DOI Page / Citation link:
https://doi.org/10.11588/diglit.51540#0442
^7
30
18
29
Additio.
a Absientante.]Ansiifi
ficiAt hoc cafk sisie cita-
tu/m:diftingue ut scrtpsi
super regula, prqskmU
tur.de reg.iur.lib.vj.
d Si quando. j Per qua
legem dixit.. Guid. de
Su z.super l.iurisiuran*
di. eod. tit.qtiod-etiamfi
procedat iudex ex ossi-
cio , neceffe e& uocari
partem, contra quam
(pcedit,uide s. de inquisi.
§.quando autem.uer.ut
autem.usiq^ adsin.& §.
secj.
c Danietis.]xisic.
d Oporteat J In fine,
ibi ponit Accur. hoc di-
siused approbat quod
. infra (equitur.
e cdj.] Vide quod ibi
serip/i fuper iiq.gl.adde
, quodssttim dicam.
f Et bene.] Quod pia
cet, Pyleo hocti.rub.q.
dicit tamen, quod quan-
do tesks siunt receffuri,
uel morituri,tunc parte
utraque prafiente depo
nu tt,uel altera tan tum,
fi reliqua requifitanon
uenerit,per$.hocuerb.
in auth eod.tit.Sedhoc
esc salsium. <& ad §.re-
ffondetur in prce.glojsi
decre.ij.eo. tit.quaglo.
innuit doc. tenere, §. iU
Ium loqui in casu p>ubli=z
cationis, quod audire
possit tesks deponentes,
quot opinio dato quod
essiet uera, sidsurn tamen
essiet id locum habere in
teflib. morituris uel re-
cessiuris, quorum ditia
cofignantur: ut in decr.
quoniam, in prirn. ut Ut.
noncontest. edrnot.eo.
c.j.§ siunt et alij. ubiui-
i Adhibit4.]Sitmi
"‘1
nus. Bonaci-
pen.
1 dilefta.cumsuisc(”
k Velnon.]Vtsf
^luesset:^^
per primo, (T
super secundo,tsr
reliquis,reffotidai l
beret.
cere,quiaeiusinterest,cU
| noenisJupcrUNecoblta
uoiiconfeM^mditiatt
■ tereccptiferuntjSc ideo i
I judciuiditmalitian) testis
ciiiitqiiiMtjuodteste n<
partemautemnondportei
$dcenenouidetur,qudc
dicere, [eumterserere in at
! ■®)&recogno‘[cantseuac1
’ lasiadexin receptione tefl
duiriestr&tabellid ad didit
ipsenullam' titubationem 1
..nimnuilam habet autoritat
tanodoinscribendo:iud
: pcre8digare:utin prae.c.su
I . . prob
ri testi.
Htoc.crHossi.iw betsi
; |w^d(iex^o,HU aliud
| i>»«l«.aer.illeetw reea
I !«'k«fed|inein. nent,
&si c
/7beretttEttalisiude
^«otariodixic.qud
|*em^ioristamhut
!*'*>®tlcrederetu.
*W£elo<iueb
i<:4h«>'»lfcernere<i^
: ‘""'«ej. faaa,nrei
i lnandJtum
hi^Pjt.nont
saP'r<l’
demglo.ij.Dicoetia,
quod in cafu publica
tion^ptirs ctudiuis
[et testes deponentes,]!
esset producens, audito
primo impediretur^u
cere secundum: pursi»
tem, contra quum noti
posset eo cufu probare
direfte contwim:ut
mcle.eo.tit.tejiib.pro-.
pter qu£ etiam incafw
publicationis non sers
uatur,qubd audiant
ponentes.
g c.j.] ibisotaria
ult.gl. widemmwfi
jhtimulleguto.
h Secundum Vim.]
Qui boc not.inc.ch
olim.jhtimuUegu.
>««** dH
£
’ ad.
I
Ittai»*8"” n sr
mSWitapertabe
4 Specul.lib.IPartic.IiII.
Verbum iufle, adiunttum uerbls pojsefiuis, dicitur
aliquid iuris habere.
luueni, in quibus(itpotius credendum, quam feni.
Forma inquifitorij,per quod teflis in caufa inquifi-
t ion is examinetur,qua effe debeat.
Teftis interrogatus de statu ecclefia, tam de capit e,
quam de membris, i urar e debet fe ueritatem di-
cturumfuper his, qua fcit, & credit, exceptis oc^
cultis criminibus, qua licet non debeat reuelare,
occultas tamen circunflantias manifeflorum cri-
minum tenetur manifeftare.
74^^ PM H T1 C tra&an^um qualiter in testium exami
j natione sit procedendum. Et quidem
iud ex hac uia procedat.Exiget enim a teste iuramentum: uc
s.£.sequitur.8c hoc praesente parte, contra quamproducun-
a tur,uel £e contumaciter absentante3.
b ex.eod.c.ij.C.e.si quando b. In auth.
eod.$. sancimus. & §. pen. & iij.q.ix.
carthse.C.defideinstru.iudices. De-
mum ipsum super articulis datis se*
cretd ac sigillatim examinabit dilige-
cter,exemplo Danielis ctestes,qui co
tra Susannam indudi fuerunt exami
nantes.&arg.ex.de elec.quiajppter.
ex.eo.uenerabili.C.eod. nullum.ex.
deaccusa.inquisitionis. $.j. de poen.
& re.omnisj.uersi.sed pone.Si enim
simul dicerent seu examinarentur,u -
nus alium instrueret, & unus sciret
quid alter diceret,& eius didum se-
queretur:sicq; non posset de facili ue
ritas deprehendi. In auth. eo.$. & qa
1 uerd multi. * Quidam tamen, ut Io.
Theu.&: Accur.dicut,qu6d quaecun-
que pars uelit interesie interrogatio -
nibus,8c examinationi,potest.C. eo.
d si quando.l.sed cum oporteat, in fi.d
Scauth.sed &si quis.fEeod.curent.Sc
ij.qj.in primis, uers quia igitur Ste-
ephanus. ubi de hoc. &ex. eod. c. ij.e
quia pars, quae nouit causae circun-
llantias,melius interrogabit.ff de a-
duk.sipoitulauerit.^.quzestio. Sed i-
bi non loquitur de uero teste:8c pne-
di&aiuraintelliguntur,qudd potelb
& debet interesse in pr^sentatione iu
ramenti: non in examinatione, qus
secret^ fit,ut praedixi: 8c sic de sacio
f seruatur ubiq;,& bene fldeocp sic est
tenendum.fF.de 1 egi.si de interpreta-
tione.ex.de consue.cumdiledus. A-
lioquintestis no libere contra illum
pr^sentem testificaretur: nec debitas
negotij circunstatias rei de qua que-
ritur,exprimeret.Nec obst. quod di-
cut interrogationes melius sieri per
partes. Nam articuli & interrogato-
ria datur in scriptis:ut s.^.proxi.uer.
item caut£. 3c §. nunc uidendum. & ktus testis9uel non k:uts.$.j.uersic. ite
siciudexplen£ perseipsum inquire-
re potest. Licet autem dixerim hoc
2 secret£ debere fieri:+non tamen pro-
pter hoc excludo notaripm, qui eo-
rum difta seribit: nec iudex hoc osfi-
cium,in quo tota uis causae est, nota-
rio committat: sicut in curia faciunt
auditores,secundum ea,quae no.s.
uersi.hoc autem.ibi:sed seribere, &c.
sed per seipsum examinet, ffi eo. 1. iij.
$.item diuus.&l. mulier, ubi de hoc.
1 debet, anteim-r s ? 0-■
Se,^rst
C.de iudic.auth.adhoc.&inauthet.
colla.v.ut defuncti seu fu.eorum. §.il
lud.ubi dicitur,quod non debent iu-
dices per consiliarios testes recipe-
re.arg. tamen cotra, ex. de testi.co.c.
S j.g nisi ut dixi s.§.qualiter aute. uers.
potest etiam iudex. Vel dic secundu
h VmAquddin ciuili,uel ecclesiastica
causa, poliunt iudices peralios reci-
pere testes. In criminali uerd no,sed
tantum per se: nisi solus papa, in au-
then.de fi.instr.ex.de testi.cum olim.
ubicommittuturin remotis partib.
Papa tamen etia in criminalibus po-
testperaliu testes recipere, arg.xiij.
q.iiij.ille gladium, sicut potest per a-
lium pronunciare. ex. de testa. Ray-
nutius.& §. illud obtinet, cum testes
prtesentessunt: quo casu melius est
hoc per iudices expediri. Vbi autem
c6mittit,c6sulog>, quado sibi tradet
interrogatoria, iniungat ei sub poena
excommunicationis, & sub intermi-
natione diuini iudicij & periculo famae sus, quod bene& h
galiter super quolibet articulo,iuxta ipsa interrogatoriam
minet ipsos testes. Vtrurn autem possit committere, uides.
3 deiudic.deleg.$.iamnunc.uer.sednunquid. + In examina,
tione ergo sic procedet:
FORMA. Vocabit enim quemlibettestemadsesecreti
& sigillatim,ut dixi,& dicet ei: Amice, falsificus.testis tribus
perlonis estobnoxius, scilicet Deo, cuius praesentiam.ciwi
sit ubiq;,contemnit.Item iudici,quem mentiendo,fallit.Ter
tid,innocenti,quem falso testiraonio l^d inTesti s quoq;,qm j
ueritatem,quam nouit,occultat:& etiam is,qui mendacium
dicit,reus est.Primus,quia prodesse non uuk.Secudus,quia
nocere desiderat. Haec leguntur ex.de cri.fal.c.j.&xj.quas»
stio.iij.quisquis metu. Proinde cum iuraueris dicereuerita-
tem,per illud iuramentum obsecro te, quod animam tuam
salues,& quod scis de tali negotio,pleng dicas. Inter talem
enim & talem, super hocqu2estiouentilatur:&tuintestein
induceris.Intendit enim talis probare,Scc.legat sibi pland ar
ticulum de uerbo ad uerbum,& exponat eum sibi diligeten
ut puer, fidelis. & ipseresponsiones eiussupersingulisarti.
culis diligenter audiat, & in seriptis per notarium, uel per
duos uiros ad hoc deputatosmt C. de testi. nullum, ex.eod. <ttraseribefet.fEi
uenerabili.ex.de proba.quoniacontra.singulauerbaquem- 1
admodum proferuntur,redigi faciat, xxij. q. v. humani
eo.cum causam,quae.& infra, uerstcautum quoq;.& redatti
testi. iterum legat :ut sepossitcorrigere, & si ipseuelscrs
ptor errauit: ut ex.de testi. co.prsterea. Quibus autemuet
bis testis utatur: dic ut s. $. j. uer.item quod non prohibet,
seq. Et sic supersingulis articulis eum interroget dehis,^
s.^.proxi.sunt notata: hac tamen cau
ttelaadhibita’,ut quandoq;interro- i Adbibitd.]^s^
get de primo articulo, quandoq; de
ultimo,quandoq; de medijs: nec hic
seripturae seruetordinem, licet alias
quandoq; sit seruandus: utxliiij. di-
stin.sitredor.infi.&ex.derescrip.cum .
cor.Ioannes autem sic praeposter£ dixit querendum, ut
lius apprehendat, an fuerit suborna»
quod testes ide. Et an dicat uera uel
uerisimilia, uel negotio de quo agit,
apta.utiiij.quasst.iij.c.sieum. $. si te
stes. Diligenterergotesteminterro.
get,no suadedo ei,nec eurn inducen-
do ut aliquid certu dicansed quod in .. <,
genere ueritatem quserat.ft;dequ^stionibJ.j.MuS 1 .
Nec inducat eum ad dicendum se scire quod creditae
tra:utuersic.fidelis.Considerare etiam debet,
letin didto suo:ut s.^.j.uersic.item quo-
trepidatione,uel costantia deponat, ff. deqi
30
18
29
Additio.
a Absientante.]Ansiifi
ficiAt hoc cafk sisie cita-
tu/m:diftingue ut scrtpsi
super regula, prqskmU
tur.de reg.iur.lib.vj.
d Si quando. j Per qua
legem dixit.. Guid. de
Su z.super l.iurisiuran*
di. eod. tit.qtiod-etiamfi
procedat iudex ex ossi-
cio , neceffe e& uocari
partem, contra quam
(pcedit,uide s. de inquisi.
§.quando autem.uer.ut
autem.usiq^ adsin.& §.
secj.
c Danietis.]xisic.
d Oporteat J In fine,
ibi ponit Accur. hoc di-
siused approbat quod
. infra (equitur.
e cdj.] Vide quod ibi
serip/i fuper iiq.gl.adde
, quodssttim dicam.
f Et bene.] Quod pia
cet, Pyleo hocti.rub.q.
dicit tamen, quod quan-
do tesks siunt receffuri,
uel morituri,tunc parte
utraque prafiente depo
nu tt,uel altera tan tum,
fi reliqua requifitanon
uenerit,per$.hocuerb.
in auth eod.tit.Sedhoc
esc salsium. <& ad §.re-
ffondetur in prce.glojsi
decre.ij.eo. tit.quaglo.
innuit doc. tenere, §. iU
Ium loqui in casu p>ubli=z
cationis, quod audire
possit tesks deponentes,
quot opinio dato quod
essiet uera, sidsurn tamen
essiet id locum habere in
teflib. morituris uel re-
cessiuris, quorum ditia
cofignantur: ut in decr.
quoniam, in prirn. ut Ut.
noncontest. edrnot.eo.
c.j.§ siunt et alij. ubiui-
i Adhibit4.]Sitmi
"‘1
nus. Bonaci-
pen.
1 dilefta.cumsuisc(”
k Velnon.]Vtsf
^luesset:^^
per primo, (T
super secundo,tsr
reliquis,reffotidai l
beret.
cere,quiaeiusinterest,cU
| noenisJupcrUNecoblta
uoiiconfeM^mditiatt
■ tereccptiferuntjSc ideo i
I judciuiditmalitian) testis
ciiiitqiiiMtjuodteste n<
partemautemnondportei
$dcenenouidetur,qudc
dicere, [eumterserere in at
! ■®)&recogno‘[cantseuac1
’ lasiadexin receptione tefl
duiriestr&tabellid ad didit
ipsenullam' titubationem 1
..nimnuilam habet autoritat
tanodoinscribendo:iud
: pcre8digare:utin prae.c.su
I . . prob
ri testi.
Htoc.crHossi.iw betsi
; |w^d(iex^o,HU aliud
| i>»«l«.aer.illeetw reea
I !«'k«fed|inein. nent,
&si c
/7beretttEttalisiude
^«otariodixic.qud
|*em^ioristamhut
!*'*>®tlcrederetu.
*W£elo<iueb
i<:4h«>'»lfcernere<i^
: ‘""'«ej. faaa,nrei
i lnandJtum
hi^Pjt.nont
saP'r<l’
demglo.ij.Dicoetia,
quod in cafu publica
tion^ptirs ctudiuis
[et testes deponentes,]!
esset producens, audito
primo impediretur^u
cere secundum: pursi»
tem, contra quum noti
posset eo cufu probare
direfte contwim:ut
mcle.eo.tit.tejiib.pro-.
pter qu£ etiam incafw
publicationis non sers
uatur,qubd audiant
ponentes.
g c.j.] ibisotaria
ult.gl. widemmwfi
jhtimulleguto.
h Secundum Vim.]
Qui boc not.inc.ch
olim.jhtimuUegu.
>««** dH
£
’ ad.
I
Ittai»*8"” n sr
mSWitapertabe
4 Specul.lib.IPartic.IiII.
Verbum iufle, adiunttum uerbls pojsefiuis, dicitur
aliquid iuris habere.
luueni, in quibus(itpotius credendum, quam feni.
Forma inquifitorij,per quod teflis in caufa inquifi-
t ion is examinetur,qua effe debeat.
Teftis interrogatus de statu ecclefia, tam de capit e,
quam de membris, i urar e debet fe ueritatem di-
cturumfuper his, qua fcit, & credit, exceptis oc^
cultis criminibus, qua licet non debeat reuelare,
occultas tamen circunflantias manifeflorum cri-
minum tenetur manifeftare.
74^^ PM H T1 C tra&an^um qualiter in testium exami
j natione sit procedendum. Et quidem
iud ex hac uia procedat.Exiget enim a teste iuramentum: uc
s.£.sequitur.8c hoc praesente parte, contra quamproducun-
a tur,uel £e contumaciter absentante3.
b ex.eod.c.ij.C.e.si quando b. In auth.
eod.$. sancimus. & §. pen. & iij.q.ix.
carthse.C.defideinstru.iudices. De-
mum ipsum super articulis datis se*
cretd ac sigillatim examinabit dilige-
cter,exemplo Danielis ctestes,qui co
tra Susannam indudi fuerunt exami
nantes.&arg.ex.de elec.quiajppter.
ex.eo.uenerabili.C.eod. nullum.ex.
deaccusa.inquisitionis. $.j. de poen.
& re.omnisj.uersi.sed pone.Si enim
simul dicerent seu examinarentur,u -
nus alium instrueret, & unus sciret
quid alter diceret,& eius didum se-
queretur:sicq; non posset de facili ue
ritas deprehendi. In auth. eo.$. & qa
1 uerd multi. * Quidam tamen, ut Io.
Theu.&: Accur.dicut,qu6d quaecun-
que pars uelit interesie interrogatio -
nibus,8c examinationi,potest.C. eo.
d si quando.l.sed cum oporteat, in fi.d
Scauth.sed &si quis.fEeod.curent.Sc
ij.qj.in primis, uers quia igitur Ste-
ephanus. ubi de hoc. &ex. eod. c. ij.e
quia pars, quae nouit causae circun-
llantias,melius interrogabit.ff de a-
duk.sipoitulauerit.^.quzestio. Sed i-
bi non loquitur de uero teste:8c pne-
di&aiuraintelliguntur,qudd potelb
& debet interesse in pr^sentatione iu
ramenti: non in examinatione, qus
secret^ fit,ut praedixi: 8c sic de sacio
f seruatur ubiq;,& bene fldeocp sic est
tenendum.fF.de 1 egi.si de interpreta-
tione.ex.de consue.cumdiledus. A-
lioquintestis no libere contra illum
pr^sentem testificaretur: nec debitas
negotij circunstatias rei de qua que-
ritur,exprimeret.Nec obst. quod di-
cut interrogationes melius sieri per
partes. Nam articuli & interrogato-
ria datur in scriptis:ut s.^.proxi.uer.
item caut£. 3c §. nunc uidendum. & ktus testis9uel non k:uts.$.j.uersic. ite
siciudexplen£ perseipsum inquire-
re potest. Licet autem dixerim hoc
2 secret£ debere fieri:+non tamen pro-
pter hoc excludo notaripm, qui eo-
rum difta seribit: nec iudex hoc osfi-
cium,in quo tota uis causae est, nota-
rio committat: sicut in curia faciunt
auditores,secundum ea,quae no.s.
uersi.hoc autem.ibi:sed seribere, &c.
sed per seipsum examinet, ffi eo. 1. iij.
$.item diuus.&l. mulier, ubi de hoc.
1 debet, anteim-r s ? 0-■
Se,^rst
C.de iudic.auth.adhoc.&inauthet.
colla.v.ut defuncti seu fu.eorum. §.il
lud.ubi dicitur,quod non debent iu-
dices per consiliarios testes recipe-
re.arg. tamen cotra, ex. de testi.co.c.
S j.g nisi ut dixi s.§.qualiter aute. uers.
potest etiam iudex. Vel dic secundu
h VmAquddin ciuili,uel ecclesiastica
causa, poliunt iudices peralios reci-
pere testes. In criminali uerd no,sed
tantum per se: nisi solus papa, in au-
then.de fi.instr.ex.de testi.cum olim.
ubicommittuturin remotis partib.
Papa tamen etia in criminalibus po-
testperaliu testes recipere, arg.xiij.
q.iiij.ille gladium, sicut potest per a-
lium pronunciare. ex. de testa. Ray-
nutius.& §. illud obtinet, cum testes
prtesentessunt: quo casu melius est
hoc per iudices expediri. Vbi autem
c6mittit,c6sulog>, quado sibi tradet
interrogatoria, iniungat ei sub poena
excommunicationis, & sub intermi-
natione diuini iudicij & periculo famae sus, quod bene& h
galiter super quolibet articulo,iuxta ipsa interrogatoriam
minet ipsos testes. Vtrurn autem possit committere, uides.
3 deiudic.deleg.$.iamnunc.uer.sednunquid. + In examina,
tione ergo sic procedet:
FORMA. Vocabit enim quemlibettestemadsesecreti
& sigillatim,ut dixi,& dicet ei: Amice, falsificus.testis tribus
perlonis estobnoxius, scilicet Deo, cuius praesentiam.ciwi
sit ubiq;,contemnit.Item iudici,quem mentiendo,fallit.Ter
tid,innocenti,quem falso testiraonio l^d inTesti s quoq;,qm j
ueritatem,quam nouit,occultat:& etiam is,qui mendacium
dicit,reus est.Primus,quia prodesse non uuk.Secudus,quia
nocere desiderat. Haec leguntur ex.de cri.fal.c.j.&xj.quas»
stio.iij.quisquis metu. Proinde cum iuraueris dicereuerita-
tem,per illud iuramentum obsecro te, quod animam tuam
salues,& quod scis de tali negotio,pleng dicas. Inter talem
enim & talem, super hocqu2estiouentilatur:&tuintestein
induceris.Intendit enim talis probare,Scc.legat sibi pland ar
ticulum de uerbo ad uerbum,& exponat eum sibi diligeten
ut puer, fidelis. & ipseresponsiones eiussupersingulisarti.
culis diligenter audiat, & in seriptis per notarium, uel per
duos uiros ad hoc deputatosmt C. de testi. nullum, ex.eod. <ttraseribefet.fEi
uenerabili.ex.de proba.quoniacontra.singulauerbaquem- 1
admodum proferuntur,redigi faciat, xxij. q. v. humani
eo.cum causam,quae.& infra, uerstcautum quoq;.& redatti
testi. iterum legat :ut sepossitcorrigere, & si ipseuelscrs
ptor errauit: ut ex.de testi. co.prsterea. Quibus autemuet
bis testis utatur: dic ut s. $. j. uer.item quod non prohibet,
seq. Et sic supersingulis articulis eum interroget dehis,^
s.^.proxi.sunt notata: hac tamen cau
ttelaadhibita’,ut quandoq;interro- i Adbibitd.]^s^
get de primo articulo, quandoq; de
ultimo,quandoq; de medijs: nec hic
seripturae seruetordinem, licet alias
quandoq; sit seruandus: utxliiij. di-
stin.sitredor.infi.&ex.derescrip.cum .
cor.Ioannes autem sic praeposter£ dixit querendum, ut
lius apprehendat, an fuerit suborna»
quod testes ide. Et an dicat uera uel
uerisimilia, uel negotio de quo agit,
apta.utiiij.quasst.iij.c.sieum. $. si te
stes. Diligenterergotesteminterro.
get,no suadedo ei,nec eurn inducen-
do ut aliquid certu dicansed quod in .. <,
genere ueritatem quserat.ft;dequ^stionibJ.j.MuS 1 .
Nec inducat eum ad dicendum se scire quod creditae
tra:utuersic.fidelis.Considerare etiam debet,
letin didto suo:ut s.^.j.uersic.item quo-
trepidatione,uel costantia deponat, ff. deqi