DOI Heft:
Recenzje i przeglądy
DOI Artikel:Gadomski, Jerzy: Jerzy Domasłowski, Alicja Karłowska-Kamzowa, Marian Kornecki, Helena Małkiewiczówna, "Gotyckie malarstwo ścienne w Polsce", Poznań 1984
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.20540#0138
Folia Historiae Artium, T. XXII (1986)
PL ISSN OOTł—6723
RECENZJE I PRZEGLĄDY
J erzy D 'O m a s ł o w s k i, Alicja Karłowska-Ka m z o w a, Marian Kornecki, Helena M a ł-
,k i e wie z ów n a, Gotyckie malarstwo ścienne w Polsce.
"W red. Alicji Karłowskiej-Kannzowej, Poznań 1984. Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu
Em. Adama Mickiewicza w Poznaniu, seria Historii Sztuki nr 17, 536 s., 224 fot., 1 mapa, 51 rys.
Streszczenia w języku niemieckim
Stosunkowo niedawno polska historia .sztuki
Podjęła zadanie systematycznego gromadzenia ma-
teriału zabytkowego obejmującego poszczególne
dziedziny twórczości artystycznej minionych e-
Pok. Akcja ta, objęła w .pierwszej kolejności sztu-
kę średniowieczną, jej bowiem zasoby ilościowe
stwarzały realną możliwość szybkiego skomple-
towania zachowanych na obszarze kraju dzieł.
Podejmowane w różnych ośro'dkach naukowych
inicjatywy — zmierzające do uzyskania pełnego
materiału faktograficznego w postaci dokumenta-
cji opisowej, fotograficznej i rysunkowej, wyko-
rzystywanej następnie w krytycznie opracowy-
wanych katalogach szczegółowych i korpusach —
pozwolą w przyszłości ogarnąć całość zjawisk ar-
tystycznych w poszczególnych epokach i winny
stanowić punkt wyjścia dla prawidłowo opraco-
wanej syntezy. Dokumentowanie dzieł sztuki już
'na poziomie elementarnych prac ewidencyjno-ka-
talogowych jest przedsięwzięciem pracochłonnym,
Wymagającym 'działań zespołowych, popartych
odpowiednią „bazą techniczną", toteż każda zmie-
rzająca w tym kierunku inicjatywa jest niezwy-
kle cenna. Jeśli zaś w akcjach takich są gatunki
sztuki z punktu widzenia badawczego „łatwe" lub
1 W odróżnieniu od malarstwa tablicowego i minia-
turowego malarstwo ścienne stawia przed historykiem
sztuki dodatkowe utrudnienia. Ma on bowiem z reguły
do czynienia z dziełami zachowanymi częściowo oraz po-
zbawionymi pierwotnej warstwy wykończeniowej i rzad-
ko tylko, w niewielkich fragmentach, może oglądać po-
wierzchnię malowidła wraz ze śladami pędzla pozosta-
wionymi przez średniowiecznego malarza. Procesy de-
strukcyjne — zwłaszcza wobec zmiany warunków po od-
słonięciu malowideł — wciąż postępują; z punktu wi-
dzenia naukowego do czynników deformujących orygi-
„trudne", to średniowieczne malarstwo ścienne
z pewnością należy do trudnych, przede wszystkim
ze względu na nieodłączną jego cechę, jaką jest
zły stan zachowania 1. Ta właśnie dziedzina jako
pierwsza w polskiej sztuce gotyckiej doczekała się
opracowania katalogowego i jego opublikowania.
Inicjatywa przygotowania pełnego katalogu
gotyckiego malarstwa ściennego w Polsce wyszła
od doc. dr hab. Alicji Karłowskiej-Kamzowej z
Instytutu Historii Sztuki Uniwersytetu im. Ada-
ma Mickiewicza w Poznaniu. Podjęte przez doc.
Kaimzową działania w tej dziedzinie mają już
długoletnią historię, sięgającą początkami lat
sześćdziesiątych, gdy Ukazały się całościowe uję-
cia gotyckiego malarstwa ściennego na Śląsku i
w Wielkopolsce 2. Zakończenie prowadzonych pod
kierunkiem doc. Kamzowej prac dokumentacyj-
nych w terenie na obszarze całego kraju uwień-
czone zostało wydaniem w r. 1981 dwujęzycznych
(wersja polska i niemiecka) Materiałów do Kata-
logu gotyckich malowideł ściennych w Polsce
(Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu im. Ada-
ma Mickiewicza w Poznaniu). Kolejnym owocem
konsekwentnie realizowanych zamierzeń stała się
książka pt. Gotyckie malarstwo ścienne w Polsce,
nał należą także te prace konserwatorskie, które zmie-
rzają do nadania uszkodzonym kompozycjom ściennym
jednolitego „ładu estetycznego" (retusze i rekonstrukcje
malarskie), a tym samym zawsze wprowadzają zmiany
w stosunku do pierwotnego wyglądu malowideł.
2 A. K a r ł o w s ka-K a m z o w a, Gotyckie malar-
stwo ścienne na Śląsku (Roczniki Sztuki Śląskiej), t. 3,
1965), s. 27—93; tejże, Sztuka gotycka. Malarstwo [w:]
Dzieje Wielkopolski. T. 1: Do roku 1793. Pod red. J.
Topolskiego, Poznań 1969, s. 422—43.4.
133
PL ISSN OOTł—6723
RECENZJE I PRZEGLĄDY
J erzy D 'O m a s ł o w s k i, Alicja Karłowska-Ka m z o w a, Marian Kornecki, Helena M a ł-
,k i e wie z ów n a, Gotyckie malarstwo ścienne w Polsce.
"W red. Alicji Karłowskiej-Kannzowej, Poznań 1984. Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu
Em. Adama Mickiewicza w Poznaniu, seria Historii Sztuki nr 17, 536 s., 224 fot., 1 mapa, 51 rys.
Streszczenia w języku niemieckim
Stosunkowo niedawno polska historia .sztuki
Podjęła zadanie systematycznego gromadzenia ma-
teriału zabytkowego obejmującego poszczególne
dziedziny twórczości artystycznej minionych e-
Pok. Akcja ta, objęła w .pierwszej kolejności sztu-
kę średniowieczną, jej bowiem zasoby ilościowe
stwarzały realną możliwość szybkiego skomple-
towania zachowanych na obszarze kraju dzieł.
Podejmowane w różnych ośro'dkach naukowych
inicjatywy — zmierzające do uzyskania pełnego
materiału faktograficznego w postaci dokumenta-
cji opisowej, fotograficznej i rysunkowej, wyko-
rzystywanej następnie w krytycznie opracowy-
wanych katalogach szczegółowych i korpusach —
pozwolą w przyszłości ogarnąć całość zjawisk ar-
tystycznych w poszczególnych epokach i winny
stanowić punkt wyjścia dla prawidłowo opraco-
wanej syntezy. Dokumentowanie dzieł sztuki już
'na poziomie elementarnych prac ewidencyjno-ka-
talogowych jest przedsięwzięciem pracochłonnym,
Wymagającym 'działań zespołowych, popartych
odpowiednią „bazą techniczną", toteż każda zmie-
rzająca w tym kierunku inicjatywa jest niezwy-
kle cenna. Jeśli zaś w akcjach takich są gatunki
sztuki z punktu widzenia badawczego „łatwe" lub
1 W odróżnieniu od malarstwa tablicowego i minia-
turowego malarstwo ścienne stawia przed historykiem
sztuki dodatkowe utrudnienia. Ma on bowiem z reguły
do czynienia z dziełami zachowanymi częściowo oraz po-
zbawionymi pierwotnej warstwy wykończeniowej i rzad-
ko tylko, w niewielkich fragmentach, może oglądać po-
wierzchnię malowidła wraz ze śladami pędzla pozosta-
wionymi przez średniowiecznego malarza. Procesy de-
strukcyjne — zwłaszcza wobec zmiany warunków po od-
słonięciu malowideł — wciąż postępują; z punktu wi-
dzenia naukowego do czynników deformujących orygi-
„trudne", to średniowieczne malarstwo ścienne
z pewnością należy do trudnych, przede wszystkim
ze względu na nieodłączną jego cechę, jaką jest
zły stan zachowania 1. Ta właśnie dziedzina jako
pierwsza w polskiej sztuce gotyckiej doczekała się
opracowania katalogowego i jego opublikowania.
Inicjatywa przygotowania pełnego katalogu
gotyckiego malarstwa ściennego w Polsce wyszła
od doc. dr hab. Alicji Karłowskiej-Kamzowej z
Instytutu Historii Sztuki Uniwersytetu im. Ada-
ma Mickiewicza w Poznaniu. Podjęte przez doc.
Kaimzową działania w tej dziedzinie mają już
długoletnią historię, sięgającą początkami lat
sześćdziesiątych, gdy Ukazały się całościowe uję-
cia gotyckiego malarstwa ściennego na Śląsku i
w Wielkopolsce 2. Zakończenie prowadzonych pod
kierunkiem doc. Kamzowej prac dokumentacyj-
nych w terenie na obszarze całego kraju uwień-
czone zostało wydaniem w r. 1981 dwujęzycznych
(wersja polska i niemiecka) Materiałów do Kata-
logu gotyckich malowideł ściennych w Polsce
(Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu im. Ada-
ma Mickiewicza w Poznaniu). Kolejnym owocem
konsekwentnie realizowanych zamierzeń stała się
książka pt. Gotyckie malarstwo ścienne w Polsce,
nał należą także te prace konserwatorskie, które zmie-
rzają do nadania uszkodzonym kompozycjom ściennym
jednolitego „ładu estetycznego" (retusze i rekonstrukcje
malarskie), a tym samym zawsze wprowadzają zmiany
w stosunku do pierwotnego wyglądu malowideł.
2 A. K a r ł o w s ka-K a m z o w a, Gotyckie malar-
stwo ścienne na Śląsku (Roczniki Sztuki Śląskiej), t. 3,
1965), s. 27—93; tejże, Sztuka gotycka. Malarstwo [w:]
Dzieje Wielkopolski. T. 1: Do roku 1793. Pod red. J.
Topolskiego, Poznań 1969, s. 422—43.4.
133