DOI Artikel:
Staēs, Balerios N.: Archaïkon anaglyphon ex Akropoleōs
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.14587#0119
ΑΡΧΑΙΚΟΝ ΑΝΑΓΑΤΦΟΝ ΕΞ ΑΚΡΟΠΟΛΕΩΣ
( Πίνας" 9 )
Έν των σπουδαιότερων μνημείων της άττικής
αρχαϊκής τέχνης εϊνε —άντως το ,έν τω πίνακι 9,
νΟν το πρώτον έ/.διδόμενον άνάγλυφον τοΟ Μου-
σείου της Ακροπόλεως. Δυστυχώς άγνοοΟμεν, ένε-
κεν της άλλοτε έπικρατησάσης αμελείας περί τήν
καταγραφή ν τών εις τά δημόσια Μουσεία εκάστοτε
εισερχομένων μνημείων,τον χρόνον ακριβώς καί τήν
Οέσιν της εύρέσεως τούτου" πάντως ό'μως βέβαιον
εΐνε ότι άνευρέΟη έν Άκροπόλει και δή μετά τήν
ύπο του 8_γΙ)ο1 έκδοσιν τοΟ καταλόγου, διότι βε-
βαίως δεν ήθελε παραλειφθή μνημείον τοσούτω πο-
λύτιμον (1). ΉμεΓς τήν έκ της μή δημοσιεύσεως
τοΟ ανάγλυφου τούτου τΐροεργομίνην ζημίαν ν άνα-
πληρώσωμεν βουληθέντες, άνελάβου,εν τήν δημο-
σίευσιν καίπερ είδότες τήν δυσχέρειαν πλήρους τι-
νός αυτού ερμηνείας.
Τήν σπουδαιότητα του ημετέρου άναγλύφου κα-
θορά πάς τις δ και ελάχιστα της αρχαϊκής τέχνης
τρίβουν, υποδείξεως ό'μως δεΐται προς τούς μή τυ-
χόν μελετήσαντας τά εσχάτως έν Άκροπόλει γε-
γενημένα εύρήματα, ή σχετική του μνημείου τού-
του προς ταΰτα αξία. Τά σπουδαιότερα τών ευρη-
μάτων τούτων εΐσίν, ως γνωστόν, αί υπό ένα τύπον,
καίπερ έν τοις καθέκαστα παραλλάσσοντα, γυναι-
κεϊαι έκεΐναι αορφαί, τά «αγάλματα» έκείνα, τά προ
της καταστροφής της "Ακροπόλεως ύπο τών Περ-
σών ταύτην κοσμοΟντα. Έκ της όμοιότητος τού-
των προς άλληλα προκύπτει, και τούτο παρετη-
ρήΟη ήδη έπιτυχώς, ό'τι τον τύπον αυτόν εϊχεν
παρα7νάβη ή αρχαϊκή τέχνη προς παράστασιν της
γυναικείας μορφής θείας ταύτης είτε άνθρωπίνης,
άπαράλλακτα ό'πως ύπο τον τύπον τών καλουμέ-
νων αρχαϊκών Απολ7^ώνων παρίστα τήν άνορικήν
μορφήν ασχέτως της θείας αύτής ή μή ιδιότητος,
ώς τοΟτο τά νΟν ύπο κρατίστων άρχαιολόγων παρα-
δεκτον τυγχάνει (2).
(1) Σημειωτέον ότι οϊτε ό 8οΙιοι16 έν τοις κ Έλληνικοΐς άναγλύ-
οο'.ς» μνημονεύει /.αν που τούτου.
(2) ΜΜοΙιΙιοΙϊοι· ΑγοΜοΙοβ. ΖοΐΙ. 1881. σελ. 53. — Ριϊθάι·.-
\νυΙΐ(ί·8, 0;ρ$α1)§ϋ$$β ΔηΙ. Βΐΐά. σελ. Μ.
Τον τύπον τοΟτον τον κοινον προς παράστασιν
της γυναικείας μορφής άνευρίσκομεν και έν τω ή-
μετέρω άναγλύφω έν τή της Αθηνάς είκόνι και δή
ύπο παραλλαγήν αίρουσαν πάσαν άμφιβολίαν περί
της είκονίσεως της θεάς ταύτης, καθόσον τό έπί της
κεφαλής αύτής κράνος χαρακτηρίζει ταύτην έπα-
κριβώς. Έπικυροΐ ό'θεν ή ημετέρα παράστασις τήν
ύπόΟεσιν περί του κοινοΰ τύπου ύφ' δν παρίστατο
έν γένει ή γυναικεία μορφή, άποδείκνυσι δέ τρανώς
ότι τά έν τή Άκροπόλει εύρήματα πάν άλλο δυνα-
τόν να είκονίζωσιν, ίερείας εστω, άλλα πάντως ούγϊ
Αθηνάς. Έκτος του" κράνους τοΟ χαρακτηριστικοί»
τούτου της θεάς συμβόλου, κατά τά άλλα ή ημε-
τέρα Αθηνά ούδόλως διαφέρει τών της Ακροπό-
λεως γυναικών* τήν στολήν, τήν κόμωσιν και τό
§6δΙιΐδ έκεϊνο, τό έν τοις. άρχ_αϊκοίς τούτοις άγάλ-
μασι κοινον, το κομψοπρεπές τουτέστι της έσθή-
τος άνάσυρμα, ομοιάζει τόσον ή έν άναγλύφω αύτη
Αθηνά τοΓς άγάλμασι της Ακροπόλεως, ό'σον καΐ
προς άλληλα ταΟτα. Τό ήμέτερον άνάγλυφον εϊνε
έλλιπές και εις τέσσαρα τεΟραυσμένον, δυσχερής δέ
άποβαίνει και ένεκα τούτου ή εντελής αύτοΰ ερμη-
νεία, εικονίζει ούχ ήττον νομίζομεν σκηνήν έκ τών
συνήθων έν τοις άναΟηματικοΐς άναγλύφοις : τήν
θεάν τουτέστιν και προ αύτής ίκέτας μέλλοντας
τελέσαι θυσίαν. Ή Αθηνά εικονίζεται έν καταγρα-
φή ίσταμένη, διά της αριστεράς άνέχουσα τό ίμά-
τιον, φέρει δέ κράνος, ούτινος ό λόφος δεν ήτο πλα-
στικώς δεδηλωμένος άλλά χ_ρώματι έξαλειφθέντι
τά νϋν. Ή κόμη καταπίπτει έμπροσθεν έπί τοΟ
στήθους εις τρεις πλοκάμους, ό'πως και έν τοις
άγάλμασιν, όπισθεν δέ πίπτει έπί της ράχεως δια-
τεταγμένη κυματοειοώς εις παραλλήλους γραμμάς'
τό κωνοειδές σχήμα της όπισθεν κόμης προηλθεν
πάντως έκ πλαστικών λόγων, άλλως και έν τοΓς
άγάλμασι δέν έλλείπουσι τούτου άναλογίαι. Διά
της δεξιάς χειρός άπτεται ή θεά της έσθήτος ύπο
τό στήθος, τουθ' ό'περ νέον έν τή παραστάσει του"
κοινού" τύπου' άλλ' έκτος τοΟ ό'τι έλλείπουσιν αί
( Πίνας" 9 )
Έν των σπουδαιότερων μνημείων της άττικής
αρχαϊκής τέχνης εϊνε —άντως το ,έν τω πίνακι 9,
νΟν το πρώτον έ/.διδόμενον άνάγλυφον τοΟ Μου-
σείου της Ακροπόλεως. Δυστυχώς άγνοοΟμεν, ένε-
κεν της άλλοτε έπικρατησάσης αμελείας περί τήν
καταγραφή ν τών εις τά δημόσια Μουσεία εκάστοτε
εισερχομένων μνημείων,τον χρόνον ακριβώς καί τήν
Οέσιν της εύρέσεως τούτου" πάντως ό'μως βέβαιον
εΐνε ότι άνευρέΟη έν Άκροπόλει και δή μετά τήν
ύπο του 8_γΙ)ο1 έκδοσιν τοΟ καταλόγου, διότι βε-
βαίως δεν ήθελε παραλειφθή μνημείον τοσούτω πο-
λύτιμον (1). ΉμεΓς τήν έκ της μή δημοσιεύσεως
τοΟ ανάγλυφου τούτου τΐροεργομίνην ζημίαν ν άνα-
πληρώσωμεν βουληθέντες, άνελάβου,εν τήν δημο-
σίευσιν καίπερ είδότες τήν δυσχέρειαν πλήρους τι-
νός αυτού ερμηνείας.
Τήν σπουδαιότητα του ημετέρου άναγλύφου κα-
θορά πάς τις δ και ελάχιστα της αρχαϊκής τέχνης
τρίβουν, υποδείξεως ό'μως δεΐται προς τούς μή τυ-
χόν μελετήσαντας τά εσχάτως έν Άκροπόλει γε-
γενημένα εύρήματα, ή σχετική του μνημείου τού-
του προς ταΰτα αξία. Τά σπουδαιότερα τών ευρη-
μάτων τούτων εΐσίν, ως γνωστόν, αί υπό ένα τύπον,
καίπερ έν τοις καθέκαστα παραλλάσσοντα, γυναι-
κεϊαι έκεΐναι αορφαί, τά «αγάλματα» έκείνα, τά προ
της καταστροφής της "Ακροπόλεως ύπο τών Περ-
σών ταύτην κοσμοΟντα. Έκ της όμοιότητος τού-
των προς άλληλα προκύπτει, και τούτο παρετη-
ρήΟη ήδη έπιτυχώς, ό'τι τον τύπον αυτόν εϊχεν
παρα7νάβη ή αρχαϊκή τέχνη προς παράστασιν της
γυναικείας μορφής θείας ταύτης είτε άνθρωπίνης,
άπαράλλακτα ό'πως ύπο τον τύπον τών καλουμέ-
νων αρχαϊκών Απολ7^ώνων παρίστα τήν άνορικήν
μορφήν ασχέτως της θείας αύτής ή μή ιδιότητος,
ώς τοΟτο τά νΟν ύπο κρατίστων άρχαιολόγων παρα-
δεκτον τυγχάνει (2).
(1) Σημειωτέον ότι οϊτε ό 8οΙιοι16 έν τοις κ Έλληνικοΐς άναγλύ-
οο'.ς» μνημονεύει /.αν που τούτου.
(2) ΜΜοΙιΙιοΙϊοι· ΑγοΜοΙοβ. ΖοΐΙ. 1881. σελ. 53. — Ριϊθάι·.-
\νυΙΐ(ί·8, 0;ρ$α1)§ϋ$$β ΔηΙ. Βΐΐά. σελ. Μ.
Τον τύπον τοΟτον τον κοινον προς παράστασιν
της γυναικείας μορφής άνευρίσκομεν και έν τω ή-
μετέρω άναγλύφω έν τή της Αθηνάς είκόνι και δή
ύπο παραλλαγήν αίρουσαν πάσαν άμφιβολίαν περί
της είκονίσεως της θεάς ταύτης, καθόσον τό έπί της
κεφαλής αύτής κράνος χαρακτηρίζει ταύτην έπα-
κριβώς. Έπικυροΐ ό'θεν ή ημετέρα παράστασις τήν
ύπόΟεσιν περί του κοινοΰ τύπου ύφ' δν παρίστατο
έν γένει ή γυναικεία μορφή, άποδείκνυσι δέ τρανώς
ότι τά έν τή Άκροπόλει εύρήματα πάν άλλο δυνα-
τόν να είκονίζωσιν, ίερείας εστω, άλλα πάντως ούγϊ
Αθηνάς. Έκτος του" κράνους τοΟ χαρακτηριστικοί»
τούτου της θεάς συμβόλου, κατά τά άλλα ή ημε-
τέρα Αθηνά ούδόλως διαφέρει τών της Ακροπό-
λεως γυναικών* τήν στολήν, τήν κόμωσιν και τό
§6δΙιΐδ έκεϊνο, τό έν τοις. άρχ_αϊκοίς τούτοις άγάλ-
μασι κοινον, το κομψοπρεπές τουτέστι της έσθή-
τος άνάσυρμα, ομοιάζει τόσον ή έν άναγλύφω αύτη
Αθηνά τοΓς άγάλμασι της Ακροπόλεως, ό'σον καΐ
προς άλληλα ταΟτα. Τό ήμέτερον άνάγλυφον εϊνε
έλλιπές και εις τέσσαρα τεΟραυσμένον, δυσχερής δέ
άποβαίνει και ένεκα τούτου ή εντελής αύτοΰ ερμη-
νεία, εικονίζει ούχ ήττον νομίζομεν σκηνήν έκ τών
συνήθων έν τοις άναΟηματικοΐς άναγλύφοις : τήν
θεάν τουτέστιν και προ αύτής ίκέτας μέλλοντας
τελέσαι θυσίαν. Ή Αθηνά εικονίζεται έν καταγρα-
φή ίσταμένη, διά της αριστεράς άνέχουσα τό ίμά-
τιον, φέρει δέ κράνος, ούτινος ό λόφος δεν ήτο πλα-
στικώς δεδηλωμένος άλλά χ_ρώματι έξαλειφθέντι
τά νϋν. Ή κόμη καταπίπτει έμπροσθεν έπί τοΟ
στήθους εις τρεις πλοκάμους, ό'πως και έν τοις
άγάλμασιν, όπισθεν δέ πίπτει έπί της ράχεως δια-
τεταγμένη κυματοειοώς εις παραλλήλους γραμμάς'
τό κωνοειδές σχήμα της όπισθεν κόμης προηλθεν
πάντως έκ πλαστικών λόγων, άλλως και έν τοΓς
άγάλμασι δέν έλλείπουσι τούτου άναλογίαι. Διά
της δεξιάς χειρός άπτεται ή θεά της έσθήτος ύπο
τό στήθος, τουθ' ό'περ νέον έν τή παραστάσει του"
κοινού" τύπου' άλλ' έκτος τοΟ ό'τι έλλείπουσιν αί