DOI Page / Citation link:
https://doi.org/10.11588/diglit.11127#0134
$ VISVS NOBTLITAT £
suisque libratamponderibus: diuersitatem animalium in sua speeie adeO perfe&otnm, el§ ^ jj
gantiam gemmamm, infinitam plantarum {eriem, tantum varierate dele6fcantium} quantum ^
proprietate viribusque admirabiliurmSinhaec omniaadprimae causa? cognitionem confesssio- ^1?1^'},
/ nemque viamnondum aperiunt, si delitiaete alio rapiunt,&idquod eiusmodi rerum con^ :s),CC ■
templationiimpendendum foret tempus (usfurantur, in exigua adniodum re totius muns #u i °
di epitomen, rerum omnium mensuram, vniuersi tabulam &ideamprimarium diuin£G- 5^^°
pustibiadoculos demonstrabo j vtcum vetustiiTimoZoroastre exctamare cogaris, O Ho~ -
moaudacissimse 5c omnia confidenter molientis naturae decus? Neque vero aliudquidhoc i^*0'
loco, nisi caputtibi contemplandum osFcram, cum in hoc humanae dignitatis argumentae-
luceant clarissima. Expende regiamhancdomummtus, extra, acvbicunque libet. Intuere
artificium cerebri,tres illas columnas,quibus, vtccelumhumeris Atlantis , italuperbiistius
asdificii operimenta innituntur: quatuor cellulas in quibus ( si Arabum schoia? fides habenda ■( in
est (principesanimaefacultates resident, Imaginatioinduabusanterioribus,ratioinmedia s.^--n
memoria in posteriori. Examina dein Ipeculum lucidum, rete admirabile instat labyrinthi' ^tf^esc
ex infinitaarteriarum sibi mutuO implexarum serie contextum, vbi (piritus animales extrema • irscuJ
perfe&ione donantur: neruorum originem, funem argenteum , eiusque producendis neruis ' ^ \$
fcecunditatem incredibilem, canales 8c tubos qui omnem cerebrieluuiem exciudunt. Qupd liSCOna a
(iregiohocpalatioincludiabnuis,egredere,vtextracaputintuearisduolucidissimailiaastr^ v ^Vs
speculaanimasin quibus omnes eius asfedhis expressios legimus: miraberis dnbio procul cry- K ^ ,
stailinumhumorem puritate 8c elegantia margaritas Orientales longe pracellenrem, nito- r
rem sex tunicarum, stupendam- mobilitatem sex musculorum, & prae omnibus, pupillam a- !lllto1
moris ducem 8c indicem. Videbis non minori cum admiratione aures vtrumque constimtas.
Annonaudaxestillanaturaeactio, quodadeo exiguo foraminiinseruerit tympanum eique $f ^
chordam tenuissimam instarnerui militarisattensam,ossiculatiia, malleolum, incudem,& s! ' ^
stapedem amiulantia, musculos tres exiles visum pene eftugientes, labyrinthum interni aeris 11011 v;n u'
receptaculum, fenestras duas onales neruum, & cartilagineum ductum, ad palatum vsque '■ r
protensum,qui eximiae illius sympathiae, quam vocis acauditus instrumenta inter se habent, ^arel? 1
author existit. Et quid dices deexiguo illo carnisfrusto quod instar anguilla? miris setdr- priroamul"
quet&insse&itmotibus, linguamintelligopusillum corpukulum omnes animieonceptus •* .. .
exprimens, per quam ( vtinquit Apostolus ) benedicimus Deo & maledicimus hominibus, I»0Cllllse 1
quae in admirationem rapit, sse&it, tonat, generosos animos ad conssigendum excitat, ac de- ^es^ ^
niquessorentissima imperiafunditus euertere, eademque pristino sson 8c vigori restituere po- ist|ucurid
test. Denique 6 Athee si parriculatim singula examinare piget, aspice precor, elegantiam & ^ant>in 1
maiestatem faciei, quaeomnibus animantibus terrorem incutit, annon in eascintillamali- aobscurer
quam vel radium potius diuinitatis reperies ? an non characterem ereatoris sui in ea conspici- aitaexprn
es ? atque omnibus his consideratis nunquid inuitustandem adigerisad exclamandum cum fe&S
Regiopropheta : Confitebor tibi Domine, quiatuas sapientias magnitudinem in corporis iffl&U
meifabricadeciarasti. Quamnobilisergosenmsestvisus, quicumtantam seriemrerumstu- *.
pendarum, & cbiectorum praecellentium percipiat, recta ad Dei cognitionem nos deducit. Viaen hi
StcurJum Secundum, ex quo visus dignitas declaratur, est a&ionis modus qui reliquorum sensuum a- can
sunBum pro ctiones longis postse interuallis relinquit. Fitenimininstanti visiosinemotulocali, &ad Jsorishu
exctUentm distantissima interlialla; vnde ad intelledus naturam proxime accedit. Intelledus rerum ^constitu
^Elegansvi- ^easaDornm materiae contagione liberas compleditur; visus species tantum incorporeas aoculis?
[m e^»intel- <luas Philosophi intentionales vocant, reeipit: Intelle&us totum vniuersum comprehendir ijudic
U5lit* compa- nullo tamenloco circumscriptus, compleditur ccelum terram neque se mutuo, intellecT;ui Hitetab(
rath. inserta, aut offenduntaut impediunt. Visus ccelum recipit, neque tamen locum vllum ocu- ditscelare
liautconfunditautinterturbat,ingentes illae montiummolessimul unaque vice pupillare-^ tofesidera
subintrant,cum tamenexigui foraminisacleiusmodi molesntillasit proportio. Intelledas Allumc
eodem tempore duo contraria comprehendit, verumque a falso discernit; visus eodem in- ^odsip
stantialbumnigrumquediiudicat, & dum percipit vnum contrariorum, non impeditura !!Cjoculis
perfedba cognitione alterius, quod caeteris sensibus nequaquam accidit. Gustato enim ama- psetsiis ou
ro,impossibileest simulde dulci iudiciumferre. Intellectus vnico momentototam rerum siogtiost, \
vniuersitatem penetrat:visus vno instani spatium omne cceli in fe recipit: Gasterifensus cum pjereXp[
tempore mouentur, vnde fulgur ante tonitru percipitur > licet vno eodemque temporeena- ^atiimalis
bibuselidantur. "&flac
Asgumentu Intelledus liberam habet Bc cogi nesciam vim; visus in adione sua spec?em qaassdam praj ^solare
retverttatis (efertlibertatis, quodreliquissensibusdenegauitNatura, auresenimperpetuo funt patulst' 4messv
Asferend&cer* vt&nares, cutisexpositaestfrigori, ealori, omnibUsqueaerisiniuriis:atoculipalpebrasha- |istratUs
pwpriTpeH- kent>quil>us>sivelitani^ Accedit tertio advisicms NatUr$g
larts instin- p^antiam illius certitudo. Plus valet (vt vulgo dici solet) oculatus testis vnus quam aufl- "%\\^
Hio. ti decem j St Thales tantum inter oculos 6c aures intereste putabat> quantum inter veru^ & ^ciatursio
r 1 fallum s
/
suisque libratamponderibus: diuersitatem animalium in sua speeie adeO perfe&otnm, el§ ^ jj
gantiam gemmamm, infinitam plantarum {eriem, tantum varierate dele6fcantium} quantum ^
proprietate viribusque admirabiliurmSinhaec omniaadprimae causa? cognitionem confesssio- ^1?1^'},
/ nemque viamnondum aperiunt, si delitiaete alio rapiunt,&idquod eiusmodi rerum con^ :s),CC ■
templationiimpendendum foret tempus (usfurantur, in exigua adniodum re totius muns #u i °
di epitomen, rerum omnium mensuram, vniuersi tabulam &ideamprimarium diuin£G- 5^^°
pustibiadoculos demonstrabo j vtcum vetustiiTimoZoroastre exctamare cogaris, O Ho~ -
moaudacissimse 5c omnia confidenter molientis naturae decus? Neque vero aliudquidhoc i^*0'
loco, nisi caputtibi contemplandum osFcram, cum in hoc humanae dignitatis argumentae-
luceant clarissima. Expende regiamhancdomummtus, extra, acvbicunque libet. Intuere
artificium cerebri,tres illas columnas,quibus, vtccelumhumeris Atlantis , italuperbiistius
asdificii operimenta innituntur: quatuor cellulas in quibus ( si Arabum schoia? fides habenda ■( in
est (principesanimaefacultates resident, Imaginatioinduabusanterioribus,ratioinmedia s.^--n
memoria in posteriori. Examina dein Ipeculum lucidum, rete admirabile instat labyrinthi' ^tf^esc
ex infinitaarteriarum sibi mutuO implexarum serie contextum, vbi (piritus animales extrema • irscuJ
perfe&ione donantur: neruorum originem, funem argenteum , eiusque producendis neruis ' ^ \$
fcecunditatem incredibilem, canales 8c tubos qui omnem cerebrieluuiem exciudunt. Qupd liSCOna a
(iregiohocpalatioincludiabnuis,egredere,vtextracaputintuearisduolucidissimailiaastr^ v ^Vs
speculaanimasin quibus omnes eius asfedhis expressios legimus: miraberis dnbio procul cry- K ^ ,
stailinumhumorem puritate 8c elegantia margaritas Orientales longe pracellenrem, nito- r
rem sex tunicarum, stupendam- mobilitatem sex musculorum, & prae omnibus, pupillam a- !lllto1
moris ducem 8c indicem. Videbis non minori cum admiratione aures vtrumque constimtas.
Annonaudaxestillanaturaeactio, quodadeo exiguo foraminiinseruerit tympanum eique $f ^
chordam tenuissimam instarnerui militarisattensam,ossiculatiia, malleolum, incudem,& s! ' ^
stapedem amiulantia, musculos tres exiles visum pene eftugientes, labyrinthum interni aeris 11011 v;n u'
receptaculum, fenestras duas onales neruum, & cartilagineum ductum, ad palatum vsque '■ r
protensum,qui eximiae illius sympathiae, quam vocis acauditus instrumenta inter se habent, ^arel? 1
author existit. Et quid dices deexiguo illo carnisfrusto quod instar anguilla? miris setdr- priroamul"
quet&insse&itmotibus, linguamintelligopusillum corpukulum omnes animieonceptus •* .. .
exprimens, per quam ( vtinquit Apostolus ) benedicimus Deo & maledicimus hominibus, I»0Cllllse 1
quae in admirationem rapit, sse&it, tonat, generosos animos ad conssigendum excitat, ac de- ^es^ ^
niquessorentissima imperiafunditus euertere, eademque pristino sson 8c vigori restituere po- ist|ucurid
test. Denique 6 Athee si parriculatim singula examinare piget, aspice precor, elegantiam & ^ant>in 1
maiestatem faciei, quaeomnibus animantibus terrorem incutit, annon in eascintillamali- aobscurer
quam vel radium potius diuinitatis reperies ? an non characterem ereatoris sui in ea conspici- aitaexprn
es ? atque omnibus his consideratis nunquid inuitustandem adigerisad exclamandum cum fe&S
Regiopropheta : Confitebor tibi Domine, quiatuas sapientias magnitudinem in corporis iffl&U
meifabricadeciarasti. Quamnobilisergosenmsestvisus, quicumtantam seriemrerumstu- *.
pendarum, & cbiectorum praecellentium percipiat, recta ad Dei cognitionem nos deducit. Viaen hi
StcurJum Secundum, ex quo visus dignitas declaratur, est a&ionis modus qui reliquorum sensuum a- can
sunBum pro ctiones longis postse interuallis relinquit. Fitenimininstanti visiosinemotulocali, &ad Jsorishu
exctUentm distantissima interlialla; vnde ad intelledus naturam proxime accedit. Intelledus rerum ^constitu
^Elegansvi- ^easaDornm materiae contagione liberas compleditur; visus species tantum incorporeas aoculis?
[m e^»intel- <luas Philosophi intentionales vocant, reeipit: Intelle&us totum vniuersum comprehendir ijudic
U5lit* compa- nullo tamenloco circumscriptus, compleditur ccelum terram neque se mutuo, intellecT;ui Hitetab(
rath. inserta, aut offenduntaut impediunt. Visus ccelum recipit, neque tamen locum vllum ocu- ditscelare
liautconfunditautinterturbat,ingentes illae montiummolessimul unaque vice pupillare-^ tofesidera
subintrant,cum tamenexigui foraminisacleiusmodi molesntillasit proportio. Intelledas Allumc
eodem tempore duo contraria comprehendit, verumque a falso discernit; visus eodem in- ^odsip
stantialbumnigrumquediiudicat, & dum percipit vnum contrariorum, non impeditura !!Cjoculis
perfedba cognitione alterius, quod caeteris sensibus nequaquam accidit. Gustato enim ama- psetsiis ou
ro,impossibileest simulde dulci iudiciumferre. Intellectus vnico momentototam rerum siogtiost, \
vniuersitatem penetrat:visus vno instani spatium omne cceli in fe recipit: Gasterifensus cum pjereXp[
tempore mouentur, vnde fulgur ante tonitru percipitur > licet vno eodemque temporeena- ^atiimalis
bibuselidantur. "&flac
Asgumentu Intelledus liberam habet Bc cogi nesciam vim; visus in adione sua spec?em qaassdam praj ^solare
retverttatis (efertlibertatis, quodreliquissensibusdenegauitNatura, auresenimperpetuo funt patulst' 4messv
Asferend&cer* vt&nares, cutisexpositaestfrigori, ealori, omnibUsqueaerisiniuriis:atoculipalpebrasha- |istratUs
pwpriTpeH- kent>quil>us>sivelitani^ Accedit tertio advisicms NatUr$g
larts instin- p^antiam illius certitudo. Plus valet (vt vulgo dici solet) oculatus testis vnus quam aufl- "%\\^
Hio. ti decem j St Thales tantum inter oculos 6c aures intereste putabat> quantum inter veru^ & ^ciatursio
r 1 fallum s
/