DOI Artikel:
Lolling, Habbo G.; Philios, Demetrius: Megarika
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.14591#0035
61
ΜΕΓΑΡΙΚΑ
62
ΔικαιοΟμαι λοιπόν, νομίζω, και νυν ετι νά φρονώ
οτι δια της φράσεως άκρα τον ορουχ (έν αντιθέσει
προς τάς α*φα τ<-ς ή άκρα ή άνωτάτω) σημαίνε-
ται τό μάλλον προεκτεινόμενον αύτοΟ μέρος, προς
ανατολάς, εννοείται, ήτοι προς την Μεγαρικήν πε-
διάδα, τουτέστι οτι σημαίνεται δι' αύτοΟ ή δειράς
του ορούς ή νυν ΚαβαΑΛάρηο^ καλούμενη, εις τους
πρόποδας του οποίου τά ερείπια του ίερου κείνται,
Επανερχόμενος δέ μετά τά είρημένα και αύθις
εις την περιήγησιν του Παυσανίου δηλώ δτι νυν
είμαι της γνώμης οτι εύκτον είναι πάντοτε νά δύ-
νηταί τις νά παρακολουθή και έςελέγχη αυτήν στα-
θερόν τι και τοπογραφικώς ώρισμένον σημεΐον άφε-
τηρίαν ποιούμενος. Εις το ακριβές και την ές αυ-
τοψίας γνώσιν τών κατά την εκ Μεγάρων εις
ΚόοινΟον άγουσαν περιγραφομένων μνημείων πι-
στεύων, ένόμιζα οτι και τά άλλα τά υπό τοΟ περιη-
γητοΟ μνημονευόμενα μνημεία ώφειλον νά άνα-
ζητήσω από του γηλόφου εκείνου ορμώμενος, δν
ύπελάμβανον τότε, δ'τε τάς συμβολάς εις την το-
πογραφίαν της Μεγαρίδος εγραφον, ώς τον τύμβον
του Καρός ή τουλάχιστον ώς τον ύποτιθέμενον
τοιούτον υπό τών άρ/αίων Μεγαρέων. Εί'/.ασα λοι-
πόν οτι τά λείψανα κτίσματος εντεύθεν, ήτοι προς
τά Μέγαρα πλησιέστερον, του Κονρμουάον κεί-
μενα ήούναντο νά άναφέρωνται εις τον τάφον του
Τηλεφάνους άπορρίψας την υπόθεσιν οτι και έπαύ-
λεώς τίνος ερείπια ήούναντο νά ώσι ταύτα, ύπο-
θέσας το εκεί έλαιοτριβείον και τά παραπλήσια ώς
μεταγενεστέρων χρόνων προσθήκας. Έπει,δή δέ
παοά τε τον είρηαένον γήλοφον και τά υ,νημονευ-
θέντα ερείπια διέονεται δ Τουρκόδοου,ος ί δν και
εγώ αυτός πολλάκις προειλόμην προ της κατα-
σκευής του σιδηροδρόμου κατά τάς εκ Μεγάρων εις
Κόρινθον δδοιπορίας μου),ή βραχυτάτη δηλ. εκείνη
όδδς (\νβ§) ή Οπερ τά παρά τήν παραλίαν υψώ-
ματα εις τάς Σκιρωνίδας πέτρας κατάγουσα, άς
περιγράφει ο Παυσανίας μετά τον περι του τάφου
του Τηλεφάνους και του τύμβου του Καρός λόγον,
είκασα εντεύθεν οτι και δ περιηγητής ταύτην προ-
είλετο τήν δδον εκ Μεγάρων εις ΚόοινΟον πορευθείς
1 1 4 Ί 4 4 Ί
και ευθύς έν άρχή εις τό κύριον αυτής άποβλέψας
σημεΓον, τάς Σκιρωνίδας πέτρας, περί τούτων και
κάμνει πρότερον λόγον (μνημονεύων συγχρόνως
και τήν ενταύθα μάλιστα κατά τό στενόν τών πε-
τρών θαυμασμού" άςίαν Άδριάνειον δδον) ίνα κα-
τόπιν επανερχόμενος εις τήν προδιαγεγραμμένης/
τά,ιν έξακολουθήση περαιτέρω τήν περιγραφήν του.
ΆφοΟ όμως αί άνασκαφαι έδειξαν οτι δ υποτε-
θείς τάφος του Τηλεφάνους άγροτική έ'παυλις ήτο,
εγώ δέ δεν επιθυμώ νυν νάναλάυω τήν υπεράσπι-
σαν της γνώμης οτι οί αρχαίοι Μεγαρείς φυσικόν
τινα γήλοφον ώς τό μνήμα του Καρός ύπελάμ-
οανον, υπολείπεται ήμίν μόνον ετι δ του Άφεσίου
Διός ναός ώς αφετηρία προς έςήγησιν της πορείας
του Παυσανίου κατά τήν περιήγησιν του.
Και τω δντι αί άνασκαφαι ουδέν έτερον δυστυ-
χώς ή'νεγκον εις φως το δυνάμενον νά βοηθήση
ήμίν εις λύσιν του ζητήματος' και δεν άρνοΟμαι
μεν οτι έν τω Πύργω τον ΓΛηγόρη, ού ή άποκά-
λυψις είναι έργον του Φιλίου, ήδύνατο νά ύπολαν-
θάνη τμήμα τοΟ μνημείου του Τηλεφάνους, αλλά
και νάποθείς"ωμεν το ποαγμα δεν δυνάμεθα. Του-
^4 4 I I I
ναντίον μάλιστα τά της ανασκαφής αύτου ευρή-
ματα ήούναντο νά γεννήσωσιν έν ήμίν τήν ύπό-
νοιαν δ'τ». ίορυτό ποτε ενταύθα μένα τρόπαιον έπι
νίκη τινί, οτι δέ τοιαύτα μνημεία, ει και ή παρά-
δοσις σιγα, ύπήρχον έν Μεγάροις μαρτύριον ή πρό-
τερον μεν εν τή πλατεία του ναού" του Ηφαίστου
(του κοινώς καλουμένου Θησείου), νυν δέ έν τώ
έθνικώ Άρχαιολογικω Μουσείω ιδρυμένη εκ Με-
γάρων Νίκη" το δέ μέγεθος τών ερειπίων δέν αντί-
κειται εις τήν ύπόθεσιν ταύτην, ώς διδάσκει ήμάς ή
εκ ΖιααοΟρακης ιΝικη η ιορυμενη ποτε επι πρώρας
πλοίου, ήτοι έπι βάθρου επίσης ίκανώς μεγάλου.
Άλλα τό γε νυν έ'χον φρονιμώτερον είναι νάπέχω-
μεν πάσης περι του ζητήματος κατηγορηματικής
άποφάνσεως. Τό άξιολογώτατον βεβαίως έςαγόμε-
νον τών ανασκαφών είναι ή άποκάλυψις του ναοΟ
του Άφεσίου Διός μετά τών συνημμένων αύτώ
οικοδομημάτων , ων τήν σημασίαν έπειράΟημεν
ανωτέρω νά διασαφηνίσω μεν. Ούδένα δέ βλέπω και
νυν τον βιάζοντά με λόγον νά μεταυάλω τήν γνώ-
μην μου, δτι τό ιερόν είχέ ποτε κτισθή εκεί χάριν
τών ναυτιλλομένων.
Έν Αθήναις κατά Ίούνιον 1890.
II. Ο. Εοιχπ*;.
ΜΕΓΑΡΙΚΑ
62
ΔικαιοΟμαι λοιπόν, νομίζω, και νυν ετι νά φρονώ
οτι δια της φράσεως άκρα τον ορουχ (έν αντιθέσει
προς τάς α*φα τ<-ς ή άκρα ή άνωτάτω) σημαίνε-
ται τό μάλλον προεκτεινόμενον αύτοΟ μέρος, προς
ανατολάς, εννοείται, ήτοι προς την Μεγαρικήν πε-
διάδα, τουτέστι οτι σημαίνεται δι' αύτοΟ ή δειράς
του ορούς ή νυν ΚαβαΑΛάρηο^ καλούμενη, εις τους
πρόποδας του οποίου τά ερείπια του ίερου κείνται,
Επανερχόμενος δέ μετά τά είρημένα και αύθις
εις την περιήγησιν του Παυσανίου δηλώ δτι νυν
είμαι της γνώμης οτι εύκτον είναι πάντοτε νά δύ-
νηταί τις νά παρακολουθή και έςελέγχη αυτήν στα-
θερόν τι και τοπογραφικώς ώρισμένον σημεΐον άφε-
τηρίαν ποιούμενος. Εις το ακριβές και την ές αυ-
τοψίας γνώσιν τών κατά την εκ Μεγάρων εις
ΚόοινΟον άγουσαν περιγραφομένων μνημείων πι-
στεύων, ένόμιζα οτι και τά άλλα τά υπό τοΟ περιη-
γητοΟ μνημονευόμενα μνημεία ώφειλον νά άνα-
ζητήσω από του γηλόφου εκείνου ορμώμενος, δν
ύπελάμβανον τότε, δ'τε τάς συμβολάς εις την το-
πογραφίαν της Μεγαρίδος εγραφον, ώς τον τύμβον
του Καρός ή τουλάχιστον ώς τον ύποτιθέμενον
τοιούτον υπό τών άρ/αίων Μεγαρέων. Εί'/.ασα λοι-
πόν οτι τά λείψανα κτίσματος εντεύθεν, ήτοι προς
τά Μέγαρα πλησιέστερον, του Κονρμουάον κεί-
μενα ήούναντο νά άναφέρωνται εις τον τάφον του
Τηλεφάνους άπορρίψας την υπόθεσιν οτι και έπαύ-
λεώς τίνος ερείπια ήούναντο νά ώσι ταύτα, ύπο-
θέσας το εκεί έλαιοτριβείον και τά παραπλήσια ώς
μεταγενεστέρων χρόνων προσθήκας. Έπει,δή δέ
παοά τε τον είρηαένον γήλοφον και τά υ,νημονευ-
θέντα ερείπια διέονεται δ Τουρκόδοου,ος ί δν και
εγώ αυτός πολλάκις προειλόμην προ της κατα-
σκευής του σιδηροδρόμου κατά τάς εκ Μεγάρων εις
Κόρινθον δδοιπορίας μου),ή βραχυτάτη δηλ. εκείνη
όδδς (\νβ§) ή Οπερ τά παρά τήν παραλίαν υψώ-
ματα εις τάς Σκιρωνίδας πέτρας κατάγουσα, άς
περιγράφει ο Παυσανίας μετά τον περι του τάφου
του Τηλεφάνους και του τύμβου του Καρός λόγον,
είκασα εντεύθεν οτι και δ περιηγητής ταύτην προ-
είλετο τήν δδον εκ Μεγάρων εις ΚόοινΟον πορευθείς
1 1 4 Ί 4 4 Ί
και ευθύς έν άρχή εις τό κύριον αυτής άποβλέψας
σημεΓον, τάς Σκιρωνίδας πέτρας, περί τούτων και
κάμνει πρότερον λόγον (μνημονεύων συγχρόνως
και τήν ενταύθα μάλιστα κατά τό στενόν τών πε-
τρών θαυμασμού" άςίαν Άδριάνειον δδον) ίνα κα-
τόπιν επανερχόμενος εις τήν προδιαγεγραμμένης/
τά,ιν έξακολουθήση περαιτέρω τήν περιγραφήν του.
ΆφοΟ όμως αί άνασκαφαι έδειξαν οτι δ υποτε-
θείς τάφος του Τηλεφάνους άγροτική έ'παυλις ήτο,
εγώ δέ δεν επιθυμώ νυν νάναλάυω τήν υπεράσπι-
σαν της γνώμης οτι οί αρχαίοι Μεγαρείς φυσικόν
τινα γήλοφον ώς τό μνήμα του Καρός ύπελάμ-
οανον, υπολείπεται ήμίν μόνον ετι δ του Άφεσίου
Διός ναός ώς αφετηρία προς έςήγησιν της πορείας
του Παυσανίου κατά τήν περιήγησιν του.
Και τω δντι αί άνασκαφαι ουδέν έτερον δυστυ-
χώς ή'νεγκον εις φως το δυνάμενον νά βοηθήση
ήμίν εις λύσιν του ζητήματος' και δεν άρνοΟμαι
μεν οτι έν τω Πύργω τον ΓΛηγόρη, ού ή άποκά-
λυψις είναι έργον του Φιλίου, ήδύνατο νά ύπολαν-
θάνη τμήμα τοΟ μνημείου του Τηλεφάνους, αλλά
και νάποθείς"ωμεν το ποαγμα δεν δυνάμεθα. Του-
^4 4 I I I
ναντίον μάλιστα τά της ανασκαφής αύτου ευρή-
ματα ήούναντο νά γεννήσωσιν έν ήμίν τήν ύπό-
νοιαν δ'τ». ίορυτό ποτε ενταύθα μένα τρόπαιον έπι
νίκη τινί, οτι δέ τοιαύτα μνημεία, ει και ή παρά-
δοσις σιγα, ύπήρχον έν Μεγάροις μαρτύριον ή πρό-
τερον μεν εν τή πλατεία του ναού" του Ηφαίστου
(του κοινώς καλουμένου Θησείου), νυν δέ έν τώ
έθνικώ Άρχαιολογικω Μουσείω ιδρυμένη εκ Με-
γάρων Νίκη" το δέ μέγεθος τών ερειπίων δέν αντί-
κειται εις τήν ύπόθεσιν ταύτην, ώς διδάσκει ήμάς ή
εκ ΖιααοΟρακης ιΝικη η ιορυμενη ποτε επι πρώρας
πλοίου, ήτοι έπι βάθρου επίσης ίκανώς μεγάλου.
Άλλα τό γε νυν έ'χον φρονιμώτερον είναι νάπέχω-
μεν πάσης περι του ζητήματος κατηγορηματικής
άποφάνσεως. Τό άξιολογώτατον βεβαίως έςαγόμε-
νον τών ανασκαφών είναι ή άποκάλυψις του ναοΟ
του Άφεσίου Διός μετά τών συνημμένων αύτώ
οικοδομημάτων , ων τήν σημασίαν έπειράΟημεν
ανωτέρω νά διασαφηνίσω μεν. Ούδένα δέ βλέπω και
νυν τον βιάζοντά με λόγον νά μεταυάλω τήν γνώ-
μην μου, δτι τό ιερόν είχέ ποτε κτισθή εκεί χάριν
τών ναυτιλλομένων.
Έν Αθήναις κατά Ίούνιον 1890.
II. Ο. Εοιχπ*;.