DOI Artikel:
Kumanudēs, Stephanos A.: Dionysiakon symplegma
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.14589#0051
ΔΙΟΝΥΣΙΑΚΩΝ ΣΥΜΠΛΕΓΜΑ
Δημοσιεύουν εν τω 1ν πίνακι άπεικόνισμα μαρ-
μάρινου συμπλέγματος, ευρεθέντος έν ταΐς σκαφαϊς,
άς ή Αρχαιολογική "Εταιρία έξω της βορείου πλευ-
ράς τοΟ περιβόλου του 'ΑΟήνησιν Όλυμπιείου έ-
ποίησε προ μηνών, Οεωρήσασα καθήκον της το νά
άνερευνήση τον επικλινή* χώρον εκείνον, πριν ή αυ-
τόν ύστερον ή των Όλυμπίων Επιτροπή διασ/η-
ματίση κατά τινα εύάρμοστον τρόπον προς τήν αύ-
τόθι βορειότερον κατασκευασθεΓσαν νέαν λεωφόρον.
Καίτί μεν έδειξαν αί σκαφαί,δέν είναι εδώ δ προσή-
κων τόπος νά αναγραφή λεπτομερώς. Αρκεί νά
είπωμεν, δτι πλήν τοΟ δαπέδου ενός των Τωμαϊ-
κών χρόνων βαλανείου, του οποίου τό όπωσουν
κάλλιον σω'ζόμενον μέρος απεφασίσθη νά διατηρη-
θή, άνεφάνησαν άλλαι ώδε κάκείσε θεμέλιοι γράμ-
μα! οικοδομών άσβεστοκτίστων, τάς οποίας ώς
όλως άσήΐλους, συγκειμένας δέ τό πλείστον εξ ύλι-
κοΟ ληφθέντος εκ τών ποτέ έντος τοΟ περιβόλου τοΟ
Όλυμπιείου ιδρυμάτων, οιέλυσεν ή Άρ/αιολογ.
Εταιρία, ίνα έξαγάγη εξ αυτών, ώς και εξήγαγε,
τά πολλά έν αύταΐς ένωκοδομημένα αρχιτεκτονικά,
γλυπτά και ενεπίγραφα μάρμαρα. Τούτων τά άξια
λόγου τίνος θέλουσιν έν εύθέτω καιρώ δημοσιευθή.
Τό δέ σήμερον δημοσιευόμενον σύμπλεγμα, δπερ
και ήμιτελές ον, ώς τό δεικνύει ή άπεικόνισις, εκρίθη
παρά πολλών τών αύτό ϊδόντων λίαν περίεργον,
ευρέθη τή 13 Άριλίου έ. ε. ογι ένωκοδομημένον,
άλλ'άπλώς κατακείμενον έν τή γή εις βάθος τριών
μέτρων, καϊ δή έν αποστάσει 30 περίπου βημάτων
άπό τοΟ τοίχου τοΟ περιβόλου και άκριβώς αντι-
κρύ της δευτέρας τών από τοΟ Προπύλου προς άνα-
τολάς χωρουσών άντηρίδων. Δεν έ'χει μεν βεβαίως,
ώς ήμεΓς πειθόμεθα, ούδεμίαν διά τό παρόν εύρημα
σημασίαν ή άκριβής αύτη δήλωσις, ή έξηγμένη έκ
του ■ίιΐιερο'λο^ίου τών άνασκαφών, άλλ'ό'μως τήν
δίδομεν, /αριζόμενοι ταϊς έπιθυμίαις τών άπλή-
στως εχόντων προς τάς τοιαύτας έκ πάατ\ο. ανα-
σκαφής πληροφορίας και φοβουμένων μήπως έκτης
αυτών έλλείψεως τους διαφυγή κάνέν τών προς έρ-
μηνείαν τών ευρημάτων χρησίμων στοιχείων.ΕΙεν.
Τά σύμπλεγμα είναι έκ λίθου ΠεντελικοΟ, ύψους
(Π'ναξ 1)
(όμοΟ με τό συμφυές σφέλας) 0,90, πλάτους 0,40,
πάχους ήτοι βάθους (όμοΟ μέ τά σφέλας) 0,24.
Διετηρήθη δέ, ώς όράται και έν τή εΐκόνι, άλώβη-
τον, πλήν μιάς έλλείψεως, ην ό'μως Γσως και κατ'
αυτήν τήν λάξευσίν του έ'παθέ ποτε, άποκρουσθέν-
τος από της κεφαλής της μικροτέρας μορφής τοΟ
βρέγματος. Όπισθεν Ό λίθος ούδεμίαν έμυαίνει τε-
χνίτου έργασίαν προς όμοίωσιν ανθρωπίνων σωμά-
των, κυρτοΟται δέ μόνον ολίγον και άνωμάλως,
ώστε τούτου γε ένεκα καί καθ' ό'σον έ'μπροσθεν δρώ-
μενος δέν παρουσιάζει διατετρημένα τά μεταξύ τών
διεστηκότων τεσσάρων σκελών, τό δλον έ'ργον δύ-
ναται νά θεωρηθή και ώς άνάγλυφον ή ώς τι με-
ταξύ άναγλύφου και περίοπτου αγάλματος είδος.
Έτι έπικουροΟντες τή άντιλήψει τών μή έχόντων
πρά οφθαλμών αύτόν τον λίθον λέγομεν, δτι περι-
βάλλει αμφότερα τά σώματα ΰπερθεν και πλαγιό-
θεν δέρμα ζώου (νεβρίς;) καθώς μάλιστα κατά τά
πλάγια της μεγαλλιτέρας μορφής τούτο διακρίνε-
ται, αλλά και ή αριστερά χειρ τής μικροτέρας. μορ-
φής, άν μή άπατώμεθα, έν συνεστραμμένως κατα-
πίπτοντι δέρματι κρύπτεται, άναπαυομένη έπι με-
τρίας τοΟ λίθου έξοχης.
Καθώς δέ άνωτέρω ειπομεν και ή άπεικόνισις
ίκανώς δεικνύει, τό έργον κατελείφθη καθ' δλην του
τήν έπιφάνειαν ήμιτελές ή ήμίεργον υπό τοΟ πα-
λαιοΟ τε^νίτου *. 'Εν τούτοις ή σύνθεσις τοΟ δλου,
ελέγχουσα τους χρόνους τής τελείως άνεπτυγμέ-
τέχνης (άδηλον δέ ποίους ακριβώς,) φαίνεται ήμΐν
αρμονική, τά σώματα έ'χουσι προς τή φυσική και
άβιάστω στάσει καί τινα χ_άριν, αί δέ κεφαλαι άμ-
φότεραι και έκφρασιν τήν προσήκουσαν, διάφορον
δηλ. κατά τήν «ύτών φύσιν και σχέσιν. Και ή μεν
μεγαλλιτέρα μορφή είναι, νομίζομεν, Διόνυσος, ή
δέ μικροτέρα θά παριστάνη πιθανώς τον "Αμπελον,
τον κατά τους μύθους έρώμενον τοΟ Διονύσου, ή
1 Άπέχομεν του νά έκφράσωμεν διά λόγων τόν βαΟμόν της ήμιερ-
γ'ας και νά όρίσωμεν μέχρι ποσού σφύρα, Ιγκοπεύς, ξοί'ς, ή σμίλη είρ-
γάσΟησαν, άτε ελλιπώς έχοντες περι τήν τοιαΰτην Ιμπειρ'αν, το'σον δέ
μο'νον μεΟ' ικανής άσοαλείας δηλουμεν, οτι πανταχού τών σωμάτων
όμαλώς τό ήμίεργον όραται, οΰδενός σχεδόν μέρους δντος κατά προτί-
μησιν εξειργασμένου έπι πλέον.
Δημοσιεύουν εν τω 1ν πίνακι άπεικόνισμα μαρ-
μάρινου συμπλέγματος, ευρεθέντος έν ταΐς σκαφαϊς,
άς ή Αρχαιολογική "Εταιρία έξω της βορείου πλευ-
ράς τοΟ περιβόλου του 'ΑΟήνησιν Όλυμπιείου έ-
ποίησε προ μηνών, Οεωρήσασα καθήκον της το νά
άνερευνήση τον επικλινή* χώρον εκείνον, πριν ή αυ-
τόν ύστερον ή των Όλυμπίων Επιτροπή διασ/η-
ματίση κατά τινα εύάρμοστον τρόπον προς τήν αύ-
τόθι βορειότερον κατασκευασθεΓσαν νέαν λεωφόρον.
Καίτί μεν έδειξαν αί σκαφαί,δέν είναι εδώ δ προσή-
κων τόπος νά αναγραφή λεπτομερώς. Αρκεί νά
είπωμεν, δτι πλήν τοΟ δαπέδου ενός των Τωμαϊ-
κών χρόνων βαλανείου, του οποίου τό όπωσουν
κάλλιον σω'ζόμενον μέρος απεφασίσθη νά διατηρη-
θή, άνεφάνησαν άλλαι ώδε κάκείσε θεμέλιοι γράμ-
μα! οικοδομών άσβεστοκτίστων, τάς οποίας ώς
όλως άσήΐλους, συγκειμένας δέ τό πλείστον εξ ύλι-
κοΟ ληφθέντος εκ τών ποτέ έντος τοΟ περιβόλου τοΟ
Όλυμπιείου ιδρυμάτων, οιέλυσεν ή Άρ/αιολογ.
Εταιρία, ίνα έξαγάγη εξ αυτών, ώς και εξήγαγε,
τά πολλά έν αύταΐς ένωκοδομημένα αρχιτεκτονικά,
γλυπτά και ενεπίγραφα μάρμαρα. Τούτων τά άξια
λόγου τίνος θέλουσιν έν εύθέτω καιρώ δημοσιευθή.
Τό δέ σήμερον δημοσιευόμενον σύμπλεγμα, δπερ
και ήμιτελές ον, ώς τό δεικνύει ή άπεικόνισις, εκρίθη
παρά πολλών τών αύτό ϊδόντων λίαν περίεργον,
ευρέθη τή 13 Άριλίου έ. ε. ογι ένωκοδομημένον,
άλλ'άπλώς κατακείμενον έν τή γή εις βάθος τριών
μέτρων, καϊ δή έν αποστάσει 30 περίπου βημάτων
άπό τοΟ τοίχου τοΟ περιβόλου και άκριβώς αντι-
κρύ της δευτέρας τών από τοΟ Προπύλου προς άνα-
τολάς χωρουσών άντηρίδων. Δεν έ'χει μεν βεβαίως,
ώς ήμεΓς πειθόμεθα, ούδεμίαν διά τό παρόν εύρημα
σημασίαν ή άκριβής αύτη δήλωσις, ή έξηγμένη έκ
του ■ίιΐιερο'λο^ίου τών άνασκαφών, άλλ'ό'μως τήν
δίδομεν, /αριζόμενοι ταϊς έπιθυμίαις τών άπλή-
στως εχόντων προς τάς τοιαύτας έκ πάατ\ο. ανα-
σκαφής πληροφορίας και φοβουμένων μήπως έκτης
αυτών έλλείψεως τους διαφυγή κάνέν τών προς έρ-
μηνείαν τών ευρημάτων χρησίμων στοιχείων.ΕΙεν.
Τά σύμπλεγμα είναι έκ λίθου ΠεντελικοΟ, ύψους
(Π'ναξ 1)
(όμοΟ με τό συμφυές σφέλας) 0,90, πλάτους 0,40,
πάχους ήτοι βάθους (όμοΟ μέ τά σφέλας) 0,24.
Διετηρήθη δέ, ώς όράται και έν τή εΐκόνι, άλώβη-
τον, πλήν μιάς έλλείψεως, ην ό'μως Γσως και κατ'
αυτήν τήν λάξευσίν του έ'παθέ ποτε, άποκρουσθέν-
τος από της κεφαλής της μικροτέρας μορφής τοΟ
βρέγματος. Όπισθεν Ό λίθος ούδεμίαν έμυαίνει τε-
χνίτου έργασίαν προς όμοίωσιν ανθρωπίνων σωμά-
των, κυρτοΟται δέ μόνον ολίγον και άνωμάλως,
ώστε τούτου γε ένεκα καί καθ' ό'σον έ'μπροσθεν δρώ-
μενος δέν παρουσιάζει διατετρημένα τά μεταξύ τών
διεστηκότων τεσσάρων σκελών, τό δλον έ'ργον δύ-
ναται νά θεωρηθή και ώς άνάγλυφον ή ώς τι με-
ταξύ άναγλύφου και περίοπτου αγάλματος είδος.
Έτι έπικουροΟντες τή άντιλήψει τών μή έχόντων
πρά οφθαλμών αύτόν τον λίθον λέγομεν, δτι περι-
βάλλει αμφότερα τά σώματα ΰπερθεν και πλαγιό-
θεν δέρμα ζώου (νεβρίς;) καθώς μάλιστα κατά τά
πλάγια της μεγαλλιτέρας μορφής τούτο διακρίνε-
ται, αλλά και ή αριστερά χειρ τής μικροτέρας. μορ-
φής, άν μή άπατώμεθα, έν συνεστραμμένως κατα-
πίπτοντι δέρματι κρύπτεται, άναπαυομένη έπι με-
τρίας τοΟ λίθου έξοχης.
Καθώς δέ άνωτέρω ειπομεν και ή άπεικόνισις
ίκανώς δεικνύει, τό έργον κατελείφθη καθ' δλην του
τήν έπιφάνειαν ήμιτελές ή ήμίεργον υπό τοΟ πα-
λαιοΟ τε^νίτου *. 'Εν τούτοις ή σύνθεσις τοΟ δλου,
ελέγχουσα τους χρόνους τής τελείως άνεπτυγμέ-
τέχνης (άδηλον δέ ποίους ακριβώς,) φαίνεται ήμΐν
αρμονική, τά σώματα έ'χουσι προς τή φυσική και
άβιάστω στάσει καί τινα χ_άριν, αί δέ κεφαλαι άμ-
φότεραι και έκφρασιν τήν προσήκουσαν, διάφορον
δηλ. κατά τήν «ύτών φύσιν και σχέσιν. Και ή μεν
μεγαλλιτέρα μορφή είναι, νομίζομεν, Διόνυσος, ή
δέ μικροτέρα θά παριστάνη πιθανώς τον "Αμπελον,
τον κατά τους μύθους έρώμενον τοΟ Διονύσου, ή
1 Άπέχομεν του νά έκφράσωμεν διά λόγων τόν βαΟμόν της ήμιερ-
γ'ας και νά όρίσωμεν μέχρι ποσού σφύρα, Ιγκοπεύς, ξοί'ς, ή σμίλη είρ-
γάσΟησαν, άτε ελλιπώς έχοντες περι τήν τοιαΰτην Ιμπειρ'αν, το'σον δέ
μο'νον μεΟ' ικανής άσοαλείας δηλουμεν, οτι πανταχού τών σωμάτων
όμαλώς τό ήμίεργον όραται, οΰδενός σχεδόν μέρους δντος κατά προτί-
μησιν εξειργασμένου έπι πλέον.