DOI Artikel:
Zeńczak, Anna: Józefa Mehoffera "Dziwny ogród"
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.20540#0097
Folia Historiae Artium, T. XXII (1986)
PL ISSN 0071—6723
ANNA ZEŃCZAK
JÓZEFA MEHOFFERA „DZIWNY OGRÓD"
Po roku 1900 — po okresie rozpaczy, bezna-
dziei, pustki i jałowości, okresie katastroficznych
Wizji końca świata i śmierci natury — nastają
czasy wiary w potęgę sił żyeiorodnych, okres afir-
niacji życia i poczucia pełni. „Puste i martwe u-
gory zamieniają się w rozkwitłe sady, w żyzne
ogrody, w pokryte bujną pszenicą pola. Padają,
ścięte toporami, martwe, bezpłodne drzewa. Poja-
wiają się elementy zielonego raju. Wiosna wy-
piera, związane z zastojem, obrazy późnej jesieni
i zimy. Pełnia twórczej mocy przynosi obietnicę
urodzaju" 1 — pisze Maria Podraża-Kwiatkowska,
która przeprowadziła obszerną analizę tych zja-
wisk na gruncie poezji Młodej Polski. Zacytowa-
na autorka w kontekście rozważań na temat mło-
dopolskiej optymistycznej i witalistycznej wizji
świata przytacza słowa Fryderyka Nietzschego,
inspiratora poczucia pełni, związanego z twór-
czymi siłami człowieka: „O duszo ma, przebogatą
i brzemienną stałaś mi się, krzewem stałaś się
Winnym o nabrzmiałych wymionach, krzewem gę-
stym od brunatnozłotych gron: — gęstym i ugi-
nającym się pod własnego szczęścia ciężarem, wy-
czekującym w nadmiarze swym" 2.
1 M. Podraz a-K wiatkowska, Pustka—otchłań—
—pełnia [w:] Młodopolski świat wyobraźni. Studia i ese-
3e- Pod red. Marii Podrazy-Kwiatkowskiej, Kraków 1977,
s. 88.
2 Ibid., s. 90.
3 J. Kwiatkowski, Od katastrofizmu solarnego do
synów słońca [w:] Młodopolski świat wyobraźni..., s. 280.
„Złote życia na oścież otwarte podwoje...
Słońce! słońce, w upalnym rozgorzałym lecie"
(Kazimiera Zawistowska, O maków purpuro-
wych... (Poezje 1903))
Z fascynacją witalnymi siłami natury wiąże
się, nastała wraz z nowym stuleciem, optymistycz-
na, radosna tematyka słoneczna. Słońce jako źró-
dło i symbol życia — pojmowanego zwłaszcza w
jego biologicznym aspekcie rodzenia, owocowania,
poimnażania: — opiewane jest w poezji tego cza-
su między innymi przez Ruffera, Staffa, Wolską,
Zawistowską. Jerzy Kwiatkowski, autor studium
poświęconego tematyce solarnej w poezji Młodej
Polski, zwraca uwagę na panującą w utworach
wymienionych autorów „sadowo-rajsko-słomeczną
atmosferę"3. Wiele spośród wierszy odnoszących
slię do owej „witalistycznej wersji solaryzmu" o-
publikowanych została w r. 1903.
Dokładnie w tym samym czasie, w latach
1902—1903, Józef Mehoffer namalował swój gło-
śny obraz nazwany przez niego Dziwnym ogro-
dem 4, ale znany też jako Słońce bądź W słońcu,
które to nazwy również pochodziły od artysty l(ryc.
1) s. Mehoffer był już wtedy malarzem znanym
i uznanym, członkiem i współzałożycielem Sto-
warzyszenia Artystów Polskich „Sztuka", wykła-
dowcą krakowskiej Akademii Sztuk Pięknych. By-
ły to ponadto pierwsze lata jego szczęśliwego mał-
4 Dziwny ogród, 217 X 208 cm., sygn. u dołu po
prawej: „Józef Mehoffer 1903".
3 Jako Die Sonne obraz ten otrzymał złoty medal
w Monachium w r. 1905 — zob. papiery Józefa Mehoffe-
ra, rkps 12 795 III, karta 131, Biblioteka Zakładu Naro-
dowego im. Ossolińskich, Dział Rękopisów.
PL ISSN 0071—6723
ANNA ZEŃCZAK
JÓZEFA MEHOFFERA „DZIWNY OGRÓD"
Po roku 1900 — po okresie rozpaczy, bezna-
dziei, pustki i jałowości, okresie katastroficznych
Wizji końca świata i śmierci natury — nastają
czasy wiary w potęgę sił żyeiorodnych, okres afir-
niacji życia i poczucia pełni. „Puste i martwe u-
gory zamieniają się w rozkwitłe sady, w żyzne
ogrody, w pokryte bujną pszenicą pola. Padają,
ścięte toporami, martwe, bezpłodne drzewa. Poja-
wiają się elementy zielonego raju. Wiosna wy-
piera, związane z zastojem, obrazy późnej jesieni
i zimy. Pełnia twórczej mocy przynosi obietnicę
urodzaju" 1 — pisze Maria Podraża-Kwiatkowska,
która przeprowadziła obszerną analizę tych zja-
wisk na gruncie poezji Młodej Polski. Zacytowa-
na autorka w kontekście rozważań na temat mło-
dopolskiej optymistycznej i witalistycznej wizji
świata przytacza słowa Fryderyka Nietzschego,
inspiratora poczucia pełni, związanego z twór-
czymi siłami człowieka: „O duszo ma, przebogatą
i brzemienną stałaś mi się, krzewem stałaś się
Winnym o nabrzmiałych wymionach, krzewem gę-
stym od brunatnozłotych gron: — gęstym i ugi-
nającym się pod własnego szczęścia ciężarem, wy-
czekującym w nadmiarze swym" 2.
1 M. Podraz a-K wiatkowska, Pustka—otchłań—
—pełnia [w:] Młodopolski świat wyobraźni. Studia i ese-
3e- Pod red. Marii Podrazy-Kwiatkowskiej, Kraków 1977,
s. 88.
2 Ibid., s. 90.
3 J. Kwiatkowski, Od katastrofizmu solarnego do
synów słońca [w:] Młodopolski świat wyobraźni..., s. 280.
„Złote życia na oścież otwarte podwoje...
Słońce! słońce, w upalnym rozgorzałym lecie"
(Kazimiera Zawistowska, O maków purpuro-
wych... (Poezje 1903))
Z fascynacją witalnymi siłami natury wiąże
się, nastała wraz z nowym stuleciem, optymistycz-
na, radosna tematyka słoneczna. Słońce jako źró-
dło i symbol życia — pojmowanego zwłaszcza w
jego biologicznym aspekcie rodzenia, owocowania,
poimnażania: — opiewane jest w poezji tego cza-
su między innymi przez Ruffera, Staffa, Wolską,
Zawistowską. Jerzy Kwiatkowski, autor studium
poświęconego tematyce solarnej w poezji Młodej
Polski, zwraca uwagę na panującą w utworach
wymienionych autorów „sadowo-rajsko-słomeczną
atmosferę"3. Wiele spośród wierszy odnoszących
slię do owej „witalistycznej wersji solaryzmu" o-
publikowanych została w r. 1903.
Dokładnie w tym samym czasie, w latach
1902—1903, Józef Mehoffer namalował swój gło-
śny obraz nazwany przez niego Dziwnym ogro-
dem 4, ale znany też jako Słońce bądź W słońcu,
które to nazwy również pochodziły od artysty l(ryc.
1) s. Mehoffer był już wtedy malarzem znanym
i uznanym, członkiem i współzałożycielem Sto-
warzyszenia Artystów Polskich „Sztuka", wykła-
dowcą krakowskiej Akademii Sztuk Pięknych. By-
ły to ponadto pierwsze lata jego szczęśliwego mał-
4 Dziwny ogród, 217 X 208 cm., sygn. u dołu po
prawej: „Józef Mehoffer 1903".
3 Jako Die Sonne obraz ten otrzymał złoty medal
w Monachium w r. 1905 — zob. papiery Józefa Mehoffe-
ra, rkps 12 795 III, karta 131, Biblioteka Zakładu Naro-
dowego im. Ossolińskich, Dział Rękopisów.