DOI Page / Citation link:
https://doi.org/10.11588/diglit.51540#0743
De Probationibus
r
[mk vncon
s
t
Speculi pars 2.
tofprohatpa&um de non petendo,
uel solutionem, absolui debet etiam
in dubio,ff.de ad.& ob. Arrianus.ex.
dis,nonimpossi bile, nam & incasi-
bus non fit de iure probatio, nisi per
scripturam: qu® not. infri de edit.
instru.$.restat.uer.sed si alij. Ergo &
per padum fieri potest, ut non possit
fieri nisi per scripturam. ad hoc facit
extrideuerb.sig.padum, Tertij di*
eunt, quod ex qualitate personarum
audietur,ucl non,ff.de lib. causa,di-
ui.ff dead.Sc ob.l.fin. quod satis est
m®quumra. t Sed quid si debitor iu-
te, Et si dicatur,quod
ualere deberet ,ficut ii*
ramentum delatum a
parte parti, C. de re.
cred.Ladpri.extra de
iureiur. c.sin. refyon*
det,ibiUcere podeon
trassum ex 'i/nteruaUo,
quod vn contra ssu non
licet taUeg.C. de pac.
pig.lsi.coniunsta cum
l.s. de pig. ad. I. Lu*
cius.HabeturpoftAl»
ber.Papi.fubl.ij.ssdt
in litem iuran. quaesso
de debitore, qui nudo
uerbo creditoris dare
promtsii sub damnis
W expensis: & argute
per ipsam legem,quod
ualeat,cpper l. iij.
sin.ss.de eo, quod cer.
lo. Nam uidetur arbi»
trator, qui si inique
arbitretur, reducitur
ad arbitrium boni ui»
ri, ss. loca.& condu.si
vnlege.O' de bonis U»
ber.si libertus.Nec ob*
shtl.penul. ff.de arbi.
perid,quodibinot. m
sin.glo. sub dit hoc pd»
dum in mutuo, maxi»
me uideri appositum
in sraudem usur arum,
ss.de ac. emp. & uen.
lulianM.§. ibidem. Z7
C.de usur.cum allegas,
quod procedit in illo,
qui erat solitus sane*
rari,ss de pig. ad. ucl
uniuersorwn. extra de
pig.iUouos. ubi con*
cord.inult.gl.
Ad d e,ut per
xand. consil. xxxvij.
ij.lib.
p Quarto.'] uersic.lt
ste quafiad literam suit
Tancr.ufque ibi, & £«
tas.
q Sacerdotibus.JUanc
non habemus, sed fuit
in j.compil. post c.fi*
cut. erratum suit pro»
pterTanc. quiiUumal
legauerat.
r Et not.] secundum
Tanc.ubi supra, uerfi.
sic : Nam si quis clericus habet par-
vam filiam,ex hoc probatur nendiu
continuisse,xxviij.distin.priusquam.
& Ixxxj.dist. proposuisti. in princip.
&xxxiij.q.ij.dehis. Item si quis pu-
blici habet mulierem suspedam in
domo sua,extr& de cohab. cleric. &
mulier, de sacerdotibus q. & c. tua.
Ixxxj.dist.uolumus. Etbreuiter, in
quolibet notorio fadi similis proba-
tio est, ut in primis concor. Nam &
atrox iniuria probatur ex aspedu, ff.
de iniur.l.j.& etiam corporis integri-
tas, ut extr& de probat, proposuisti,
de frigi, fraternitatis, prope princip.
xxvij.q. ij.nec aliqua.& aetas, ss de mi
no.l.minor xxv.an.ex aspedu.&con
tentio de limitibus dirimitur per in-
spedionem,ff.finium regund. si irru-
ptione. extra de prob. ex literis. Et
not. g, in notoriis iuris non remanet
nisi sola exeeutio, utinpr®. c.mani-
festa.& c.seq. & c. scelus. Idem & in
notorio fadi,extri de cohab. cler. &
mulier.uestra. -In notorio ueropr®-
sumptionis distingue : nam si est pr^-
sumptio iuris tantum, recipit proba-
tionem in contrarium, ut in prae.c.
nec aliqua>secus,si sit pr®sumptio iu-
ris & de iure, extri deiudiciis, c.fin.
¬.extrd desponsa.is.qui. Praedi-
di autem quatuor modi habentur
extrA de restitut. spoliat.cum ad se-
dem.uersic. nos prioris. & iunge hoc
infri de notoriis crimin.$.iam de no-
10 to.uer.Pe.de Samp.&seq. t Quinto
per pnesumptionem fit probatio, ex-
tra de pr?esump.afferte.& per totum,
supra uer.proxi. unde si quis corrum
pit testes aduersarij, pr®sumitur ini-
quam causam fouere, extri de testib.
intimauir.extri de test.cogen.perue-
nit.el j.iij.q.vij. §.tria.propefin. Item
si contra reum instrumentum indu-
citur,propter prssumptionem, qu®
cstpto instrumento contra eum, ipse
debet probare.ff.de padis, iuris gen-
tium. §.quod fer^.¬. Inst.de inu-
til. stipul. $. item uerborum. Item si
quis s®pe inuenimr solus cum sola
inlocolecreto,&suntperson® suspe
d®,praesumiturfornicatio, extra de
pr®sump. literas. Idem in qualibet
uiolentapr®sumptione,utxxxij. q.j.
dixit, extra de pr®sumpt. literis, de
hac dicam infr^. de priesumpt. Et
not.r quddueraprobatiouincitpr^
sumptionem, extri de renunc.super
hoc.deprsesumpt.c. fin. ff. quod me-
tus causa, non est uerisimile. Item
prjesumptio transfert onus proban.
di in reum in pluribus casibus: quos
dic,utnot. secundum Papam, extri «
uteccle.bene.c.unico. Sexto, per fa Fezw*
mamidequo dic,utinfr£ de not. eri $ Ver.ulti.] extense,
mi. $. per famam. & supra §. primo, &esl circa medium $.
uersic.ultimo 8c sequen. Septi-
mo, per iuramenti delationem fadam a parte parti, ut ff de
iureiuran.l.j.&ij.&l.manifest^.extraeo.c.fin.uelfadam i
iudice alicui litigantiumtpuU,quia semiplen£ probauit,C.
de rebus cre.in bon®.extr& de procur. ex insinuatione. ex-
tr£ de probat.c.ij.* de quo dic, ut in-
fri de delat. iuramenti,uel per iura- t C.ij.] bucufqTanc.
gg mcntun>
per sacramentum in causapr^stitum,
uel etiam de nono pr®standum, in-
terrogabit creditorem super expen-
sarum quantitate,C. de iudiciis, pro-
>erandum.$.sin autem exgestis.&a-
ias probationes admittet,xxx. q.ul-
tima, indicantem. & taxabit in sen-
tentia,proutsibiuidebitur, ff. de in
litem iur.uideamus. §.j. t Sed quot
testes erant necessarij in casu illius
uersicul.sedpone.qui estsupra? di-
co.duos, uel tres sufficere. tot enim
suffecissent.si padum fastum non es-
set:iuxta illud,In ore duorum,uel
trium,&c.utij.q. iiij. ^.j.extri dete-
stib.in omni.& capit.licet.j. iiij.q. iij.
ubi numerus. Argu, tamen contra,
quod quinque rogati exigantur, C.
eodem,testium.& auth. rogati, sed il-
la locum habent indebito inseriptis
contrado : quod non fuit in nostro
casu. Quando autem dicaturinseri-
ptis contrahi, dicit 1. C.de fide instru-
«9 mell-contraaas- f 02?rt°PPe.r,e-
certat
I"*//”? f. j‘. urtumv uiKuiuv, vjuaiu creditor,
fihb dicit se cre lore, . ^ujcertal je lucro captando ut C.
hntprocedit. deiuredelib.sancim^.C.de codicihl.
|( pepatto.] t fin.secundum lac. Bal. & do. meum,
fhnltrM.aa mn de hoc not in sum. de renun.
rcnuncUri posiit ’ possunt. uer. quid de pado k. &
tutor j. de renun. m j hoc etiam tenet Hsgo,Azo !,& Ac-
jij.co. CT de Bel. cur>prout not.in auth. ut matres tam
'tn^faylleg.ubipo^ deb.quamcred.sineprohib.circafin.
lixi. 'W uel tsa de prob.ex literis.in fin. & de fide
incedere instru.interdiledos.infin.tunc enim
-ihsiui potiordebet else debitor, qui
de damno uitando, quam cr.
.__-.
iww casum sub $ yber.dicittale pa&um ualere. tnam
,l winbro,quo mixtim padam &lex ®quiparantur, ff.de pa
uffstur utditds com^
oritur copw & renunciane
etiam scripsi
io fro^i ([(sicomp. si diliget^
nandatum. j.gl. wi sin.
pr^icit contrarium
^consi^xx^/, ms 6 rauitse non probaturum,nisi per in-
mhLriilliaJl', ci?'lierbd nfrwefc1 strumentum incisum ? Dicunt qui-
JL ■ . s t tiMtulepa^imua dam.taleiuramentum no tenere, ex-
Li' j ? 1 kre ’ (tritaconsuluit: de foro competen. si diligenti. C.
wugmo: ut jtcuita ^erit tamen debitor, de loca.& conduc.cum non dubium.
urm jelwM0^ jgeu^mipfitm^ro» Ego dicam tale iuramentum seruan-
ennitdti dum,extri de iureiuran.si uerb. Con
^t-onedduerte, silium est ergo, ut procuret, si pote-
wtioniid iwitjJi etiamibiinterue^ n rit,testes recipi iudicis osficio n.Item
wtiuramentiiquod padum fadum , quod non possit
mforecumscri» sicitad uersic./eq.ta» probari , nisi per publicum instru-
utliti.iurenti|ss nendeiuramento Bal. mentum, uidetur esse contra mores,
sias incipit, roisfecit wentionem.’ 7 secundum lac.Bald. t Qmdsiibi di-
quolibet odiiR fonte tamen ssttuto, citur,qudd credatur,quantum ad ex-
irisdifceB Mlutionon pofc ® pensas, simplici uerbo creditoris °?
em recursushaberi. socari,nifipera^ Dic; <lu®d iudex nihilo^minus , uel
:atus,nisiproljetp!r injh«wenttm,cre
tus,C.de ditor nonpoterit pro»
crediturofficialio® krecreditum per te»
tn fiscalia otciiffl shs:itaconsuluit Pe. de
isc.probibitum. sj ^nch,consil. ccclj. E'
ndo legatusaM h
one,quodinin opmionesposuitdete* o
[sitpr°b* si.uer. sed pone.
na° ^ccontinildt uc^der»
lupersolutl0ji‘. so^oties.
xxMi
C ‘^imr.adno.
f 5 Verbo creditoris.]
, ^jn^fiqids'incon
c-
Sssi | *■
^n^€Xpcnsissii
jJ i dicT^^ l3 uidentiam fadi.ut ij. q.j. de manife-
«ere duorf t€ st».& c.seq. extra de accusat. euiden-
I Zl dn°nM^ tia.de iureiuran. ad nostram. iij. de
d*! q110 habes infra de notoriis crimin.
'Si^0 t m-soperdo Fit autem probatio per cuidentiam
r
[mk vncon
s
t
Speculi pars 2.
tofprohatpa&um de non petendo,
uel solutionem, absolui debet etiam
in dubio,ff.de ad.& ob. Arrianus.ex.
dis,nonimpossi bile, nam & incasi-
bus non fit de iure probatio, nisi per
scripturam: qu® not. infri de edit.
instru.$.restat.uer.sed si alij. Ergo &
per padum fieri potest, ut non possit
fieri nisi per scripturam. ad hoc facit
extrideuerb.sig.padum, Tertij di*
eunt, quod ex qualitate personarum
audietur,ucl non,ff.de lib. causa,di-
ui.ff dead.Sc ob.l.fin. quod satis est
m®quumra. t Sed quid si debitor iu-
te, Et si dicatur,quod
ualere deberet ,ficut ii*
ramentum delatum a
parte parti, C. de re.
cred.Ladpri.extra de
iureiur. c.sin. refyon*
det,ibiUcere podeon
trassum ex 'i/nteruaUo,
quod vn contra ssu non
licet taUeg.C. de pac.
pig.lsi.coniunsta cum
l.s. de pig. ad. I. Lu*
cius.HabeturpoftAl»
ber.Papi.fubl.ij.ssdt
in litem iuran. quaesso
de debitore, qui nudo
uerbo creditoris dare
promtsii sub damnis
W expensis: & argute
per ipsam legem,quod
ualeat,cpper l. iij.
sin.ss.de eo, quod cer.
lo. Nam uidetur arbi»
trator, qui si inique
arbitretur, reducitur
ad arbitrium boni ui»
ri, ss. loca.& condu.si
vnlege.O' de bonis U»
ber.si libertus.Nec ob*
shtl.penul. ff.de arbi.
perid,quodibinot. m
sin.glo. sub dit hoc pd»
dum in mutuo, maxi»
me uideri appositum
in sraudem usur arum,
ss.de ac. emp. & uen.
lulianM.§. ibidem. Z7
C.de usur.cum allegas,
quod procedit in illo,
qui erat solitus sane*
rari,ss de pig. ad. ucl
uniuersorwn. extra de
pig.iUouos. ubi con*
cord.inult.gl.
Ad d e,ut per
xand. consil. xxxvij.
ij.lib.
p Quarto.'] uersic.lt
ste quafiad literam suit
Tancr.ufque ibi, & £«
tas.
q Sacerdotibus.JUanc
non habemus, sed fuit
in j.compil. post c.fi*
cut. erratum suit pro»
pterTanc. quiiUumal
legauerat.
r Et not.] secundum
Tanc.ubi supra, uerfi.
sic : Nam si quis clericus habet par-
vam filiam,ex hoc probatur nendiu
continuisse,xxviij.distin.priusquam.
& Ixxxj.dist. proposuisti. in princip.
&xxxiij.q.ij.dehis. Item si quis pu-
blici habet mulierem suspedam in
domo sua,extr& de cohab. cleric. &
mulier, de sacerdotibus q. & c. tua.
Ixxxj.dist.uolumus. Etbreuiter, in
quolibet notorio fadi similis proba-
tio est, ut in primis concor. Nam &
atrox iniuria probatur ex aspedu, ff.
de iniur.l.j.& etiam corporis integri-
tas, ut extr& de probat, proposuisti,
de frigi, fraternitatis, prope princip.
xxvij.q. ij.nec aliqua.& aetas, ss de mi
no.l.minor xxv.an.ex aspedu.&con
tentio de limitibus dirimitur per in-
spedionem,ff.finium regund. si irru-
ptione. extra de prob. ex literis. Et
not. g, in notoriis iuris non remanet
nisi sola exeeutio, utinpr®. c.mani-
festa.& c.seq. & c. scelus. Idem & in
notorio fadi,extri de cohab. cler. &
mulier.uestra. -In notorio ueropr®-
sumptionis distingue : nam si est pr^-
sumptio iuris tantum, recipit proba-
tionem in contrarium, ut in prae.c.
nec aliqua>secus,si sit pr®sumptio iu-
ris & de iure, extri deiudiciis, c.fin.
¬.extrd desponsa.is.qui. Praedi-
di autem quatuor modi habentur
extrA de restitut. spoliat.cum ad se-
dem.uersic. nos prioris. & iunge hoc
infri de notoriis crimin.$.iam de no-
10 to.uer.Pe.de Samp.&seq. t Quinto
per pnesumptionem fit probatio, ex-
tra de pr?esump.afferte.& per totum,
supra uer.proxi. unde si quis corrum
pit testes aduersarij, pr®sumitur ini-
quam causam fouere, extri de testib.
intimauir.extri de test.cogen.perue-
nit.el j.iij.q.vij. §.tria.propefin. Item
si contra reum instrumentum indu-
citur,propter prssumptionem, qu®
cstpto instrumento contra eum, ipse
debet probare.ff.de padis, iuris gen-
tium. §.quod fer^.¬. Inst.de inu-
til. stipul. $. item uerborum. Item si
quis s®pe inuenimr solus cum sola
inlocolecreto,&suntperson® suspe
d®,praesumiturfornicatio, extra de
pr®sump. literas. Idem in qualibet
uiolentapr®sumptione,utxxxij. q.j.
dixit, extra de pr®sumpt. literis, de
hac dicam infr^. de priesumpt. Et
not.r quddueraprobatiouincitpr^
sumptionem, extri de renunc.super
hoc.deprsesumpt.c. fin. ff. quod me-
tus causa, non est uerisimile. Item
prjesumptio transfert onus proban.
di in reum in pluribus casibus: quos
dic,utnot. secundum Papam, extri «
uteccle.bene.c.unico. Sexto, per fa Fezw*
mamidequo dic,utinfr£ de not. eri $ Ver.ulti.] extense,
mi. $. per famam. & supra §. primo, &esl circa medium $.
uersic.ultimo 8c sequen. Septi-
mo, per iuramenti delationem fadam a parte parti, ut ff de
iureiuran.l.j.&ij.&l.manifest^.extraeo.c.fin.uelfadam i
iudice alicui litigantiumtpuU,quia semiplen£ probauit,C.
de rebus cre.in bon®.extr& de procur. ex insinuatione. ex-
tr£ de probat.c.ij.* de quo dic, ut in-
fri de delat. iuramenti,uel per iura- t C.ij.] bucufqTanc.
gg mcntun>
per sacramentum in causapr^stitum,
uel etiam de nono pr®standum, in-
terrogabit creditorem super expen-
sarum quantitate,C. de iudiciis, pro-
>erandum.$.sin autem exgestis.&a-
ias probationes admittet,xxx. q.ul-
tima, indicantem. & taxabit in sen-
tentia,proutsibiuidebitur, ff. de in
litem iur.uideamus. §.j. t Sed quot
testes erant necessarij in casu illius
uersicul.sedpone.qui estsupra? di-
co.duos, uel tres sufficere. tot enim
suffecissent.si padum fastum non es-
set:iuxta illud,In ore duorum,uel
trium,&c.utij.q. iiij. ^.j.extri dete-
stib.in omni.& capit.licet.j. iiij.q. iij.
ubi numerus. Argu, tamen contra,
quod quinque rogati exigantur, C.
eodem,testium.& auth. rogati, sed il-
la locum habent indebito inseriptis
contrado : quod non fuit in nostro
casu. Quando autem dicaturinseri-
ptis contrahi, dicit 1. C.de fide instru-
«9 mell-contraaas- f 02?rt°PPe.r,e-
certat
I"*//”? f. j‘. urtumv uiKuiuv, vjuaiu creditor,
fihb dicit se cre lore, . ^ujcertal je lucro captando ut C.
hntprocedit. deiuredelib.sancim^.C.de codicihl.
|( pepatto.] t fin.secundum lac. Bal. & do. meum,
fhnltrM.aa mn de hoc not in sum. de renun.
rcnuncUri posiit ’ possunt. uer. quid de pado k. &
tutor j. de renun. m j hoc etiam tenet Hsgo,Azo !,& Ac-
jij.co. CT de Bel. cur>prout not.in auth. ut matres tam
'tn^faylleg.ubipo^ deb.quamcred.sineprohib.circafin.
lixi. 'W uel tsa de prob.ex literis.in fin. & de fide
incedere instru.interdiledos.infin.tunc enim
-ihsiui potiordebet else debitor, qui
de damno uitando, quam cr.
.__-.
iww casum sub $ yber.dicittale pa&um ualere. tnam
,l winbro,quo mixtim padam &lex ®quiparantur, ff.de pa
uffstur utditds com^
oritur copw & renunciane
etiam scripsi
io fro^i ([(sicomp. si diliget^
nandatum. j.gl. wi sin.
pr^icit contrarium
^consi^xx^/, ms 6 rauitse non probaturum,nisi per in-
mhLriilliaJl', ci?'lierbd nfrwefc1 strumentum incisum ? Dicunt qui-
JL ■ . s t tiMtulepa^imua dam.taleiuramentum no tenere, ex-
Li' j ? 1 kre ’ (tritaconsuluit: de foro competen. si diligenti. C.
wugmo: ut jtcuita ^erit tamen debitor, de loca.& conduc.cum non dubium.
urm jelwM0^ jgeu^mipfitm^ro» Ego dicam tale iuramentum seruan-
ennitdti dum,extri de iureiuran.si uerb. Con
^t-onedduerte, silium est ergo, ut procuret, si pote-
wtioniid iwitjJi etiamibiinterue^ n rit,testes recipi iudicis osficio n.Item
wtiuramentiiquod padum fadum , quod non possit
mforecumscri» sicitad uersic./eq.ta» probari , nisi per publicum instru-
utliti.iurenti|ss nendeiuramento Bal. mentum, uidetur esse contra mores,
sias incipit, roisfecit wentionem.’ 7 secundum lac.Bald. t Qmdsiibi di-
quolibet odiiR fonte tamen ssttuto, citur,qudd credatur,quantum ad ex-
irisdifceB Mlutionon pofc ® pensas, simplici uerbo creditoris °?
em recursushaberi. socari,nifipera^ Dic; <lu®d iudex nihilo^minus , uel
:atus,nisiproljetp!r injh«wenttm,cre
tus,C.de ditor nonpoterit pro»
crediturofficialio® krecreditum per te»
tn fiscalia otciiffl shs:itaconsuluit Pe. de
isc.probibitum. sj ^nch,consil. ccclj. E'
ndo legatusaM h
one,quodinin opmionesposuitdete* o
[sitpr°b* si.uer. sed pone.
na° ^ccontinildt uc^der»
lupersolutl0ji‘. so^oties.
xxMi
C ‘^imr.adno.
f 5 Verbo creditoris.]
, ^jn^fiqids'incon
c-
Sssi | *■
^n^€Xpcnsissii
jJ i dicT^^ l3 uidentiam fadi.ut ij. q.j. de manife-
«ere duorf t€ st».& c.seq. extra de accusat. euiden-
I Zl dn°nM^ tia.de iureiuran. ad nostram. iij. de
d*! q110 habes infra de notoriis crimin.
'Si^0 t m-soperdo Fit autem probatio per cuidentiam