DOI Page / Citation link:
https://doi.org/10.11588/diglit.51540#0806
688
Specui, lib. Il.Partic. 11
tor, si propria manu scripsit testamentum, se hoc modo
subscribet:
Eo rm A. Ego A. presentem paginam clausam&liga-
tam in manibus tenens, infra scriptis testibus omnibus si-
mul presentibus pure ad hoc adhibitis & rogatis,obtuli ab
eis secundum iuris ordinem signandam & subscribendam:
asierens, quod in eascriptum est,meum fore testamentum,
& illud lutum, & heredis inftitutionem,&omnia &singu-
Ja, quae in eo continentur, a me seripta esse, necnon coram
cis ibidem presentem subscriptionem propria manu
iubijciens. Si uerd de mandato testatoris alius testamen-
tum scripsit,ille taliter se subscribet:
Fo RMA. Ego R.mandato A.literarum ignari,uelsub-
seribere propter corporale aegritudinem impediti,hoc eius
testamentum, tam haeredis institutionem, quim caetera in
eo contenta, suo mandato mea propria manu scripsi: & eo
postea protente pagina clausam & ligatam,infra scriptis te-
stibus ab eo uocatis,&: rogatis omnibus simul pr^sentibus,
offerente’, & asserente id, quod in ea continetur,suum esse
testamentum,&a me scriprum,prsesentem subscriptionem
meam uice & nomine suo & eius mandato apposui,& in te-
41 stimonium me subscripsi. Ceterum t ibidem & in praesen
ti quilibet extestibus taliter se subscribet:
Forma. Ego C.rogatus&praescns, una cum omni-
bus infra scriptis , siuesuprascriptistestibus , ad omnia &
singula in hoc praesentis paginae inferiori spatio fada, con-
tenta & seripta, simul praesentibus & rogatis in ipsa pagina
eius utique A. testamento suo mandato manu mea in testi-
monium me subscripsi, & eam sigillo proprio, (si proprium
habet) uel sigillo infra seripti D.signaui,habente in circulo
formam aquilse, uel leonisrquod ad unam ex chordulis su-
pra didis cerae impressi. Sic igitur septem sigillis appen-
sis,& fadis odo subscriptionibus ante didis,8c exteris ritd
peradis , testator teftamentum secretd studeat custodire.
Ex his ergo solennitatibus substantiam capit,&uitam,&
nomen testamenti in scriptis: nec aliter fadum ualet, nisi
inter filios testatoris, utC. quitestamentu facere possunt,
hacconsuhissima. §. eximperfedo.&in authen. hoc inter
liberos. Prxmissa probantur in prxdic.l.hacconsuhissima.
& eodem tir. cum antiquitas.$.fin. & l.iubemus. & authen-.
hocnonobseruato. Institeod.tit.^. posteauerd. usquead
$.testes. ff. eod. hxredes. infin.&d.adtestium.§. signaau-
tem.&l.penult&supra §.prox.uersic.iij.&sequen. Conse-
quenter autem is, cuius interest, postulabit illud aperiri &
publicari: superquo dic,utsupra $,ostenso,ucr. quoniam.
42 &sequen. f Illud autem non est ignorandum,quod caecus
testari non poteivsine solennitate quada m. debet enim uo-
care septem testes, & notarium, & coram eis exprimere, se
uelle sine scriptis testari. Debet etiam exprimere nomina,
& indicia, & dignitates hxredum,quos instituit, & legata,
& fideicommiisa designare: qux omnia seribendi sunt i
notario coram testibus. Vel,si iain seripta erant,debent co-
ram eis recitari, & csecus debet profiteri illud suum testa-
mentum, & illud dispositum fore exilii animi sententia. In
fine uerd in inferiori chartae spatio debeat, tam quilibette-
stis, quam notarius se subscribere: & testium 8c notarij ti-
gilla apponi debent in odo chordulis appositis. Qjjpdsi
notarius haberi non potest, debet odauus teflis adhiberi:
utpereum capiat effedum, quod per notarium fieri debe-
bat,utiam didumest, C. detestamen. hac consultissima.
quae omnia fiunt in hunc modum:
Forma. A.licet oculorum carens uisione,tamen cor-
pore & mente sanus: uel, mente tantum sanus, sed corpore
languens, uocatis me notario & testibus infra scriptis,pro-
testatus est, se per nuncupationem, & sine scriptis uelle te-
stari:declarans & exprimens infra seripta legata, haeredum
nomina, & dignitates, & indicia, & exteras insrd seriptas
dispositiones diluciddore proprio.Coram nobis itaque bo
na suatestando,disposuit in hunc modum: Primo nanque
pro anima sua, &c. Scripta ergo clausulafinali ipsius testa-
menti, postmodum sic in fine dicetur: Igitur praedidis o-
mnibus coram didis testibus aperti recitatis & ledis-, di-
dus A.proteftatusesthocsuum esse testamentum ex sui a-
'refalcidiamc
tatius, (juanc
^.noJ.j.ln
Mhmen. R?:
s.exdiuerso,
Ueffljollituts
jpemfr
ssiii pro t(
teiji
Hicabintes
h *
7*^
7^,
^’5fi
{;l|U JiCU
sJ1uiinn(
.'"^legatu
Wea
Rhent
Wethsrec
'MtiW
Wotso!
A. I
Ruetis ct
Sationem
C’!feptisin
Sputui
Creditas-
(oiD silij®'
|ore,autad
I fcfJehs
pMe.
,, 7'uous,tj
"Mni
7rit esse
e
nimi sententia dispositum, rogans infra Icriptosadt^
niu adhibitos,testes esse: &utsubscriptionessuas k™®
secundum iuris ordinem subiiciant, &annonam, a A^’ 3
quilibettestissubscribatbocmodo: PP '& fc“'E.
Forma. Ege>P.simulcuminMscriptisalijsustju.
siuecusupra&mfra scriptis alijs testibus, a dido testatore
adhibitis & rogatis, huic testamento, & recitationi &0
mnibus & singuiis supra scriptis prxsens interfuiab
eodem testatore rogatus,in testimonium me subscripsi-si
gillum meum proprium ,uel, si non habet proprium, dicat'
sigillum infra seripti N, habensintra circulum formam a’
gni, uel columbae, in una ex chordulis cerae imprimens &
apponcns:&eodem modo ceteri testes similiter.Infincau.
tem tabellio se sublcribat hoc modo:
Forma. EgoL.notariusabipsoA.testatoreuocatus,
prxdida omnia & singula suo mandato scripsi, &seripta
coram didis testibus recitaui & legi, & in publicam forma
redegi, ab eo rogatus in testimonium me subscribens, &
sigillum proprium,uel alterius talis habens talem formam,
pendens, adunam ex chordulis subijciens & apponens,
43 t Et nota, quod hoc testamentum dicitur nuncupaturi,
licet multam habeat similitudinem cum testamento in seri’
ptis : quia si caecus codicillari uoluerit, eadem suntincodi-
cilloseruanda.Hxc omnia probantur in prxdic.l.haccon»
sultissima.& Instit.quibus non estpermiss.fac.test.§.penul,
44 t Er in summa nota,quod partes testamenti sunt sex. Pri.
md, ponitur prooemium,ff. de regul.iur.l.j. Secundo,lega,
ta: licet quidam ponanthxreduminstitutionem,utsupri
uersic.ueruntamen.T ertid,hxredis institutio,Quartd,suh.
stitutio. Quinto,prouidxdispositionestestatoris. Sexto,
illa clausulageneralis, Ethanc suamultimam,&c. Ponun-
tur etiam & alia,puta exheredatio: quae,& etiamsubstitu-
tio, & institutio, non nisi in testamento fieri potest,utC.da
testa. non codicillum.Item poniturfideicommissum. Item
tutorum datio. Item poenae adiedio, ut extri detestam.
Raynaldus. Inprooemiodebetnomen testatorisexprimi,
siue certa determinatione monstrari, argumen.ff.decodi-
cil.quidam. Item debet dici, an in scriptis,uel sine,uelitto
stari. Tertio debet dici status mentis & corporis eius, C,
detransad.sanum corpore.C.qui testamen.fac.pos.Seimn,
licetpraesumaturcomposmentis, ex quo testatur, CJ«
45 codicil. I.nec codicillos, t Circa legata uerd scias, quod
eorum triplex est species. Prima,il-
c licitorum restitutio % xiiij.qusst.vj. s RetariJ De
sires. extrideusuris, cumtu. nulla
enim legata debentur, nisi are alte-
nodedwfto, C. deiuredelib.sanet-
mus.?, si uero creditores. >. quast.j.
non estputanda.ff.de fur.si pignore. s., J 1
^.j.Secunda, impensiaefuneris,&le-
gata ad pias causas: &poft has eli-
giturpersonacommissarij ad easoluenda, xix.q.ultxptf*
latum.s.econtril. non enim expedit hoc committi fidei h*'
redis.de pcen.dist.vj.nullus.uer.quem enim morbus. Kf-
tia , legata uxoris 8c propinquorum, lxxxvj.dist. non atis»
xij.quxst.j,expedit. Primo igitur prima, secundo
46tertio tertia species seriatim ponemur, t ^ert*0..
dum restat de haeredis institutione: superquo . P 1C1 /
tu Canonista, nota, quod direfta haeredis.institutio henn'
quit, nisi in testamento, & non in codicillo, uel3 ,au h
uoluntate. Estautemdireda,siquisinstituatur
redo iure, ad quem testator uult peruenire luam
tatem,in qua eum instituir, C. de codicil.haere itas-
cod.tit.§.penul. Obliquauerd,seufideicommi I«fl
ditas relinqui potest, & in testamento,&mcq ‘
haeresinstitutu*in testamento, uelhsres a m
niens, rogetur in codicillo, ut hereditatem a teri er)-{
utinfni §.uiso. Is enim,cui hereditas restimettm,'
perfideicommissum , & i
reditatem capiet altero mediante,ut Instit.t e 1
hered, §. praeterea. & 9. in primis, extra ce • uesbis
nutius.& c.Raynaldus. Fit autem heredis,nu j- -s jpess
diredissie ; Titius heres mihi csto: ud I
Specui, lib. Il.Partic. 11
tor, si propria manu scripsit testamentum, se hoc modo
subscribet:
Eo rm A. Ego A. presentem paginam clausam&liga-
tam in manibus tenens, infra scriptis testibus omnibus si-
mul presentibus pure ad hoc adhibitis & rogatis,obtuli ab
eis secundum iuris ordinem signandam & subscribendam:
asierens, quod in eascriptum est,meum fore testamentum,
& illud lutum, & heredis inftitutionem,&omnia &singu-
Ja, quae in eo continentur, a me seripta esse, necnon coram
cis ibidem presentem subscriptionem propria manu
iubijciens. Si uerd de mandato testatoris alius testamen-
tum scripsit,ille taliter se subscribet:
Fo RMA. Ego R.mandato A.literarum ignari,uelsub-
seribere propter corporale aegritudinem impediti,hoc eius
testamentum, tam haeredis institutionem, quim caetera in
eo contenta, suo mandato mea propria manu scripsi: & eo
postea protente pagina clausam & ligatam,infra scriptis te-
stibus ab eo uocatis,&: rogatis omnibus simul pr^sentibus,
offerente’, & asserente id, quod in ea continetur,suum esse
testamentum,&a me scriprum,prsesentem subscriptionem
meam uice & nomine suo & eius mandato apposui,& in te-
41 stimonium me subscripsi. Ceterum t ibidem & in praesen
ti quilibet extestibus taliter se subscribet:
Forma. Ego C.rogatus&praescns, una cum omni-
bus infra scriptis , siuesuprascriptistestibus , ad omnia &
singula in hoc praesentis paginae inferiori spatio fada, con-
tenta & seripta, simul praesentibus & rogatis in ipsa pagina
eius utique A. testamento suo mandato manu mea in testi-
monium me subscripsi, & eam sigillo proprio, (si proprium
habet) uel sigillo infra seripti D.signaui,habente in circulo
formam aquilse, uel leonisrquod ad unam ex chordulis su-
pra didis cerae impressi. Sic igitur septem sigillis appen-
sis,& fadis odo subscriptionibus ante didis,8c exteris ritd
peradis , testator teftamentum secretd studeat custodire.
Ex his ergo solennitatibus substantiam capit,&uitam,&
nomen testamenti in scriptis: nec aliter fadum ualet, nisi
inter filios testatoris, utC. quitestamentu facere possunt,
hacconsuhissima. §. eximperfedo.&in authen. hoc inter
liberos. Prxmissa probantur in prxdic.l.hacconsuhissima.
& eodem tir. cum antiquitas.$.fin. & l.iubemus. & authen-.
hocnonobseruato. Institeod.tit.^. posteauerd. usquead
$.testes. ff. eod. hxredes. infin.&d.adtestium.§. signaau-
tem.&l.penult&supra §.prox.uersic.iij.&sequen. Conse-
quenter autem is, cuius interest, postulabit illud aperiri &
publicari: superquo dic,utsupra $,ostenso,ucr. quoniam.
42 &sequen. f Illud autem non est ignorandum,quod caecus
testari non poteivsine solennitate quada m. debet enim uo-
care septem testes, & notarium, & coram eis exprimere, se
uelle sine scriptis testari. Debet etiam exprimere nomina,
& indicia, & dignitates hxredum,quos instituit, & legata,
& fideicommiisa designare: qux omnia seribendi sunt i
notario coram testibus. Vel,si iain seripta erant,debent co-
ram eis recitari, & csecus debet profiteri illud suum testa-
mentum, & illud dispositum fore exilii animi sententia. In
fine uerd in inferiori chartae spatio debeat, tam quilibette-
stis, quam notarius se subscribere: & testium 8c notarij ti-
gilla apponi debent in odo chordulis appositis. Qjjpdsi
notarius haberi non potest, debet odauus teflis adhiberi:
utpereum capiat effedum, quod per notarium fieri debe-
bat,utiam didumest, C. detestamen. hac consultissima.
quae omnia fiunt in hunc modum:
Forma. A.licet oculorum carens uisione,tamen cor-
pore & mente sanus: uel, mente tantum sanus, sed corpore
languens, uocatis me notario & testibus infra scriptis,pro-
testatus est, se per nuncupationem, & sine scriptis uelle te-
stari:declarans & exprimens infra seripta legata, haeredum
nomina, & dignitates, & indicia, & exteras insrd seriptas
dispositiones diluciddore proprio.Coram nobis itaque bo
na suatestando,disposuit in hunc modum: Primo nanque
pro anima sua, &c. Scripta ergo clausulafinali ipsius testa-
menti, postmodum sic in fine dicetur: Igitur praedidis o-
mnibus coram didis testibus aperti recitatis & ledis-, di-
dus A.proteftatusesthocsuum esse testamentum ex sui a-
'refalcidiamc
tatius, (juanc
^.noJ.j.ln
Mhmen. R?:
s.exdiuerso,
Ueffljollituts
jpemfr
ssiii pro t(
teiji
Hicabintes
h *
7*^
7^,
^’5fi
{;l|U JiCU
sJ1uiinn(
.'"^legatu
Wea
Rhent
Wethsrec
'MtiW
Wotso!
A. I
Ruetis ct
Sationem
C’!feptisin
Sputui
Creditas-
(oiD silij®'
|ore,autad
I fcfJehs
pMe.
,, 7'uous,tj
"Mni
7rit esse
e
nimi sententia dispositum, rogans infra Icriptosadt^
niu adhibitos,testes esse: &utsubscriptionessuas k™®
secundum iuris ordinem subiiciant, &annonam, a A^’ 3
quilibettestissubscribatbocmodo: PP '& fc“'E.
Forma. Ege>P.simulcuminMscriptisalijsustju.
siuecusupra&mfra scriptis alijs testibus, a dido testatore
adhibitis & rogatis, huic testamento, & recitationi &0
mnibus & singuiis supra scriptis prxsens interfuiab
eodem testatore rogatus,in testimonium me subscripsi-si
gillum meum proprium ,uel, si non habet proprium, dicat'
sigillum infra seripti N, habensintra circulum formam a’
gni, uel columbae, in una ex chordulis cerae imprimens &
apponcns:&eodem modo ceteri testes similiter.Infincau.
tem tabellio se sublcribat hoc modo:
Forma. EgoL.notariusabipsoA.testatoreuocatus,
prxdida omnia & singula suo mandato scripsi, &seripta
coram didis testibus recitaui & legi, & in publicam forma
redegi, ab eo rogatus in testimonium me subscribens, &
sigillum proprium,uel alterius talis habens talem formam,
pendens, adunam ex chordulis subijciens & apponens,
43 t Et nota, quod hoc testamentum dicitur nuncupaturi,
licet multam habeat similitudinem cum testamento in seri’
ptis : quia si caecus codicillari uoluerit, eadem suntincodi-
cilloseruanda.Hxc omnia probantur in prxdic.l.haccon»
sultissima.& Instit.quibus non estpermiss.fac.test.§.penul,
44 t Er in summa nota,quod partes testamenti sunt sex. Pri.
md, ponitur prooemium,ff. de regul.iur.l.j. Secundo,lega,
ta: licet quidam ponanthxreduminstitutionem,utsupri
uersic.ueruntamen.T ertid,hxredis institutio,Quartd,suh.
stitutio. Quinto,prouidxdispositionestestatoris. Sexto,
illa clausulageneralis, Ethanc suamultimam,&c. Ponun-
tur etiam & alia,puta exheredatio: quae,& etiamsubstitu-
tio, & institutio, non nisi in testamento fieri potest,utC.da
testa. non codicillum.Item poniturfideicommissum. Item
tutorum datio. Item poenae adiedio, ut extri detestam.
Raynaldus. Inprooemiodebetnomen testatorisexprimi,
siue certa determinatione monstrari, argumen.ff.decodi-
cil.quidam. Item debet dici, an in scriptis,uel sine,uelitto
stari. Tertio debet dici status mentis & corporis eius, C,
detransad.sanum corpore.C.qui testamen.fac.pos.Seimn,
licetpraesumaturcomposmentis, ex quo testatur, CJ«
45 codicil. I.nec codicillos, t Circa legata uerd scias, quod
eorum triplex est species. Prima,il-
c licitorum restitutio % xiiij.qusst.vj. s RetariJ De
sires. extrideusuris, cumtu. nulla
enim legata debentur, nisi are alte-
nodedwfto, C. deiuredelib.sanet-
mus.?, si uero creditores. >. quast.j.
non estputanda.ff.de fur.si pignore. s., J 1
^.j.Secunda, impensiaefuneris,&le-
gata ad pias causas: &poft has eli-
giturpersonacommissarij ad easoluenda, xix.q.ultxptf*
latum.s.econtril. non enim expedit hoc committi fidei h*'
redis.de pcen.dist.vj.nullus.uer.quem enim morbus. Kf-
tia , legata uxoris 8c propinquorum, lxxxvj.dist. non atis»
xij.quxst.j,expedit. Primo igitur prima, secundo
46tertio tertia species seriatim ponemur, t ^ert*0..
dum restat de haeredis institutione: superquo . P 1C1 /
tu Canonista, nota, quod direfta haeredis.institutio henn'
quit, nisi in testamento, & non in codicillo, uel3 ,au h
uoluntate. Estautemdireda,siquisinstituatur
redo iure, ad quem testator uult peruenire luam
tatem,in qua eum instituir, C. de codicil.haere itas-
cod.tit.§.penul. Obliquauerd,seufideicommi I«fl
ditas relinqui potest, & in testamento,&mcq ‘
haeresinstitutu*in testamento, uelhsres a m
niens, rogetur in codicillo, ut hereditatem a teri er)-{
utinfni §.uiso. Is enim,cui hereditas restimettm,'
perfideicommissum , & i
reditatem capiet altero mediante,ut Instit.t e 1
hered, §. praeterea. & 9. in primis, extra ce • uesbis
nutius.& c.Raynaldus. Fit autem heredis,nu j- -s jpess
diredissie ; Titius heres mihi csto: ud I