DOI Artikel:
Kumanudēs, Stephanos A.: Dionysiakon symplegma
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.14589#0052
69
ΔΙΟΝΥΣΙΑΚΟΝ ΣΥΜΠΛΕΓΜΑ
70
τον Στάφυλον, βστις χ'έχεϊνος ερωμένος τοΟ οίνο-
δότου θεοΟ όπί]ρξεν. *Αν ή παράστασις είχε καί τι
ίδιαίτερον παρά άπλήν περίπτυξιν άγαπωμένων, θά
ήδύνατό τις άσφαλέστερον νά έκλέξη το δοτέον όνο-
μα εις τον νεανίαν, βοηθούμενος έχ της μυθολο-
γίας, καθώς δή προ χρόνων οί άρχαιολόγοι ώνόμα-
ο"αν άνενδοιάστως Διόνυσον και "Αμπελον εν σύμ-
πλεγμα ιταλικής προελεύσεως, δπερ άπόκειται νΟν
έν τω Βρετανικώ Μουσείω και άφοϋ εξεδόθη έν
Αηο. Μαιώΐ. ρ. III, ρΐ. 11, πολλάκις ύστερον με-
τεξεδόθη, τελευταϊον δέ έν ϋβηΐνΐη. (]βδ Ιίΐαδ. .41-
ΙβΓίΙι. τοΰ ΒαππιβίδΙβι·, έν άρθρω Οίοη^δΟδ. Ανα-
φέρω δέ εγώ αύτά ένταϋθα όχι ώς δμοιάζον τό ήμέ-
τερον, (είναι μάλιστα άνομοιότατον κατά πάντα),
αλλά πρώτον διότι και ένεκα αύτοΟ, ώς κοινώς γνω-
ριζομένου, προετίμησα τό όνομα τοΰ Αμπέλου έν
τη ονοματοδοσία μου, έπειτα διά τήν διάφορον περί
τής αρετής αύτοϋ έξενεχθεΓσαν κρίσιν ύπ' ανδρών
δοκίμων έν τη άρχαιολογία, φανεϊσάν μοι παράδο-
ξον. Έν μέν τω ύπό λΥίβδβΙθΓ έκδοθέντι Β" μέρει
τώνΒβηΙίηι. (1. α. Κ. τοΟ 0.0. ΜϋΙΙβΓ(άρ.371 τής
έκδόσ. τοΟ 1856) εξαίρεται μεγάλως τό έργον έπαι-
νούμενον, έν δέ τοΓς ΒαυβΙβϊηβ εΐο. τοΟ Γπβόποΐΐδ
τοΓς διασκευασθεΓσιν ύπό \Υο1ΐβΓδ και μετονομα-
σθείσ-ι Ι)Ίβ Ογρδαΐ3§ϋδδ6 βίο. έν σελ. 585, ύπ
άρ. 1494, ψέγεται ώς «λίαν ατερπές τη όψει παί-
γνιον». Έγώ έπέ/ω, έν νώ έχων μάλιστα τό ό'τι
το έργον έκεϊνο, κατά τήν κακίστην τών προ ημών
Φράγκων συνήΟειαν, είναι πολλαχώς συμπεπλη-
Ρωμένον ύπό νεωτέρου τεχνίτου καί πλέον ίσως
π«ρ' ό'τι σημειοΟται ύπό τών αύτό έκδόντων, τοϋθ
δπερ συχνά συμβαίνει έν τη αρχαιολογία, ώστε τη
«ληΟεία νά λυπηταί τις τον κόπον της κρίσεως, δν
*αταβάλλει θεώμενος έ'ργα αρχαία τόσον παρηλ-
λαγμένα καί νά προτίμα έν τοις τοιούτοις νά ύπα-
*ούη εις τό συνετόν παράγγελμα §υατάα β ραδβα.
Αλλά ταΟτα μέν ούτω παρεκβατικώς εστωσαν ει-
Ρημένα. Άναγκαιότερον δέ είναι νά £ηθή, δτι έφ
όσον τούλάχιστον έγώ ήδυνήΟην νά έρευνήσω έν
Μουσειογραφικοΐς βιβλίοις, μόνον τό ήμέτερον σύμ-
πλ
εγμα φαίνεται έχον τήν παράστασιν τοΟ Διονύ-
σου έχοντος ύπέρ κεφαλής τον δεξιόν βραχίονα έν
αναπαύσει καί άμα περιπτυσσομένου έταΐρον αύτοΰ
είτε "Αμπελον είτε Στάφυλον. "Αλλως δέ αγάλ-
ματα τοΟ αύτοΟ ΘεοΟ μονά μέ τον βραχίονα ύπέρ
κεφαλής ύπάρ/ουσιν άλλα τε ίσως καί τά έν Ββηΐίΐη.
(1. α. Κ. της άνωτέρω σημειωθείσης έκδόσεως ύπ'
αρ.355 καί 356 απεικονισμένα και περιγεγραμμένα.
Τώρα δέ θέλομεν τελευτώντες νά είπωμεν βρα-
χέα περί τών τοιούτων ημιτελών έργων οϊον τό
σήμερον έκδιδόμενον. Ότι είναι αύτά διδακτικώ-
τατα, έάν παρατηρώνται ώς προς τον παρ1 άρχαίοις
έθιζόμενον τρόπον της λιθοξοιας, καί έ'τι μάλλον,
έάν μελετώνται αί παραστάσεις των έν συγκρίσει
πράς τάς άρχαιόθεν περιελθούσας εις ήμας γραπτάς
ειδήσεις, τάς περί έξαφανισθέντων έργων της πλα-
στικής, δέν πιστεύομεν νά άμφισβητήται τανΟν
παρ' ούδενός. Τών Αθηνών δέ αί δημόσιαι συλλο-
γαί έ'χουσι πολλά τοιαύτα έν διαφόροις της εργα-
σίας σταδίοις ήμιτελή καταλειφθέντα έ'ργα μικρά
τε καί μεγάλα, δποΐα καί οπόσα, άμφιβάλλομεν
πολύ, αν έ'χωσι τά της δυτικοβορείου Εύρώπης
πλούσια άλλως Μουσεία" διότι πιθανόν φαίνεται,
δτι οί έν τοις προ ήμών χρόνοις συλλέκται ή άρ-
παγες άγαλμάτων της Ελλάδος εις τά καλώς μό-
νον καί τελείως έξειργασμένα προσέχοντες, παρεώ-
ρων τά ατελή καί άφιναν αύτά εις ημάς, αν ήσαν
τότε εύρημένα. Κατά τάς τελευταίας δέ δεκαετη-
ρίδας ήμεΐς έξ ανασκαφών, αγορών καί δωρεών καί
ηύξήσαμεν έ'τι τά δπωσδήποτε τότε έν τη πατρίδι
ήμών ύπολειφθέντα, καί ούτω κατά τούτο εύτυ-
χοΟμεν. "Ινα δέ αύτά δεόντως τό έ'ργον αύτών ποι-
ώσιν,ήγουν συμβάλλωσιν εις τήν παρ'άρχαιολόγων
άκριβεστέραν της αρχαίας τέχνης μελέτην,έκρίθη,
δτι έπρεπε καί νά ειναί που έν ΐδίω /_ώρω συνηγ-
μένα1 καί περί τούτου ήδη πρά δωδεκαετίας έπί
ύπουργοΟ της παιδείας τοΟ Ιωάννου Βαλασοπού-
λου είχε ληφθή τις φροντίς καί έ'ναρξις έγένετο της
συναγωγής αύτών έν ένί διαμερίσματι τοΟ Κεντρι-
κοΟ Μουσείου.
Έν ΆΟη'ναις, τη 12 Σεπτεμβρίου 1885.
Στέφανος Α. Κουμανουδης
1 ΟΊ Ιχ Δύσεως αρχαιολόγοι τό μέν διά τό μή έ'χειν συνειΟισμε'-
νους τους οφθαλμούς εις θε'αν συχνήν τών τοιούτων, τό δέ διά τάς
Υβώσεις ας έπορίσΟησαν του τωρινού τρόπου της λιΟοξοΐας,όστις δυνα-
ον νά διέφερε του αρχαίου εν τισιν, είναι προκλινεΐς εις τό νά τά ΰπο-
πτεύωσιν ώς οχ ι άρχαϊα, αλλ' εκ παραποιήσεως προερχόμενα. Οϋτω
λ. χ. ό Κβΐίϋΐό. "Ιδε αύτοϋ ϋϊβ αιιΐίΐίοιι , Βϊΐϋλνοιίίο ίηι ΤΙιο-
50Ϊ0Π, Νο 274, Τό βιδλίον του εξεδόθη τω 1869, "Αν δέ ό άνήρ
τηρεί έ'τι τήν τότε γνώμην του, αγνοώ.
ΔΙΟΝΥΣΙΑΚΟΝ ΣΥΜΠΛΕΓΜΑ
70
τον Στάφυλον, βστις χ'έχεϊνος ερωμένος τοΟ οίνο-
δότου θεοΟ όπί]ρξεν. *Αν ή παράστασις είχε καί τι
ίδιαίτερον παρά άπλήν περίπτυξιν άγαπωμένων, θά
ήδύνατό τις άσφαλέστερον νά έκλέξη το δοτέον όνο-
μα εις τον νεανίαν, βοηθούμενος έχ της μυθολο-
γίας, καθώς δή προ χρόνων οί άρχαιολόγοι ώνόμα-
ο"αν άνενδοιάστως Διόνυσον και "Αμπελον εν σύμ-
πλεγμα ιταλικής προελεύσεως, δπερ άπόκειται νΟν
έν τω Βρετανικώ Μουσείω και άφοϋ εξεδόθη έν
Αηο. Μαιώΐ. ρ. III, ρΐ. 11, πολλάκις ύστερον με-
τεξεδόθη, τελευταϊον δέ έν ϋβηΐνΐη. (]βδ Ιίΐαδ. .41-
ΙβΓίΙι. τοΰ ΒαππιβίδΙβι·, έν άρθρω Οίοη^δΟδ. Ανα-
φέρω δέ εγώ αύτά ένταϋθα όχι ώς δμοιάζον τό ήμέ-
τερον, (είναι μάλιστα άνομοιότατον κατά πάντα),
αλλά πρώτον διότι και ένεκα αύτοΟ, ώς κοινώς γνω-
ριζομένου, προετίμησα τό όνομα τοΰ Αμπέλου έν
τη ονοματοδοσία μου, έπειτα διά τήν διάφορον περί
τής αρετής αύτοϋ έξενεχθεΓσαν κρίσιν ύπ' ανδρών
δοκίμων έν τη άρχαιολογία, φανεϊσάν μοι παράδο-
ξον. Έν μέν τω ύπό λΥίβδβΙθΓ έκδοθέντι Β" μέρει
τώνΒβηΙίηι. (1. α. Κ. τοΟ 0.0. ΜϋΙΙβΓ(άρ.371 τής
έκδόσ. τοΟ 1856) εξαίρεται μεγάλως τό έργον έπαι-
νούμενον, έν δέ τοΓς ΒαυβΙβϊηβ εΐο. τοΟ Γπβόποΐΐδ
τοΓς διασκευασθεΓσιν ύπό \Υο1ΐβΓδ και μετονομα-
σθείσ-ι Ι)Ίβ Ογρδαΐ3§ϋδδ6 βίο. έν σελ. 585, ύπ
άρ. 1494, ψέγεται ώς «λίαν ατερπές τη όψει παί-
γνιον». Έγώ έπέ/ω, έν νώ έχων μάλιστα τό ό'τι
το έργον έκεϊνο, κατά τήν κακίστην τών προ ημών
Φράγκων συνήΟειαν, είναι πολλαχώς συμπεπλη-
Ρωμένον ύπό νεωτέρου τεχνίτου καί πλέον ίσως
π«ρ' ό'τι σημειοΟται ύπό τών αύτό έκδόντων, τοϋθ
δπερ συχνά συμβαίνει έν τη αρχαιολογία, ώστε τη
«ληΟεία νά λυπηταί τις τον κόπον της κρίσεως, δν
*αταβάλλει θεώμενος έ'ργα αρχαία τόσον παρηλ-
λαγμένα καί νά προτίμα έν τοις τοιούτοις νά ύπα-
*ούη εις τό συνετόν παράγγελμα §υατάα β ραδβα.
Αλλά ταΟτα μέν ούτω παρεκβατικώς εστωσαν ει-
Ρημένα. Άναγκαιότερον δέ είναι νά £ηθή, δτι έφ
όσον τούλάχιστον έγώ ήδυνήΟην νά έρευνήσω έν
Μουσειογραφικοΐς βιβλίοις, μόνον τό ήμέτερον σύμ-
πλ
εγμα φαίνεται έχον τήν παράστασιν τοΟ Διονύ-
σου έχοντος ύπέρ κεφαλής τον δεξιόν βραχίονα έν
αναπαύσει καί άμα περιπτυσσομένου έταΐρον αύτοΰ
είτε "Αμπελον είτε Στάφυλον. "Αλλως δέ αγάλ-
ματα τοΟ αύτοΟ ΘεοΟ μονά μέ τον βραχίονα ύπέρ
κεφαλής ύπάρ/ουσιν άλλα τε ίσως καί τά έν Ββηΐίΐη.
(1. α. Κ. της άνωτέρω σημειωθείσης έκδόσεως ύπ'
αρ.355 καί 356 απεικονισμένα και περιγεγραμμένα.
Τώρα δέ θέλομεν τελευτώντες νά είπωμεν βρα-
χέα περί τών τοιούτων ημιτελών έργων οϊον τό
σήμερον έκδιδόμενον. Ότι είναι αύτά διδακτικώ-
τατα, έάν παρατηρώνται ώς προς τον παρ1 άρχαίοις
έθιζόμενον τρόπον της λιθοξοιας, καί έ'τι μάλλον,
έάν μελετώνται αί παραστάσεις των έν συγκρίσει
πράς τάς άρχαιόθεν περιελθούσας εις ήμας γραπτάς
ειδήσεις, τάς περί έξαφανισθέντων έργων της πλα-
στικής, δέν πιστεύομεν νά άμφισβητήται τανΟν
παρ' ούδενός. Τών Αθηνών δέ αί δημόσιαι συλλο-
γαί έ'χουσι πολλά τοιαύτα έν διαφόροις της εργα-
σίας σταδίοις ήμιτελή καταλειφθέντα έ'ργα μικρά
τε καί μεγάλα, δποΐα καί οπόσα, άμφιβάλλομεν
πολύ, αν έ'χωσι τά της δυτικοβορείου Εύρώπης
πλούσια άλλως Μουσεία" διότι πιθανόν φαίνεται,
δτι οί έν τοις προ ήμών χρόνοις συλλέκται ή άρ-
παγες άγαλμάτων της Ελλάδος εις τά καλώς μό-
νον καί τελείως έξειργασμένα προσέχοντες, παρεώ-
ρων τά ατελή καί άφιναν αύτά εις ημάς, αν ήσαν
τότε εύρημένα. Κατά τάς τελευταίας δέ δεκαετη-
ρίδας ήμεΐς έξ ανασκαφών, αγορών καί δωρεών καί
ηύξήσαμεν έ'τι τά δπωσδήποτε τότε έν τη πατρίδι
ήμών ύπολειφθέντα, καί ούτω κατά τούτο εύτυ-
χοΟμεν. "Ινα δέ αύτά δεόντως τό έ'ργον αύτών ποι-
ώσιν,ήγουν συμβάλλωσιν εις τήν παρ'άρχαιολόγων
άκριβεστέραν της αρχαίας τέχνης μελέτην,έκρίθη,
δτι έπρεπε καί νά ειναί που έν ΐδίω /_ώρω συνηγ-
μένα1 καί περί τούτου ήδη πρά δωδεκαετίας έπί
ύπουργοΟ της παιδείας τοΟ Ιωάννου Βαλασοπού-
λου είχε ληφθή τις φροντίς καί έ'ναρξις έγένετο της
συναγωγής αύτών έν ένί διαμερίσματι τοΟ Κεντρι-
κοΟ Μουσείου.
Έν ΆΟη'ναις, τη 12 Σεπτεμβρίου 1885.
Στέφανος Α. Κουμανουδης
1 ΟΊ Ιχ Δύσεως αρχαιολόγοι τό μέν διά τό μή έ'χειν συνειΟισμε'-
νους τους οφθαλμούς εις θε'αν συχνήν τών τοιούτων, τό δέ διά τάς
Υβώσεις ας έπορίσΟησαν του τωρινού τρόπου της λιΟοξοΐας,όστις δυνα-
ον νά διέφερε του αρχαίου εν τισιν, είναι προκλινεΐς εις τό νά τά ΰπο-
πτεύωσιν ώς οχ ι άρχαϊα, αλλ' εκ παραποιήσεως προερχόμενα. Οϋτω
λ. χ. ό Κβΐίϋΐό. "Ιδε αύτοϋ ϋϊβ αιιΐίΐίοιι , Βϊΐϋλνοιίίο ίηι ΤΙιο-
50Ϊ0Π, Νο 274, Τό βιδλίον του εξεδόθη τω 1869, "Αν δέ ό άνήρ
τηρεί έ'τι τήν τότε γνώμην του, αγνοώ.