DOI Artikel:
Dēmētrios Philios
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.14657#0011
ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ ΦΙΛΙΟΣ
Ή επί της έκδόσεως της Αρχαιολογικής Εφημερίδος έπιτροπεία άναγγέλλουσα, έν προσή-
κοντι πενθεί, τον θάνατον τοΰ Δημ. Φίλιου, ένος των περιφανέστατων συνεργατών τοΰ περιοδικού
τούτου, δεν κοίνει άναγκαϊον νά προβη εις μακράν άνάλυσιν των έργων τοΰ μεταστάντος. Τά
τεύχη της Εφημερίδος ταύτης, ίδια τά συμπίπτοντα προς την έναρςιν και την έν έργω περίοδον
των έν Έλευσΐνι ανασκαφών, άς εύστόχως και μετά παραδειγματικού ζήλου οιηύΟυνεν έπ'ι μακράν
σειοάν έτών, —οόκεινται εϊς τους άναγνώστας αυτής και έν γένει εις πάντα έοευνητήν του άρναίου
βίου, μαρτύρια της έργατικότητος και έπιστημονικής μορφώσεως τοΰ ανδρός — οϋ μόνον δέ, άλλα
κα'ι της άπωλείας, ήν ή σύνταςΊς τοΰ αρχαιολογικού τούτου περιοδικού συγγράμματος υπέστη δια
τοΰ θανάτου τοΰ πολυτίμου συνεργάτου. II Έλευσίς ύπήρςεν έπί μακρά έτη το κύριον μέλημα
τοΰ Φίλιου' ή οιά σκαοης τουτέστιν άποκάλυψις τών ερειπίων αύτής και η ερμηνεία αυτών,
έφ' όσον τοΰτο έπέτρεπον τά. ϋπολειφΟέντα λείψανα άφ ενός, το ανεπαρκές της παραδόσεως ές
άλλου. Κα'ι εις την έ'ρευναν ταύτην Ό Φίλιος, παρά τάς μεγάλας δυσχέρειας τοΰ εγχειρήματος, ού
μόνον εύδοκίμως πάνυ εΐργάσΟη, άλλά κα'ι πολλά τών σκοτεινών ζητημάτων ούτως εύστοχους διε-
χειρίσΟη, ώστε νά δύναται τις ασφαλώς νά ϊσχυρισΟη οτι συνείάλετο, όσον ολίγοι, εις τον βαΟύ-
τερον έπιστημονικόν έλεγχον τών ζητημάτων τούτίον. Μή δυνηθείς, ένεκα ασχέτων της θελήσεως
του λόγων, νά φέρη εις πέρας το μέγα «περί Έλευσΐνος » έργον του, το άπο πολλοΰ χρόνου έν τη
διάνοια του, κα'ι τμηματικώς κα'ι έν προσχεδίω, καταστρωννύμενον, κατέλιπεν ούχ ήττον μικρόν
μεν έργον, άλλά πλήρες ώφελιμωτάτοον ιστορικών ειδήσεων κα'ι επεξηγηματικών πληροφοριών περί
τών μυστηρίων κα'ι έρειπίων της Έλευσίνος, το όποιον θά μείνη έπί πολύν χρόνον οϋ μόνον τό
κάλλιστον βοήθημα τών έπισκεπτών τοΰ τεμένους, άλλά κα'ι τών ώριμωτέρων έργων τών περ'ι
ελευσίνιων μυστηρίων γραφέντων.
Ό Δημ. Φίλιος έγεννήθη έν Ιωαννίνοις οπού κα'ι έδιδάχΟη τά πρώτα γράμματα. Ελθών εις
Αθήνας ενεγράφη εις την Φιλοσοφικήν Σχολήν αναγορευθείς διδάκτωρ της φιλολογίας, ήσκησε δέ
το πρώτον το έργον τοΰ διδασκάλου διορισθείς καθηγητής έν τη της Χάλκης θεολογική Σχολή.
ΕπιΟυμών όμως όπως εύρύτερον μορ-ροοΟή έν τη έπιστήμη, παρητήΟη της θέσεως ταύτης μετά
πάροοον ολίγων έτών κα'ι άπήλΟεν εις Γερμανίαν, όπου έπί τριετίαν ήκουσε μαθημάτων φιλολογι-
κών και αρχαιολογικών. ΚπανελΟών εις Ελλάδα και έκτιμηΟε'ις προσηκόντως διά τε το ήθος
αύτοΰ κα'ι τάς γνώσεις υπό τοΰ τότε έν τη αρχαιολογική έρεύνη και δοάσει ποωτοστατοΰντο; έν
Ελλάδι αειμνήστου Στ. Κουμανούδη, προσελήφθη ώς Έφορος ύπό της Αρχαιολογικής Εταιρείας,
ανατεθείσης αύτω, μετά τήν έκτέλεσιν πολλών άλλων μικρών σκαφικών έργασιών, τη; διευθύν-
σεως και διεςαγωγής τών άνασκαφών της Ελευσΐνος. Εν τώ μεταςΰ τούτω, ίδρυΟεισών τριών
θέσεων « έφόρων άρχαιοτήτων » ύπό τοΰ Κράτους, κατέλαβεν, ώς εικός, μίαν τούτοον και, μετά το
πέρας τών έν Έλευσϊνι έργασιών, την τοΰ εφόρου της Ακροπόλεως. Ο Φίλιος ήτο και ώς υπάλ-
ληλος υπόδειγμα πίστεως και υποταγής εις τό καθήκον μεΟ' όλον δέ το γήρας αύτοΰ και το επι-
σφαλές της υγείας ούδαμώς υστέρησε περί τήν έκτέλεσιν της άνατεΟείσης αύτω ύπό τοΰ Κράτους
υπηρεσίας ταύτης και μέχρι ήδη τών τελευταίων αύτοΰ ημερών.
Ή επί της έκδόσεως της Αρχαιολογικής Εφημερίδος έπιτροπεία άναγγέλλουσα, έν προσή-
κοντι πενθεί, τον θάνατον τοΰ Δημ. Φίλιου, ένος των περιφανέστατων συνεργατών τοΰ περιοδικού
τούτου, δεν κοίνει άναγκαϊον νά προβη εις μακράν άνάλυσιν των έργων τοΰ μεταστάντος. Τά
τεύχη της Εφημερίδος ταύτης, ίδια τά συμπίπτοντα προς την έναρςιν και την έν έργω περίοδον
των έν Έλευσΐνι ανασκαφών, άς εύστόχως και μετά παραδειγματικού ζήλου οιηύΟυνεν έπ'ι μακράν
σειοάν έτών, —οόκεινται εϊς τους άναγνώστας αυτής και έν γένει εις πάντα έοευνητήν του άρναίου
βίου, μαρτύρια της έργατικότητος και έπιστημονικής μορφώσεως τοΰ ανδρός — οϋ μόνον δέ, άλλα
κα'ι της άπωλείας, ήν ή σύνταςΊς τοΰ αρχαιολογικού τούτου περιοδικού συγγράμματος υπέστη δια
τοΰ θανάτου τοΰ πολυτίμου συνεργάτου. II Έλευσίς ύπήρςεν έπί μακρά έτη το κύριον μέλημα
τοΰ Φίλιου' ή οιά σκαοης τουτέστιν άποκάλυψις τών ερειπίων αύτής και η ερμηνεία αυτών,
έφ' όσον τοΰτο έπέτρεπον τά. ϋπολειφΟέντα λείψανα άφ ενός, το ανεπαρκές της παραδόσεως ές
άλλου. Κα'ι εις την έ'ρευναν ταύτην Ό Φίλιος, παρά τάς μεγάλας δυσχέρειας τοΰ εγχειρήματος, ού
μόνον εύδοκίμως πάνυ εΐργάσΟη, άλλά κα'ι πολλά τών σκοτεινών ζητημάτων ούτως εύστοχους διε-
χειρίσΟη, ώστε νά δύναται τις ασφαλώς νά ϊσχυρισΟη οτι συνείάλετο, όσον ολίγοι, εις τον βαΟύ-
τερον έπιστημονικόν έλεγχον τών ζητημάτων τούτίον. Μή δυνηθείς, ένεκα ασχέτων της θελήσεως
του λόγων, νά φέρη εις πέρας το μέγα «περί Έλευσΐνος » έργον του, το άπο πολλοΰ χρόνου έν τη
διάνοια του, κα'ι τμηματικώς κα'ι έν προσχεδίω, καταστρωννύμενον, κατέλιπεν ούχ ήττον μικρόν
μεν έργον, άλλά πλήρες ώφελιμωτάτοον ιστορικών ειδήσεων κα'ι επεξηγηματικών πληροφοριών περί
τών μυστηρίων κα'ι έρειπίων της Έλευσίνος, το όποιον θά μείνη έπί πολύν χρόνον οϋ μόνον τό
κάλλιστον βοήθημα τών έπισκεπτών τοΰ τεμένους, άλλά κα'ι τών ώριμωτέρων έργων τών περ'ι
ελευσίνιων μυστηρίων γραφέντων.
Ό Δημ. Φίλιος έγεννήθη έν Ιωαννίνοις οπού κα'ι έδιδάχΟη τά πρώτα γράμματα. Ελθών εις
Αθήνας ενεγράφη εις την Φιλοσοφικήν Σχολήν αναγορευθείς διδάκτωρ της φιλολογίας, ήσκησε δέ
το πρώτον το έργον τοΰ διδασκάλου διορισθείς καθηγητής έν τη της Χάλκης θεολογική Σχολή.
ΕπιΟυμών όμως όπως εύρύτερον μορ-ροοΟή έν τη έπιστήμη, παρητήΟη της θέσεως ταύτης μετά
πάροοον ολίγων έτών κα'ι άπήλΟεν εις Γερμανίαν, όπου έπί τριετίαν ήκουσε μαθημάτων φιλολογι-
κών και αρχαιολογικών. ΚπανελΟών εις Ελλάδα και έκτιμηΟε'ις προσηκόντως διά τε το ήθος
αύτοΰ κα'ι τάς γνώσεις υπό τοΰ τότε έν τη αρχαιολογική έρεύνη και δοάσει ποωτοστατοΰντο; έν
Ελλάδι αειμνήστου Στ. Κουμανούδη, προσελήφθη ώς Έφορος ύπό της Αρχαιολογικής Εταιρείας,
ανατεθείσης αύτω, μετά τήν έκτέλεσιν πολλών άλλων μικρών σκαφικών έργασιών, τη; διευθύν-
σεως και διεςαγωγής τών άνασκαφών της Ελευσΐνος. Εν τώ μεταςΰ τούτω, ίδρυΟεισών τριών
θέσεων « έφόρων άρχαιοτήτων » ύπό τοΰ Κράτους, κατέλαβεν, ώς εικός, μίαν τούτοον και, μετά το
πέρας τών έν Έλευσϊνι έργασιών, την τοΰ εφόρου της Ακροπόλεως. Ο Φίλιος ήτο και ώς υπάλ-
ληλος υπόδειγμα πίστεως και υποταγής εις τό καθήκον μεΟ' όλον δέ το γήρας αύτοΰ και το επι-
σφαλές της υγείας ούδαμώς υστέρησε περί τήν έκτέλεσιν της άνατεΟείσης αύτω ύπό τοΰ Κράτους
υπηρεσίας ταύτης και μέχρι ήδη τών τελευταίων αύτοΰ ημερών.