DOI Artikel:
Stawowiak, Magdalena: Późnogotycki drewniany "Ogrojec" w kościele Wszystkich Świętych w Ptaszkowej - domniemane dzieło Wita Stwosza
DOI Seite / Zitierlink:https://doi.org/10.11588/diglit.20621#0111
22. Ptaszkowa, kościół Wszystkich Świętych, Ogrojec,
głowa św. Jana, stan po konserwacji
23- Wit Stwosz, ołtarz Bożego Narodzenia w katedrze
bamberskiej, św. Józef w scenie głównej (wg Kępińskiego)
Wspólna obu dziełom jest zindywidualizowana,
głęboka charakterystyka postaci, subtelnie ukazu-
jąca ich wewnętrzne doznania i stan psychiczny.
Jak zauważa Albrecht, u krakowskiego św. Piotra
nie jest wyczuwalne wewnętrzne napięcie61. Ciała
figur Ogrojca ptaszkowskiego, mocno rysujące się
i uwypuklające pod szatami, nie nikną w drobia-
zgowości i nadmiarze draperii, tak jak w Ogrojcu
krakowskim. Podobnie podkreśloną cielesność po-
staci widać w reliefach Epitafium Volckamera. Mo-
tyw draperii na skale, zakończonej fałdem kon-
chowym, pochodzący z Ogrojca krakowskiego, w
Ogrojcu ptaszkowskim współdziała z duchową kon-
dycją Chrystusa, uwydatnia jego dramatyczny ruch
i podobnie jak szaty Chrystusa w epitafium no-
rymberskim — proste, długie zmarszczenie na ple-
cach, podkreślające napięcie postaci, dynamiczny
fałd wysoko udrapowany nad kolanami - pełni
funkcję nośnika ekspresji62 *. Ogrojec ptaszkowski z
norymberskim epitafium łączy także podobień-
stwo szczegółów. Rękojeść tasaka św. Piotra w
Ptaszkowej została ukształtowana jak rękojeść w
scenie norymberskiego Pojmania65. W krakowskim
przedstawieniu Ogrojca św. Piotr ujmuje miecz, a w
Pojmaniu w Ołtarzu Mariackim, tak jak w Ptaszko-
wej — tasak.
Szczegółowa analiza stylistyczno-porównawcza
musi uwzględniać różnice wynikające z odmienne-
go materiału, wielkości, a także ze stanu zachowa-
nia Ogrojca ptaszkowskiego, częściowo bowiem za-
tarte zostały w nim precyzyjne i niezwykle deli-
katnie rzeźbione szczegóły modelunku, np. rysu-
nek brwi Chrystusa i św. Piotra.
Interesującego materiału porównawczego do-
starcza więc rzeźba drewniana, niepolichromowana.
Niepokój na twarzy Chrystusa w Ptaszkowej (il.
14) buduje ten sam dramatyczny, światłocieniowy
modelunek wokół oczu, który tworzy przejmują-
cy wyraz na obliczu Chrystusa Bolesnego fundacji
Pawła Volckamera (il. 15). Wewnętrzne porusze-
nie Zbawiciela o wypukłorzeźbionych kościach
policzkowych podkreślają tak samo uchylone usta
61 Tamże, s. 136.
62 O szatach postaci Ogrojca norymberskiego por. tamże, s.
93,97.
63 Rękojeść w Ogrojcu norymberskim jest gipsową rekon-
strukcją, por. Kahsnitz, o.c., s. 220.
104
głowa św. Jana, stan po konserwacji
23- Wit Stwosz, ołtarz Bożego Narodzenia w katedrze
bamberskiej, św. Józef w scenie głównej (wg Kępińskiego)
Wspólna obu dziełom jest zindywidualizowana,
głęboka charakterystyka postaci, subtelnie ukazu-
jąca ich wewnętrzne doznania i stan psychiczny.
Jak zauważa Albrecht, u krakowskiego św. Piotra
nie jest wyczuwalne wewnętrzne napięcie61. Ciała
figur Ogrojca ptaszkowskiego, mocno rysujące się
i uwypuklające pod szatami, nie nikną w drobia-
zgowości i nadmiarze draperii, tak jak w Ogrojcu
krakowskim. Podobnie podkreśloną cielesność po-
staci widać w reliefach Epitafium Volckamera. Mo-
tyw draperii na skale, zakończonej fałdem kon-
chowym, pochodzący z Ogrojca krakowskiego, w
Ogrojcu ptaszkowskim współdziała z duchową kon-
dycją Chrystusa, uwydatnia jego dramatyczny ruch
i podobnie jak szaty Chrystusa w epitafium no-
rymberskim — proste, długie zmarszczenie na ple-
cach, podkreślające napięcie postaci, dynamiczny
fałd wysoko udrapowany nad kolanami - pełni
funkcję nośnika ekspresji62 *. Ogrojec ptaszkowski z
norymberskim epitafium łączy także podobień-
stwo szczegółów. Rękojeść tasaka św. Piotra w
Ptaszkowej została ukształtowana jak rękojeść w
scenie norymberskiego Pojmania65. W krakowskim
przedstawieniu Ogrojca św. Piotr ujmuje miecz, a w
Pojmaniu w Ołtarzu Mariackim, tak jak w Ptaszko-
wej — tasak.
Szczegółowa analiza stylistyczno-porównawcza
musi uwzględniać różnice wynikające z odmienne-
go materiału, wielkości, a także ze stanu zachowa-
nia Ogrojca ptaszkowskiego, częściowo bowiem za-
tarte zostały w nim precyzyjne i niezwykle deli-
katnie rzeźbione szczegóły modelunku, np. rysu-
nek brwi Chrystusa i św. Piotra.
Interesującego materiału porównawczego do-
starcza więc rzeźba drewniana, niepolichromowana.
Niepokój na twarzy Chrystusa w Ptaszkowej (il.
14) buduje ten sam dramatyczny, światłocieniowy
modelunek wokół oczu, który tworzy przejmują-
cy wyraz na obliczu Chrystusa Bolesnego fundacji
Pawła Volckamera (il. 15). Wewnętrzne porusze-
nie Zbawiciela o wypukłorzeźbionych kościach
policzkowych podkreślają tak samo uchylone usta
61 Tamże, s. 136.
62 O szatach postaci Ogrojca norymberskiego por. tamże, s.
93,97.
63 Rękojeść w Ogrojcu norymberskim jest gipsową rekon-
strukcją, por. Kahsnitz, o.c., s. 220.
104