmi-
nuitur,quibus contralien augefcit,corpus minuitur.Vnde non inepteTraianus Imperator sifcum,
lieriem appeliabat. Ouemadmodum enim crefcenteliene,reliquum extabefcit corpus,itaditefce-
te fifco populus a^epauperatur. Lienistotu m corpus carne conftat fibi propria, tum venis & arteri- Compofrtic^
is quarnpluil^pis, demum neruulisTpoftremo tunicula totum corpusinueflicntc. Caro eft velut CaroUenit.
vxfkjfov'/**Apksoilyjj smoysoeteTU,rarum,fungofum&folutum,inflar folidioris fpongia?,autlamio-
rispurnicisj haufieridis cxcipiendisque fa?cibus opportunum. Vena? adfunt infignes inlineam Veni,
veluti rcaam inlertae, &in totameiusfublfantiafpaffa*: oriunturomnes aramofplenico: his du-
dibus craifurri & luuiicxjKim ianguinem allicit lien j nonpurum & impermiftum, fedmultobe-
nignoiuccoperfufum,quemartcriarumcopiaattenuatfabigitque,vtfibi fimilemreddat. Crasfi-
orsqualidiorqitemelarichoHci humoris portio fxcis vinacessmula, quaelienis viattenuarinon
potuit,nunc in portam& i ntcftinaper eundem ramum fplenicum,nunc in ventricuh fundum per
vas breueaut venofum dicrum, nuncsri fcdem per hsemorrhoidas, nunc in renes per arterias e-
mulgcntesamandaturextruditurquc. Arteria; etiam numerofiiTimaj&infignesinlienisfubftan- 4*t*rwtm &\
tiam spargui>tur,quarum multiplex vfus eft. Primus, vt pulfatione fua fseculentum expurgent at- 2Mm
tcnuentqi|elanguinem: vtenimprllmovehementirefrigeratione, itafplenexpurgationeinfigni
indiguit. S?cundusarteriarum vfus eft, vtcrasfum huncfanguinem exvenis in fubstantiam lienis
excidcrcfolicitent. Tertius, vtlieniscaloremfseculentofuccopeneobrutumventilent, nelan- «
guefcat.^Poslremus, vtvitalemfacultatemlieniimpartiantur. Circumdaturpoftremoiienis Tunica.
fubitantiatenuimembranaaperitonaeo exorta,inquam neruulus afexta coniugatio-
ne inferitur.Conne&itur lien,& alligatur parte gibba diaphragmati & reni Cennexit.
finiftro,membranarum peritonxi interuentu, partefimaven-
triculo, tttm per venas quas illi largitur, tum
per epiploon.
CON~
ir,
t