DOI Page / Citation link:
https://doi.org/10.11588/diglit.51540#0455
e
f
S
h
5
6
7
i
Fauordbili.^Sicpo.
titMssi.w $.dixi.
Mi
insuoram. uersicu. nos autem.s. de arbitr. §.sequitur.prope
c princip. uersi.notare.c Item cum te-
VtMotare.] Videgc? stes dicunt, Nos uidimus tale eccle-
s^sidearbitr.c.j.lib. siam stmp in tali loco percipere de-
cimas : intelligedum est in horis co-
petetibus. ex.de praeben.significan-
■v. nunquam.in princip. s Quid si testes
que Tan.qui fubdebat,
non mteUigd$,qubd bis
q superatur omnino si*
des subtrahdtur: sed qa
'm dubip magis credi*
tur potiori & dignior
ri. quod prius dixerdt
Pil.eo.tit.quarta rubri,
circa medium.
er»
conctn
dae:itatamen,utpotius credat inge,
nuo, quam libertino: seniori, quam
iuueni: honorato,quam inferiori:
nobili, quam ignobili:masculo, qua
fdeminae: decurioni, qudm plebeio:
honesto, quam infami: &locupleti,
quam egeno: magis alij,quam ualde
C
mendaci: morigerato, quam prodi -
go,uelluxurioso: graui, qudm leuiff
ffdetestib. 1.testium.C.eod.authen-
tic. si dicatur. &1. seruus.iiij. quoest.
iij. d.c.si testes. ^.testiu.ff. de fide in- •
strumen.l.fin.ff.desta.hom.l.inmuL qutahonejhdd ea so*
tis.ex.eodem.in nostra.ex.de uerbo. djfomi > <&- quid mi'
significa.forus. adfi. C.deinoffic.te- nus timent potetdtwm.
sta.filia.ff.de sena. l.j.ibi:quia maiori, g Per totum.] Hucus'
&c.C.de testib.iurisiurandi.ex.de e-
le<ft.ecclesia.secudo.& c. dudum.ff.si
' certu petatur. 1. iij. ij. q.j. c. in primis.
arg.ff.de dolo.non debet.ff.sol.matr.
si cumdote.$.sieotepore.ssdenupt.
; si pater, iij. q.v. per totum. g Item ei,
qui est bonaefamsmagis, quamei,,
qui estleuis opinionis, ex.deproba.
licet. Et si testes partis alterius sint
numero plures, &eis potius luxue-
ritatis assistit,qui etiam aptioranegocio &uero proximio-
ra dicunt,illis magis creditur: ut in c.licet.§.idem quoque»
Si uerd plures testes sunt ex una parte, quam ex altera: illi
tamen inter se dicunt diuersa, uel aduersa: tunc testes par-
tis alterius, qui magnae prceeminentice sunt, praeseruntur:
quianon oportettantum testium multitudinem respicere:
imo etiam eorum qualitatem, & fidem, 8c testimonia, qui-
bus potius lux ueritatis assistit. &
ex.de testi.in nostra.11 ff.eod.obcar- fr Innoftrd.'] Videq*
men.S.si testes. iiij. q.iij.uersic. si te- ibino.mult.gl.etquod
stes. t Quid si omnes sunt eiusdem fypereadixi 2
conditionis, uel honestatis, & fidei ?
Respondeo,tunc statur pluralitatkut in prae. cap.in nostra*
quia pluribus creditur, ex. de ele&io. ecclesiauestra. ij.ar-
gumen.in authetica,de testibus.^.siuero quidam. & §. licet.
&ff de arbitr. 1.item si unus. §.item. &1.diem.$.si plures.ffl
de uentr.inspicien.l.j.in princip.Ixv.distin. cap.j. ij. & iij.ffl
quemadmod.testa.ape.sed &si maior, t Quia ubi maior est
numerus, maior praesumitur ueritas. & in praed.cap. eccle-
siauestra. ij. ex.de offic.delega.prudentiam.prope princip*
quia quod a pluribus quaeritur, facilius inuenitur.xx. di-
stindt.de quibus. Sed quid si tot suntprouna parte,quot ex
alia, &oequd boni? Vel quid si ex una parte sunt plures, ex
altera digniores, ita ut dignitas possit numero adaequari?
Respondeo,tunc iudex abloluat reum:ut in praedic.decret.
in nostra.& ff.eodem.ob carmen.quia promptiores esse de-
bemus adabsoluendum, quam ad condemnandum, ex.de
probat.exliteris. ff.de a<ftio.&oblig.Arrianus. xxvj.qua^st*
ulti.allegat, t Sequendi enim sunt potius testes, qui in hu-
manorum declinantsententiam.argumen.ff.de padt.maio-
rem. C. qui bonis cedere possunt. l.fin.quoduerum est,nisi
adforsitfauorabilior: ut quia stat pro libertate, pro dote,
pro testamento, pro legitimatione, pro pupillo, pro uidua,
pro orphano, pro fisco, pro ecclesia, uel alias pro alia re sei|
persona fauorabili1: quia tunc est
pro adtore sententiandum. ff. de re i Fauorabili.'] Sic pos
iudic. inter pares.in fin. ff.de inosfic. nuntPil.Tan. &Bag&
testam.si pars iudicantium. C.quan- hoscdfus ubis.lnprin,
do Impe. interpup. &ui. l.unica. C. §,dixi.
de sacrosandl.eccles.l.antepenul. ex.
de re iudic.c.fin.Vnde uersus:
S td nt teshmentwm, libertdSiConiugiwmq;,
Si sunt tequales,qui producuntur utrinq;.
Dehoc s.$.j.uersic.item quod testes obscur£. Quid si fanor
hincinde contingat? Quid etiam si plures testes dicunt co-
tra fauorabilem personam eiusdem potestatis & probira-
F tis,Sc
|i2.§’Poft:quam
j Additio,
!/ Discutiamits.] Mate*
iiihuius§hbeturiiij.
qjij.sitefa. (fex. eo.
tifii.ihnoftra. Recepit
autem autor notabilem
partem huius §.a Tan,
tit.vj.dequosuperru*
bria. CHBaga.sui o*
perii ultima char.
tisi procedant, (sglo.
pmlt.Vincen.tenetex
le resti.spo.fre^i| ioc deferri posse,ut seri
sfodecre. m nostra.
siper j.gl.pojl princip.
de teslibus tam plend disse- <
[ ruimus: cosequens est,ut qug
fides eis adhibenda sit,discu«
a tiamus.3 Super quo nota breuiter,
quod cum ex una parte tantum pro-
ducuntur.-autidem testis sibijpsi co-
tradicit, aut unus alij , aut unus plu-
iribus,autplures pluribus, t Et qui-
dem si unus testis sibijpsi contrarius
inuenitur:utquia dicit sibicotraria,
ueladuersa,ueluaria, uel uerumin
uno, & falsum in alio, repellitur: nec
ualeteius didu.iiij.q.iij. c.si testes.$.
qui falsa,uel uari& ff.de regu.iur.ubi
duo iij.q* ix.pura.ex. deproba.licet.ex.de app. solicitudi-
nem in fine. C. de liberali causa. cum precum. &ff.eo dem,
jnilitis.&detransaftio.cum hi. & supra, §.j. uersic.item qui
felsos.ix.dist.siadsacras.xxiiij.q.iij.alienus. Si uerd tantum
duo pdudifant:&unus alij cotradicit,neutri statur. Nam
duilibetellinsuodifto singularis. ex. de proba, licet. &de
elect. bon^.j. cum dilefti. & quia uni non creditur: ut
S.§.proxi. Quid si alter aptiora negocia dicit? Respon.non
jpdest, nisi quo ad prcesumptionem.
b n. de quaest. I.antepen. b Si autem u-
liiKfuerunt b<ecuerbd3 nus pluribus contradicit: tunc uox
Jundeml.dicebdt3 unius,uoxnullius:ut s.^.proxi. uer.
non pro dent ,e= licet autera- ex.de testi.in nostra.nisi
ia^notdpr^m- ipsescnptus sircum eismahquoin;
1 ' . strumento. ff.quemadmo.test.aperi.
' jc 2 1.i.in fine.t Quid si plures testes plu-
retdeferrt lurcmetum. d r j r
K 1 - - - nbuscontradicant: autmducuntur
ab una parte tantum, aut ab utraque
parte. Si quidem ab eade parte plu-
res inducuntur, &cocordant,&ne-
gocij qualitas & motus animi indi-
cis cum his concurrit,sequenda sunt
eorum difta,& secundum ea estpro-
nunciandum. ff. eodem.ob carmen.
$.fi.iiij.q.iij.c.si testes.§.si testes. Sed
si sibi ad inuicem contradicunt, licet
in pari numero : statur eorum ditiis,
qui naturas negocij conueniunt, & qui omni carent su-
Ipicione. Et formabit iudex motum animi sui exargumen-
tis&testibus.quae causte aptiora compererit. Nec enim ad
multitudinem testiumlemperrespici oportet: sedadsyn*
ceramfidem eorum,ut ibidem ex. c.in nostra. & c.ueniens.
tx.deproba.licetcausam. Sed & si testes diuerso modofa-
fiumnarrant,bene creditur eis. Quod dic ut ex.de uerbor.
signisica.c.nihil. de poeni.distinft.j. periculosd. Quodsi u-
Porr^lTdn.fidtisle 4 nus.sPorrr6 d cum ab utraque parte
perji. d plures testes inducuntur: si concor-
o , dant, sequenda sunt eorum didta: ut
tur odl^utnefi> quando ab una parte tantum inducun-
eos 11Utem ^unt contrar’j» uel diuersi: iudex debet
0?coraare»sipotest,utualeat eorum dictum, ex. eo-
bor0umtU’-^e P®niten* distincl.j. periculose. ff. deuer-
i concor^a’^Pu^ati° ista. §.eum, qui ita. Sed si nonpotest
initui s ’• <lu'aProrsils contraria dicunt: iudex ex motu
Ul cire poterit, quibus potius sit fides adhiben-
Speculipars i*
if tedeconsec.distin.v. nunquam.in
..^Jj^sfMp^duGunturadprobandum famam , &unu aubd
,trU,C 1 Uniter ab alio? Vel quid si uoiuut P«*»s
. ..J <lkpiS habet merum imperium in ahquo
rj «Iqaisfundus est alicui ecclesij decimalis, P
"UerGsaftib^
e Adbibedd. ] Lobdr*
da inducit eis pugnam,
scilicet) uni(p pdrte,
renuens succumbit: ut
eo.tit.si duo. zrl.ultan
ji.lib.ij.
, , _ f Quamleui.lUabeti
amico, uel inimico : uendico,quam dignitatem, quam non
. bdbeti.indutb.eo.tit.§.
sancimus. & ibidehoc
duplex ratio no. in glo.
no, maiorem, scilicet,
4Rexcw.ni,
lopem per paucio!
10debeat[uathl
^probasti:^
bscruandum.inji
nentionempro^
xisti decem testss;i
sielius nouerint®
'tur.auddperdttd 1
efrustranonfacit!
sim recipere
eritatei&parcasi
terrere,quamsp exquadebe*
mpositioneminda; iurametum.
Item fostdobtigi lix iHa habet diuerfo
n Summa in titdd dtdwt ibino.mgl.
quod ideo facit,Di
are.ffsi cer.pt,qi
rudentertamtiiii I
S procedat,nisiptii
i producuntur,
ad dicedum.appart |hroxi uer.xxiii.
sprobatorios, quito
test,arg.extra,ftefti
.adhoc.aWs|intip'
k EtsoLifo ;
nare produflionits
)apameod.tit,caiilii
re quadragintaitfc
em,uelJcx.tiunjit ° .. .ri_ _
;:utinp^c-c^ nusdicit de decem, alter de xv. alter de xx.non uidenturad
nitufibSsquoau» inuicemcontrariadicere.argumen. C.defideicom.l.si quis
f
S
h
5
6
7
i
Fauordbili.^Sicpo.
titMssi.w $.dixi.
Mi
insuoram. uersicu. nos autem.s. de arbitr. §.sequitur.prope
c princip. uersi.notare.c Item cum te-
VtMotare.] Videgc? stes dicunt, Nos uidimus tale eccle-
s^sidearbitr.c.j.lib. siam stmp in tali loco percipere de-
cimas : intelligedum est in horis co-
petetibus. ex.de praeben.significan-
■v. nunquam.in princip. s Quid si testes
que Tan.qui fubdebat,
non mteUigd$,qubd bis
q superatur omnino si*
des subtrahdtur: sed qa
'm dubip magis credi*
tur potiori & dignior
ri. quod prius dixerdt
Pil.eo.tit.quarta rubri,
circa medium.
er»
conctn
dae:itatamen,utpotius credat inge,
nuo, quam libertino: seniori, quam
iuueni: honorato,quam inferiori:
nobili, quam ignobili:masculo, qua
fdeminae: decurioni, qudm plebeio:
honesto, quam infami: &locupleti,
quam egeno: magis alij,quam ualde
C
mendaci: morigerato, quam prodi -
go,uelluxurioso: graui, qudm leuiff
ffdetestib. 1.testium.C.eod.authen-
tic. si dicatur. &1. seruus.iiij. quoest.
iij. d.c.si testes. ^.testiu.ff. de fide in- •
strumen.l.fin.ff.desta.hom.l.inmuL qutahonejhdd ea so*
tis.ex.eodem.in nostra.ex.de uerbo. djfomi > <&- quid mi'
significa.forus. adfi. C.deinoffic.te- nus timent potetdtwm.
sta.filia.ff.de sena. l.j.ibi:quia maiori, g Per totum.] Hucus'
&c.C.de testib.iurisiurandi.ex.de e-
le<ft.ecclesia.secudo.& c. dudum.ff.si
' certu petatur. 1. iij. ij. q.j. c. in primis.
arg.ff.de dolo.non debet.ff.sol.matr.
si cumdote.$.sieotepore.ssdenupt.
; si pater, iij. q.v. per totum. g Item ei,
qui est bonaefamsmagis, quamei,,
qui estleuis opinionis, ex.deproba.
licet. Et si testes partis alterius sint
numero plures, &eis potius luxue-
ritatis assistit,qui etiam aptioranegocio &uero proximio-
ra dicunt,illis magis creditur: ut in c.licet.§.idem quoque»
Si uerd plures testes sunt ex una parte, quam ex altera: illi
tamen inter se dicunt diuersa, uel aduersa: tunc testes par-
tis alterius, qui magnae prceeminentice sunt, praeseruntur:
quianon oportettantum testium multitudinem respicere:
imo etiam eorum qualitatem, & fidem, 8c testimonia, qui-
bus potius lux ueritatis assistit. &
ex.de testi.in nostra.11 ff.eod.obcar- fr Innoftrd.'] Videq*
men.S.si testes. iiij. q.iij.uersic. si te- ibino.mult.gl.etquod
stes. t Quid si omnes sunt eiusdem fypereadixi 2
conditionis, uel honestatis, & fidei ?
Respondeo,tunc statur pluralitatkut in prae. cap.in nostra*
quia pluribus creditur, ex. de ele&io. ecclesiauestra. ij.ar-
gumen.in authetica,de testibus.^.siuero quidam. & §. licet.
&ff de arbitr. 1.item si unus. §.item. &1.diem.$.si plures.ffl
de uentr.inspicien.l.j.in princip.Ixv.distin. cap.j. ij. & iij.ffl
quemadmod.testa.ape.sed &si maior, t Quia ubi maior est
numerus, maior praesumitur ueritas. & in praed.cap. eccle-
siauestra. ij. ex.de offic.delega.prudentiam.prope princip*
quia quod a pluribus quaeritur, facilius inuenitur.xx. di-
stindt.de quibus. Sed quid si tot suntprouna parte,quot ex
alia, &oequd boni? Vel quid si ex una parte sunt plures, ex
altera digniores, ita ut dignitas possit numero adaequari?
Respondeo,tunc iudex abloluat reum:ut in praedic.decret.
in nostra.& ff.eodem.ob carmen.quia promptiores esse de-
bemus adabsoluendum, quam ad condemnandum, ex.de
probat.exliteris. ff.de a<ftio.&oblig.Arrianus. xxvj.qua^st*
ulti.allegat, t Sequendi enim sunt potius testes, qui in hu-
manorum declinantsententiam.argumen.ff.de padt.maio-
rem. C. qui bonis cedere possunt. l.fin.quoduerum est,nisi
adforsitfauorabilior: ut quia stat pro libertate, pro dote,
pro testamento, pro legitimatione, pro pupillo, pro uidua,
pro orphano, pro fisco, pro ecclesia, uel alias pro alia re sei|
persona fauorabili1: quia tunc est
pro adtore sententiandum. ff. de re i Fauorabili.'] Sic pos
iudic. inter pares.in fin. ff.de inosfic. nuntPil.Tan. &Bag&
testam.si pars iudicantium. C.quan- hoscdfus ubis.lnprin,
do Impe. interpup. &ui. l.unica. C. §,dixi.
de sacrosandl.eccles.l.antepenul. ex.
de re iudic.c.fin.Vnde uersus:
S td nt teshmentwm, libertdSiConiugiwmq;,
Si sunt tequales,qui producuntur utrinq;.
Dehoc s.$.j.uersic.item quod testes obscur£. Quid si fanor
hincinde contingat? Quid etiam si plures testes dicunt co-
tra fauorabilem personam eiusdem potestatis & probira-
F tis,Sc
|i2.§’Poft:quam
j Additio,
!/ Discutiamits.] Mate*
iiihuius§hbeturiiij.
qjij.sitefa. (fex. eo.
tifii.ihnoftra. Recepit
autem autor notabilem
partem huius §.a Tan,
tit.vj.dequosuperru*
bria. CHBaga.sui o*
perii ultima char.
tisi procedant, (sglo.
pmlt.Vincen.tenetex
le resti.spo.fre^i| ioc deferri posse,ut seri
sfodecre. m nostra.
siper j.gl.pojl princip.
de teslibus tam plend disse- <
[ ruimus: cosequens est,ut qug
fides eis adhibenda sit,discu«
a tiamus.3 Super quo nota breuiter,
quod cum ex una parte tantum pro-
ducuntur.-autidem testis sibijpsi co-
tradicit, aut unus alij , aut unus plu-
iribus,autplures pluribus, t Et qui-
dem si unus testis sibijpsi contrarius
inuenitur:utquia dicit sibicotraria,
ueladuersa,ueluaria, uel uerumin
uno, & falsum in alio, repellitur: nec
ualeteius didu.iiij.q.iij. c.si testes.$.
qui falsa,uel uari& ff.de regu.iur.ubi
duo iij.q* ix.pura.ex. deproba.licet.ex.de app. solicitudi-
nem in fine. C. de liberali causa. cum precum. &ff.eo dem,
jnilitis.&detransaftio.cum hi. & supra, §.j. uersic.item qui
felsos.ix.dist.siadsacras.xxiiij.q.iij.alienus. Si uerd tantum
duo pdudifant:&unus alij cotradicit,neutri statur. Nam
duilibetellinsuodifto singularis. ex. de proba, licet. &de
elect. bon^.j. cum dilefti. & quia uni non creditur: ut
S.§.proxi. Quid si alter aptiora negocia dicit? Respon.non
jpdest, nisi quo ad prcesumptionem.
b n. de quaest. I.antepen. b Si autem u-
liiKfuerunt b<ecuerbd3 nus pluribus contradicit: tunc uox
Jundeml.dicebdt3 unius,uoxnullius:ut s.^.proxi. uer.
non pro dent ,e= licet autera- ex.de testi.in nostra.nisi
ia^notdpr^m- ipsescnptus sircum eismahquoin;
1 ' . strumento. ff.quemadmo.test.aperi.
' jc 2 1.i.in fine.t Quid si plures testes plu-
retdeferrt lurcmetum. d r j r
K 1 - - - nbuscontradicant: autmducuntur
ab una parte tantum, aut ab utraque
parte. Si quidem ab eade parte plu-
res inducuntur, &cocordant,&ne-
gocij qualitas & motus animi indi-
cis cum his concurrit,sequenda sunt
eorum difta,& secundum ea estpro-
nunciandum. ff. eodem.ob carmen.
$.fi.iiij.q.iij.c.si testes.§.si testes. Sed
si sibi ad inuicem contradicunt, licet
in pari numero : statur eorum ditiis,
qui naturas negocij conueniunt, & qui omni carent su-
Ipicione. Et formabit iudex motum animi sui exargumen-
tis&testibus.quae causte aptiora compererit. Nec enim ad
multitudinem testiumlemperrespici oportet: sedadsyn*
ceramfidem eorum,ut ibidem ex. c.in nostra. & c.ueniens.
tx.deproba.licetcausam. Sed & si testes diuerso modofa-
fiumnarrant,bene creditur eis. Quod dic ut ex.de uerbor.
signisica.c.nihil. de poeni.distinft.j. periculosd. Quodsi u-
Porr^lTdn.fidtisle 4 nus.sPorrr6 d cum ab utraque parte
perji. d plures testes inducuntur: si concor-
o , dant, sequenda sunt eorum didta: ut
tur odl^utnefi> quando ab una parte tantum inducun-
eos 11Utem ^unt contrar’j» uel diuersi: iudex debet
0?coraare»sipotest,utualeat eorum dictum, ex. eo-
bor0umtU’-^e P®niten* distincl.j. periculose. ff. deuer-
i concor^a’^Pu^ati° ista. §.eum, qui ita. Sed si nonpotest
initui s ’• <lu'aProrsils contraria dicunt: iudex ex motu
Ul cire poterit, quibus potius sit fides adhiben-
Speculipars i*
if tedeconsec.distin.v. nunquam.in
..^Jj^sfMp^duGunturadprobandum famam , &unu aubd
,trU,C 1 Uniter ab alio? Vel quid si uoiuut P«*»s
. ..J <lkpiS habet merum imperium in ahquo
rj «Iqaisfundus est alicui ecclesij decimalis, P
"UerGsaftib^
e Adbibedd. ] Lobdr*
da inducit eis pugnam,
scilicet) uni(p pdrte,
renuens succumbit: ut
eo.tit.si duo. zrl.ultan
ji.lib.ij.
, , _ f Quamleui.lUabeti
amico, uel inimico : uendico,quam dignitatem, quam non
. bdbeti.indutb.eo.tit.§.
sancimus. & ibidehoc
duplex ratio no. in glo.
no, maiorem, scilicet,
4Rexcw.ni,
lopem per paucio!
10debeat[uathl
^probasti:^
bscruandum.inji
nentionempro^
xisti decem testss;i
sielius nouerint®
'tur.auddperdttd 1
efrustranonfacit!
sim recipere
eritatei&parcasi
terrere,quamsp exquadebe*
mpositioneminda; iurametum.
Item fostdobtigi lix iHa habet diuerfo
n Summa in titdd dtdwt ibino.mgl.
quod ideo facit,Di
are.ffsi cer.pt,qi
rudentertamtiiii I
S procedat,nisiptii
i producuntur,
ad dicedum.appart |hroxi uer.xxiii.
sprobatorios, quito
test,arg.extra,ftefti
.adhoc.aWs|intip'
k EtsoLifo ;
nare produflionits
)apameod.tit,caiilii
re quadragintaitfc
em,uelJcx.tiunjit ° .. .ri_ _
;:utinp^c-c^ nusdicit de decem, alter de xv. alter de xx.non uidenturad
nitufibSsquoau» inuicemcontrariadicere.argumen. C.defideicom.l.si quis